isam

• http://www.isam.org.tr/ adresinden ulasilabilecek (türkiye diyanet vakfı)
  islâm araştırmaları merkezi'nin kısaltmasi.
  baglarbasinda istanbul'da kaynak sıkıntısı cekmeyen nadide kutuphanelerden, bu yuzden de cok iyi bir kutuphanedir. ileride özellikle tarih ve belki bir gün sosyal bilimler alaninda da istanbul'un en iyi kütüphanesi olma adayi. ayni zamanda bir sürü arapça islami eseri de bünyesinde barindirir. kadi sicilleri okumak isterseniz de bunlarin arsivlenmesi isini ustlendikleri icin isam'a gitmeniz gerekir. vs.vs.
• buranın en sevdiğim anları cuma namazı vaktine denk gelir zira "buraların efendisi benim" diye dolaşan erkek ulemâ (!) ortalıktan kaybolur. meydan hanımlara kalır. bizler kız-kıza kitaplarımızı okuruz...
  zaten bu erkek ulemânın büyük kısmı orada ne yaptığımızı anlamıyordur. muhtemelen "oje sürme üzerine yapısalcı bir çözümleme" gibi makaleler yazdığımızı düşünüyorlardır.
  işte cuma vakti biz de biraz kafamızı dinleriz onu demeye çalışıyorum...ay kestik. kestik.
• ucretsiz cay ve su, kablosuz internet erisimi, makul bir fiyata oglen yemegi, yazin serin, kisin sicak, rahat calisma ortami ile diyanet vakfi'nin bizlere cennet icin bir test drive, bir prototip sundugu guzide mekan.
• kütüphane gibi kütüphane. gidip rafların arasında dolaşıyorsun, aradığın kitabı buluyorsun; içine bir fiş doldurup fotokopiye bırakıyorsun, seri bir şekilde kopyalanıyor; bu arada başka kitaplar buluyorsun. oysa çoğu kütüphanede, örneğin beyazıt örneğin istanbul üniversitesi kütüphanesi gibi, önce bir görevli senin için depoya filan inip kitabı getirecek, onu da doğru getirirse, sen de ondan faydalanacaksın. ölme eşeğim ölme yani. burda bir kitaptan faydalanacağın sürede, isam'da on kitap görebilirsin. bu anlamda süper. haftasonları açık; gecenin körüne kadar açık hatta. bu avantajları, sinir bozmayan yapısı ve huzurlu atmosferi sebebiyle, cehennemin kör dibinden kalkıp üsküdar'lara kadar gidiyorum. koskoca istanbul'da, bana bu hizmeti sağlayabilen tek kütüphane olması, varmak için dağları aşmam gerekmesi ise içler acısı bir durum bence.
• sosyal bilimciler için derya deniz bir kütüphane...
• her gidişimde beni hayrete düşüren kütüphane. o kadar her aradığımı bulabiliyor ve kolay bir şekilde fotokopisini alabiliyorum ki, bazen bu kütüphanenin ülkemiz sınılarında olmasına şaşıyorum. öte taraftan bugün üyeliğimin uzatılması için müdür yardımcısı ile görüşürken "tezinizi ne zaman bitireceksiniz?" sorusu ile karşılaştığımda bir afalladığımı ve "bilmem ki?" deyiverdiğimi itiraf etmeliyim. arkasından "yok'e verdiğiniz hali ile yl tezinizi bize getirirseniz, üyeliğinizi sınırsız uzatırız" teklifini, öyle profesyonelce yaptı ki, " acaba yl tezimi başka bir kütüphaneye götürsem karşılığında başka şeyler de alabilir miyim?" sorusu aklımdan fırıl fırıl geçti. hızla kendime geldim tabi. 10 sn sürdü tüm bu eğlence.
• cennet'ül âlâ.
  
  nâm-ı diger islâm araştırmaları merkezi kütüphanesi. bu ülkeye bir beden fazla gelen şeylerden sadece biri. evvelâ fikri bilgisinden evvel giden akl-ı evveller için belirteyim: başında islâm kelimesi var diye kıvırmaya yeltendiğiniz burnunuzu kıvırın, bir taraf... tevbe tevbe...
  
