grammy ödülleri

• ön not: grammy ile ilgili genel bilgilerin verilmediğini fark edince kendi bilgilerimden bir entry toparladım. bu entry grammy'nin ne olduğunu, nasıl işlediğini ve yapısını ele alır.
  
  the recording academy'nin^* organize ettiği ödül töreni.
  
  grammy ödülleri hem reyting hem de prestij açısından abd'nin en büyük müzik organizasyonudur. yapısına bakmak gerekirse:
  
  - grammy'nin takvimi oscar ödülleri'nden farklı çalışır. ekimde başlar ve eylülde biter. örneğin 2018'de yapılacak 60. grammy ödülleri'nde 1 ekim 2016 - 30 eylül 2017 tarihleri arasında yayınlanan şarkı ve albümler yarışabilir.
  
  - 30 eylül'den sonra adaylık süreci başlar. ilk önce aday adayları belirlenir. sonrasında esas adaylar belirlenir ki genellikle her kategoride beş aday olur. oyların eşit çıkması durumunda bu sayı artabilir. adaylar genellikle aralık ayının ilk haftası duyurulur. son oylama yapılarak kazananlar belirlenir. kazananlar ocak ayının son haftası ya da şubat ayının ilk iki haftası içinde yapılan iki ayrı törenle duyurulur.
  
  - bu süreçte oy kullanan kişiler the recording academy'nin üyeleri arasından seçilir (yaklaşık 12000 kişi). üyeler, oscar üyelerinden farklı olarak olarak şarkıları değerlendirmek için bir yere davet edilmezler ya da şarkılar onlara gönderilmez. online ortamda kişisel olarak dinlerler ve oylarlar.
  
  - yarışacak şarkıları recording academy üyelerinin kendisi seçmez. yarışacak olan projeler, şarkıcılar (doğal olarak onların şirketleri) tarafından kategorisi belirlenerek gönderilir (bu crossover artistler için önemlidir. bir şarkı "country pop" türündeyse, kategoriyi şarkıcı seçer. ister pop kategorilerine gönderir, isterse country kategorilerine). 150 uzman, şarkının veya albümün doğru kategoride olup olmadığına onay verdikten sonra şarkı ve albümler the recording academy üyelerinin ulaşabildiği online ortama sunulurlar.
  
  - gönderilen şarkıların bir albüme dahil olması, single olarak yayınlanması ya da stüdyo kaydı olması gerekmez ve şarkıcılar aynı kategoriye birden fazla şarkı/albüm yollayabilirler ancak şarkıcıların %95'i single olarak yayınlanan şarkıları yollarlar ve oyların bölünmemesi için kategorilere genellikle bir proje yollarlar.
  
  - bir albümün grammy'de yarışma süreci iki yıldır ve albümün yayınlandığı yıl "esas yıl"dır ki bu, aday olma ihtimalinin daha güçlü olması demektir. aday olarak bir kez gönderilen projenin tekrar yarışması mümkün değil. istisnalar ise remix versiyonlar ve live performanslardır.
  
  yukarıdakileri açıklamak için örnek vermek gerekirse: the weeknd, starboy albümünün ilk single'ı starboy'u 21 eylül 2016'da yayınladı, albümün kendisini ise 25 kasım 2016'da yayınladı. ilk single 30 eylül'den önce yayınlandığı için 2017 grammy ödülleri'ne aday edildi (adaylık çıkaramadı), ancak albüm 2018 töreni için yarışacak. the weeknd'in esas yılı, albümün dahil olduğu 2018 ödül töreni. esas adaylıkları bu törende çıkarması bekleniyor demektir bu. şarkıcı, albümden storboy şarkısı hariç istediği şarkıyı aday edebilir (starboy'un ise canlı performansını gönderebilir). gönderilen şarkı single olmak zorunda değil ama şansı fazla olsun diye single yollaması yüksek ihtimal. the weeknd, müzik dünyasında "crossover" denilen karışık genre şarkılar yapan bir şarkıcı. şarkıları pop ve r&b türünde. diyelim ki i feel it coming şarkısını seçti. bu şarkı pop ve r&b türünde olduğu için kategoriyi kendi seçecek. ya pop kategorisine gönderecek ya da r&b kategorisine. "i feel it coming" şarkısını pop group/duo performans kategorisine gönderdiğini varsayarsak, o kategoriye oylar bölünmesin diye yollama hakkı olmasına başka şarkı yollamayacak. bir diğer şarkısı party monster'ı da r&b kategorileri için gönderebilir. crossover şarkıcıların böyle bir avantajı vardır ama genellikle adaylık çıkarmayı başaramazlar.
  