  şimdi efenim geçtiğimiz ramazan bayramı'nın ertesi, pazartesi günü sabah beş sularında keyifle uyanıp mükellef bir kahvaltı sofrasında kahvaltımı yaptıktan sonra -avrupa yakası'nda olduğumdan- henüz mahmur olan istanbul trafiğine kalmadan beyazıt'a geçtim. ankara'da yaşadığımdan istanbul'a her geldiğimde sevdiklerimden sonra görmek için ilk koştuğum yer olan suriçi istanbulu'nda beyazıt-sirkeci arasını yeniçeri ve cağaloğlu caddeleri üzerinden katettim. eminönü sahili'nin deniz kokusunu ciğerlerimde hapsetmek istercesine çekip şehir hatları (bkz: şirket-i hayriye) vapuru jetonu aldıktan sonra üsküdar'a gidecek olan vapura bindim, kuytu ve tenha bir cam kenarına ilişip kukumav kuşu gibi tünedikten sonra sırasıyla köprü'yü, balıkçı dükkânlarını, dolmabahçe saat kulesi'ni, dolmabahçe sarayı'nı, ortaköy camii'ni, boğaz köprüsü'nü, kızkulesi'ni ve nihayet mihrimah sultan camii ile tezhib olunmuş üsküdar sahili'ni vuslatla seyreyledim.
  
  üsküdar sahili'nde vapurdan indikten sonra güneşin henüz canlılara mihriban davrandığı seher vaktinde, deniz meltemi eşliğinde, sahil boyunca yürüyüp isam'ın bulunduğu icadiye bağlarbaşı caddesi'nin yakınından geçen minibüslerin kalktığı durağa doğru yola revân oldum. minibüsten icadiye bağlarbaşı caddesi başında indikten sonra on dakika süren uyuşuk bir yürüyüşten sonra 29 mayıs üniversitesi'nin iki fakültesinin ortasında dürr tanesi gibi ışıldayan isam kütüphanesi'ne vardım. kütüphane'ye vârid olur olmaz zaten farklı bir rüzgar esmeye başlıyor: zarafet ve nezaket rüzgârı. ister güvenlik görevlisi olsun ister ise danışma veya kırtasiye bölümünde bulunan personel, her biri ayrı bir lütuf ve şükrânla yaklaşıyor misafirlerine.
  
  şimdi gelelim bu kütüphane'yi türkiye için bir beden büyük yapan sebeplere. öncelikle türkiye'de ekseriyetle başarılar ve çalışmalar ferdîdir. bu ülkeden çıkan bütün büyük isimler kendi çabaları sonucunda başarılı kabul edilmişlerdir. bunun temel nedeni ise kurumsallaşmanın bu topraklarda hâlâ daha kurumsallaşmamış olmasıdır. doksan-odd yıllık türkiye cumhuriyeti'nin çıkarttığı ilk telif ansiklopedi olan tdv islâm ansiklopedisi'ni tamamlama muvaffakiyetini, sabrını ve azmini gösteren isam ve isam kütüphanesi bu konuda ender başarılı kurumsallaşma numunelerindendir. bu yönüyle dahi şayan-ı takdirdir.
  
  bunun dışında bu kütüphane sadece lisansüstü öğrencilerine ve üniversite öğretim üyelerine hizmet vermektedir. bu yönüyle de türkiye'de ilk ve tek kütüphanedir -tâ câ ki men midânem.
  
  açık raf sistemine göre düzenlenmiş olan kitap ve dergiler, araştırmacılar tarafından raflardan alındıktan sonra raflara tekrar yerleştirilmeye çalışılmaması, görevliler tarafından yerleştirilmek üzere bunun için ayrılmış masalara bırakılmasının zorunlu tutulması da ayrı bir güzelliktir. bu vesileyle, kütüphanede kitap ve dergi düzeni korunmakta ve aranan kitaplar diğer araştırmacılar tarafından kolaylıkla bulunabilmektedir. odtü kütüphanesi'nde yanlış yerleştirmelerin sebep olduğu zaman kaybı ve küfür israfını bizâtihi tecrübe ettim.
  
  kütüphane haftanın yedi günü 09:00 ilâ 23:00 saatleri arasında açık olup yine haftanın yedi günü 09:00 ilâ 21:00 saatleri arasında -telif hakları çerçevesinde- fotokopi imkânından yararlanılabiliyor.
  
  araştırmacılar, öğle yemeğinden 5 tl gibi cüzî bir fiyata istifade etmekle birlikte kütüphanedeki kafeden de dilediklerinde yararlanabiliyorlar.
  
  üç kattan oluşan kütüphanede bulunan koleksiyonun katlara göre konusal dağılımı şöyle:
  
  i-ii kat. genel konular (ansiklopedi, bibliyografi, kütüphanecilik, gazetecilik vb.)
  ii. kat. felsefe
  ii. kat. din
  ii. kat. sosyal bilimler
  ii. kat. dilbilim
  ii. kat. nazarî ilimler
  ii. kat. tatbikî ilimler
  ii. kat. güzel sanatlar
  iii.kat. edebiyat
  iii.kat. tarih
  
  bu denli nezih ve zerrîn bir kurumu kuran, yaşatan ve bu kurumda bîhakkın çalışanlara bu ülkenin bir vatandaşı olarak şükrânlarımı sunup reklamını yapmaktan başka bir iş gelmez elimden.
  
  her daim varolun.
• sırf ücretsiz çayıyla bile insanı her kırmızı taşına tuğlasına dua ettiren mekan ..yazarsınız çizersiniz bir sürü...elinizin altında binbir çeşit kitap...sonra tatlı bir yorgunluk gelir, iner çardakta çay içersiniz..karşılığında yalnızca bir teşekkür....kendinizi horasan' da, isfahan' da ilim tahsil ederken hayal edersiniz...
• ülkemizde, bilimsel çalışmalara hizmet eden sayıları ve bütçesi artırılması gereken nadide kuruluşlardandır. özellikle kaynaklara (kitap, makale, osmanlıca eserler vs.) dijital erişimi kolaylaştıran çalışmalarıyla göz doldurmaktadır. bu entry'de isam kütüphanesi'nin bilimsel çalışmalara kıymetli faydalar sağlayan veri tabanlarını toplamaya çalışacağım.
  
  kutuphane@isam.org.tr adresine, çalışmanın türü, konusu, açık adresiniz ve ihtiyaç duyulan materyalin demirbaş numarasıyla birlikte sayfa sayılarını belirterek talepte bulunan bir e-mail gönderdiğiniz zaman, ücreti karşılığında fotokopi hizmeti veya ilgili materyalin pdf dosyasını (ücretsiz) alabilirsiniz.
  
  isam kütüphanesi veri tabanları, metin erişimli veri tabanları, künye erişimli veri tabanları ve arşiv veri tabanları olmak üzere üç ana başlıkta toplanmış durumda. link. sosyal ve beşeri bilimler alanında yapılacak çalışmalarda yararlanılabilecek, oldukça zengin ana kaynak ve araştırma eserlerini içeren veri tabanları bulunmaktadır.
  
  1. metin erişimli veri tabanları:
  ilahiyat makaleler veri tabanı: bu veri tabanı başta ilâhiyat fakültelerinin yayımlamakta olduğu dergiler olmak üzere, çeşitli yayınevi ve kurumlar tarafından basılan ilmî süreli yayınlarda yer alan ilâhiyat alanındaki makaleler ile sempozyum ve kongrelerde sunulan tebliğleri kapsamaktadır. veritabanında bibliyografik künyelerin (şu an itibariyle 74.225 adet) yanı sıra izni alınabilen makalelerin tam metinleri pdf olarak (şu an itibariyle 68.774 pdf) verilmiştir.
  link
  
  türk tarih, edebiyat, kültür ve sanat makaleleri veri tabanı: başta akademik dergiler olmak üzere, çeşitli yayınevi ve kurumlar tarafından basılan ilmî yayımlarda yer alan makaleler ile sempozyum ve kongrelerde sunulan tebliğleri kapsamaktadır.
  veri tabanında hâlihazırda 104.377 bibliyografik künye yer almakta olup dijital izni alınan 80.200 makalenin tam metin pdf’leri yer almaktadır.
  link
  
  dokümantasyon veritabanı: bu veri tabanı tdv islâm ansiklopedisi’nde yer alan maddelerin yazımında başvurulan doküman dosyalarını araştırmacılarla paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. veri tabanında yer alan ve ihtiyaç duyduğunuz kaynaklardan isam kütüphanesinde kayıtlı olan eserlerin bibliyografik künyelerini kutuphane@isam.org.tr e-posta adresine bildirerek fotokopilerini ücreti mukabili talep edebilirsiniz.
  link
  