  beyonce bir albümden farklı kategorilerde adaylık çıkarmayı başarabilen nadir şarkıcılardandır. örneğin, 2010 ödüllerinde halo şarkısı pop kategorisinde yarışırken, single ladies r&b kategorisinde yarıştı. hatta bir sonraki sene halo şarkısının canlı performansını gönderdi ve şarkı 2011 ödüllerinde bu kez canlı versiyonuyla yarıştı.
  
  kaldığımız yerden devam edersek;
  
  - sayıları sürekli değişmekle birlikte bugün 84 kategoride ödül verilir. ancak bu durum akademi üyelerince değiştirebilir. her iki yılda bir kategorilerle ilgili küçük oynamalar olur. son büyük değişiklik 2011 yılında yapıldı. performans kategorilerinde kadın - erkek ayrımı ile grup ve düet farkını kaldırdılar. iki farklı şarkıcının yaptığı düet şarkı da, bir gruba ait olan şarkı da aynı kategoride yarışıyor artık.
  
  - "genel kategoriler" adı altında dört kategori vardır: yılın albümü (album of the year), yılın kaydı (record of the year), yılın şarkısı (song of the year) ve best new artist (en iyi yeni şarkıcı). yılın albümünde kazanan albümün tüm ekibi kazanmış kabul edilir, düet yapan şarkıcılar dahil. yılın kaydı, şarkıyı seslendiren ve prodüktörlüğünü yapanlara verilir. yılın şarkısı ise şarkıyı söyleyenden ve prodüktörlerden bağımsızdır, şarkıyı yazan kişiye/ekibe verilir. en iyi yeni şarkıcı için piyasaya yeni çıkmış her isim en fazla üç kez başvurabilir.^* yeni isim dedim çünkü bir grubun üyelelerinden biri ayrılır ve solo kariyerine başlarsa (zayn malik gibi) uzun bir kariyeri olmasına rağmen bu katgoriye başvurabilir. illa grup üyesi olmak gerekmez. katy perry gibi başka bir sahne ismi seçtiğinde de bu kategoriye başvurma hakkı doğar.
  
  - çok fazla kategori olduğu için aynı gün iki ayrı tören yapılır. ana törende genel kategorilerin yanı sıra altı ya da sekiz kategori eklenir ve toplam 10 - 12 kategori duyurulur. diğer kategoriler ise ana ödül töreninden dört saat önce başlayan "pre-telecast" denilen küçük törende hızlıca açıklanır.
  
  - kategoriler sadece performans, en iyi şarkı ve en iyi albüm türünde olmaz. hiç popülaritesi olmayan kategoriler de vardır. daha da ilginç olanı ise akademi, albüm paketlerini, şarkı sözü kitapçıklarındaki notları (booklet), aranjmanı, prodüktörleri ve remixçileri ayrı ayrı ödüllendirir. bir albüm, hem stardart versiyonu hem de deluxe versiyonu için kapağının, notlarının ve kitapçığının tasarımını içeren kategorilere aday olabilir.
  
  en ilginç kategorilerden biri mesela: best spoken word album. bu kategori şiir ve sesli kitaplara (audio books) ödül verir. bazı abd başkanları ve siyasetçiler bu kategori sayesinde grammy sahibi olmuştur. jimmy carter, bill clinton, barack obama, john kennedy ve franklin roosevelt buna örnektir. hatta hillary clinton bile bu dalda grammy kazandı.
  
  - kategorilerin tamamı için wikipedia.
  
  - üyelerin hepsi genel kategoriler için oy kullanabilirken diğer kategorilerde uzman oldukları alanlarda oy kullanırlar ve bu dokuz kategoriyi geçemez.
  
  - yarışan şarkıların çok büyük bir çoğunluğu ingilizcedir ama yabancı dilde şarkılar da yarışabilir. fakat bunun için oscar'daki gibi "en iyi yabancı dilde şarkı" şekllinde bir kategori yoktur. şarkılar ait oldukları müzik türlerinin kategorilerinde yarışırlar.
  
  not: eski adı "national academy of recording arts and sciences (naras)" olan the recording academy, abd'de müzik endüstrisinin temel kurumudur.
  
  not 2: bir sonraki entry, sistemin teoride değil, pratikte nasıl işlediğine yönelik olacaktır.
  
  not 3: bu en karmaşık kategoridir. aslında tam kural: bir şarkıcı ya da grubun "en iyi yeni artist" kategorisine başvurabilmesi için single olsun olmasın yayınlanmış en az beş şarkısı ya da bir albümü olması gerekir. toplamda 30 şarkı ya da üç albümü aşarsa başvuramaz. üst sınır üç albüm olduğu için uygulamada en fazla üç kez başvurabiliyor.
  