  osmanlıca makaleler veritabanı: bu veri tabanı, osmanlıca dergilerde yer alan tarih, edebiyat ve islâm ilimlerine dâir makalelerden oluşmaktadır. şimdilik 36.300’dan fazla makalenin künyesi ile tam metinlerinin (pdf olarak) yer aldığı veri tabanı devamlı geliştirilerek yeni makaleler eklenecektir.
  link
  
  risaleler veri tabanı: bu veri tabanı, tarih, edebiyat ve islâmî ilimlerle ilgili risâlelerden oluşmaktadır. şimdilik 3.961 civarında risâlenin tam metinlerine (pdf olarak) ulaşabileceğiniz veri tabanı devamlı geliştirilerek yeni risaleler eklenmektedir.
  link
  
  osmanlı salnâmeleri veri tabanı: bu veri tabanı osmanlı devlet ve vilayet salnameleri ile nevsal’leri kapsamaktadır. veritabanında şu an itibariyle 669 adet eserin tam metin pdf’leri verilmiştir.
  link
  
  2. künye erişimli veri tabanları:
  
  ilâhiyat fakülteleri tezler kataloğu veri tabanı: 953 - 2021 yıllarına ait tamamlanan ve devam etmekte olan tezleri kapsamaktadır.
  link
  
  türkiye kütüphaneleri veri tabanı: t.c. kültür bakanlığı'na bağlı 67 kütüphanenin kayıtları mevcuttur. özellikle süleymaniye kütüphanesi başta olmak üzere türkiye'deki yazma eserlerin künye bilgilerine ulaşabileceğiniz en iyi kataloglardan biridir.
  link
  
  makaleler veri tabanı: özellikle sosyal bilimler sahasında yayımlanan ilmî, edebi, dinî, tarihi vb. dergiler / türk tarih kongreleri, cıepo gibi ulusal ve uluslararası katılımlı sempozyum, konferans ve kongreler ile armağan kitaplardaki makale ve tebliğ künyeleri yer almaktadır. veri tabanında halihazırda yaklaşık 573.000 künye mevcuttur.
  link
  
  kadı sicilleri kataloğu veri tabanı: bu veri tabanında toplam 28.409 adet mahkeme sicili ve muhtelif defterlere ait künye bilgisi yer almaktadır. defterler isam kütüphanesi'nde dijital olarak incelenebilmektedir.
  link
  
  ulema sicill-i ahval dosyaları: asılları istanbul müftülüğü meşihat arşivi’nde bulunan 6835 şahıs dosyasından oluşmaktadır. dosyalar, şeyhülislâmlık makamına bağlı olarak farklı kaza, bölge ve kademelerde görev yapmış olan memurlara ait tercüme-i hal, icazetname, nüfus ve maaş belgeleri gibi değişik birçok belgeden oluşmaktadır.
  6835 dosyanın dijitali, isam kütüphanesi’nde incelenebilmektedir. bu dosyalarla ilgili bilgi ve katalog için ayrıca bkz. hümeyra zerdeci, osmanlı ulema biyografilerinin arşiv kaynakları, ankara: tdv yayınları, 2008.
  link
  
  3. arşiv veri tabanları:
  
  hüseyin hilmi paşa evrakı: evrak, 2533 belge, 218 telgraf, 6 berat, 21 matbu kâğıt, 13 gazete, 160 gazete kupürü, 4 harita, 8 fotoğraf, 2 defter, 262 (el yazısı, daktilo, matbu) fransızca doküman, 30 kitap/çık ve 150 boş zarftan oluşmaktadır
  link
  
  yusuf izzeddin efendi ailesi evrakı: 1916-1968 yıllarını kapsayan ve 4.048 belgeden oluşan koleksiyon üç grupta tasnif edilmiştir: mektuplar ve diğer evrak, hanedan, makbuzlar.
  link
  
  muhammed b. muhammed b. tâvît et-tancî (ö. 1918-1974) koleksiyonu: koleksiyonun en önemli özelliği birçok ilmi konuda malzemeyi içermesidir. 768 kayıttan oluşan koleksiyon şekil itibarı ile üç başlık altında toplanabilir; defterler, müteferrik evrak ve fişler.
  link
  
  ziyad ebüzziya evrakı: koleksiyon, ebüzziya ailesi ve ziyad ebüzziya olmak üzere iki gruptan oluşmaktadır. evraklar 177 dosyada, 3878 kayıtta tasnif edilmiştir.
  link
  
  orhan şaik gökyay evrakı: dil, tarih, edebiyat araştırmacısı ve şair orhan şaik gökyay’a ait evrak koleksiyonu 9 genel başlık altında, 106 dosyada, 2069 kayıtta tasnif edilmiştir.
  link
  
  kemal batanay müzik arşivi: koleksiyondaki malzemeler 30 adet klasörün içindeki 2137 adet gömlekte muhafaza edilmektedir. koleksiyon çoğunlukla mûsiki erbabının meydana getirdiği nâdide eserlerin bulunduğu, 1342'si batanay’ın el yazısı ile yazdığı, 789 adet matbu ve 860 adet fotokopi nota kâğıdından, 55 adet orijinal veya fotokopi defter ve bazıları ciltlenmiş halde olan 396 adet mecmuadan oluşmaktadır.
  link
  
  mehmed safayhi evrakı: mehmed safayhi evrakı aşağıda başlıkları verilen 7 gruptan oluşmakta olup öncelikli olarak a grubunda bibliyografik çalışmalar başlığında yer alan 24 defter araştırmaya açılmıştır.
  link
  
  veysel paşa evrakı: osmanlı devleti’nin son dönem müşirlerinden veysel paşa ile oğlu ali rıza paşa’ya aittir. evrak koleksiyonu paşaların, balkanlar’da manastır, prizrin, yakova, ipek ve kosova bölgelerinde idari, askeri ve siyasi faaliyetleri ile şahsi işlerine dair yazışmalardan oluşmaktadır.
  link
  
  rıza tevfik bölükbaşı evrakı: 500 ayrı dosyada tasnif edilen, çoğunluğu mektup olmak üzere çalışma müsveddeleri, fotoğraflar ve gazete kupürlerinden oluşan koleksiyonda 6128 sayfalık 1896 belge bulunmaktadır.
  link
  
  cüneyd kosal türk musikisi arşivi: link
• turkiye diyanet vakfi islam ansiklopedisi ("tdv ia" veya "dia" diye de bilinir) maddelerinin yazimi icin kaynak saglamak uzere olusturulmus muazzam kutuphanesiyle basta tarih, teoloji, sanat tarihi alaninda calisanlar olmak uzere tum sosyal bilimcilere engin koleksiyonunu sunan merkez. su siralarda zamanimin cogunu gecirdigim yer. ders calisan, arastirma yapan kisiler arasinda kalinca calisma motivasyonu artiyor. sonra herkes sessiz, sakin ve huzurlu. universite kutuphanelerinin ugultusu, gurultusu yok burada. herkesin onunde envai cesit laptop. kablosuz internet baglantisi mis gibi. hem her turlu dijital, hem de matbu yayin bir tus ya da bir raf uzakliginda. baska bir yerde bulunamayacak sureli yayinlardan, en guncel kitaplara, ansiklopedilerden, kataloglara kadar yuzbinlerce eser, acik raf sistemi ile emrinize amade. bu sistem o kadar yararli ki, hic aramadiginiz kaynaklara ulastirir. arastirmacilarin mekke'si dersem abartmis olmam. kitap kurtlari icin de bir cennettir. orhan şaik gökyay, yavuz argıt gibi bilim insanlarinin koleksiyonlarini barindirir. elinize bir kitap alirsiniz burdan, coook unlu bir yazarin, kitabin eski sahibine yazdigi el yazisi ithaf ile karsilasirsiniz. durduk yerde icinizi tarif edilmez bir duygu kaplar. burada gercekten ilim yaptiginizi hissedersiniz. kitap disinda da bonkor bir kurumdur. icebildigin kadar cay, su verilir. hatta tiryakiler buraya kendi fincanlariyla gelirler. makul fiyata yemek yenilir. fotokopi ve dijital tarama hizmeti sahane, muadillerine gore de ucuzdur. cok kibar, samimi, neseli fotokopi gorevlileri ile bazen akrabalarinizdan bile daha cok zaman gecirirsiniz. yazin serin serin esen modern revaklari altinda kisa molalar vermek mumkun olur. tek sorun burada yasayamamaktir.