  edit: recording academy bu yıl "yılın albümü" ile ilgili bir kuralı değiştirdi. artık albümü yapan ekibin tamamı değil, %33 katkıda bulunan kişiler şarkıcı/grup ile birlikte ödülü almış sayılacaklar. düet yapan şarkıcılar ya da sadece bir iki şarkıya yardım eden şarkı yazarları artık ödülü almış sayılmayacak.
• her ne kadar oy veren üyelerin liste başarılarından ve satışlardan bağımsız davranması beklense de pratikte pek o şekilde işlemeyen ödül töreni.
  
  bir üst entry ne derece objektif ise burada bahsi geçen unsurlar da o derece tartışmaya açık.
  
  eleştirilecek yerleri olmasına rağmen grammy bugün abd'nin en tutarlı jüri ödülüdür. her şeyden önce müziğin yarışması olmaz. 80'lerin rock gruplarını seven ve onun gerçek müzik olduğunu düşünen biri tabii ki mainstream popu sevmez ya da country hastası bir insanın edm'den nefret etmesi normaldir. zevk ve renk klişesine girmek anlamsız ama bu durum grammy'nin belli parametreleri dikkate almasının temel nedenidir. eğer grammy, stüdyoda kayıt esnasında gerçekleşen teknik hatalara bakmıyorsa, adaylıkları ve kazananları belirleyecek bazı temeller bulmak zorunda.
  
  bugün için konuşmak gerekirse, grammy genellikle müzik listelerinde elde eden başarıdan, satış oranlarından, eleştirmenlerin puanlarından, radyodaki etkiden, albümü ya da şarkıyı yapan ekipten ve kırılan rekorlardan yola çıkarak oylama yapar.
  
  grammy'nin bir diğer prensibi de sese olan yaklaşımıdır. performans kategorileri dağıtılırken vokalin nasıl kullanıldığına bakılır, ödüller otomatik olarak doğuştan avantaja sahip dört oktavlık sopranolara verilmez. başka bir deyişle grammy kontraldo, mezzo ve soprano ya da kontrtenor, tenor, bariton ve bas ayrımı yapmaz. sesin türüne değil, nasıl kullanıldığına bakar.
  
  bütün bunlara rağmen grammy adaylıkları ve sonuçları hiçbir zaman "tam anlamıyla" tahmin edilemez. sonuçları da çoğu kişiyi memnun etmez. bazıları çok ama çok nettir: adele'in pop kategorileri alacağının belli olması gibi. bazı sonuçlar da beyin yakar, meghan trainor'ın en iyi yeni şarkıcı ödülünü kazanması gibi. bir de sürprizler vardır, beck'in aday olması ve beyonce'yi geride bırakarak yılın albümünü kazanması gibi.
  
  yine de mümkün olduğunca tutarlılık gösteren bazı popüler kategorilerden ve geçerli olan prensiplerden bahsetmek isterim. bunun başında yılın şarkısı gelir.
  
  grammy'nin en kolay tahmin edilebilen kategorisidir ve doğrudan kazanana oynayabilirsiniz. bu kategoride kazanmanın yolu billboard listeleri adult top 40 (ap) ve adult contemporary'de (ac) haftalarca bir numara olmak. özellikle 2010'dan sonra hiç fire vermeden bu yöntemi izliyorlar ve tahmin oranı %90'a varacak şekilde yüksek. üstelik bu oran adaylar için değil, doğrudan kazanan için.
  
  2011 kazananı need you now, ap'de 9, ac'de 15 hafta bir numarada kaldı ve her iki listede de o yılın en uzun bir numara olan şarkısıydı.
  2012 kazananı rolling in the deep, ap'de 13, ac'de 21 hafta bir numarada kaldı ve yine aynı şekilde o yılın her iki listede de en uzun bir numara olan şarkısıydı.
  2013 kazananı we are young, ap'de 3 hafta bir numarada kaldı.
  2014 kazananı royals, ap'de 3 hafta bir numarada kaldı.
  2015 kazananı stay with me, ap'de 2, ac'de 5 hafta zirvede kaldı.
  2016 kazananı thinking out loud, ap'de 6, ac'de 19 hafta listenin zirvesine oturdu.
  2017 kazananı hello, ap'de 7, ac'de 21 hafta bir numarada kaldı.
  bu yıl shape of you ap'de 12 hafta zirvede kaldı, ac'de 23 haftadır zirvede ve hala devam ediyor. "mutlak suretle" kazanacak diyemeyiz tabii ki, her zaman istisnalar vardır ama %90 oranda kazanacak şarkı karşınızda duruyor.
  
  yılın kaydı ise tam tersidir. ne zaman yılın albümüyle paralellik gösterir, ne zaman bağımsız davranır, pek kestiremeyiz. en net çıkarım, aday olan en az iki şarkının bir numara olanların arasından seçildiğidir. bu yıl despacito aday yapılmaya karar verilirse (yabancı şarkılar çok zor aday olur) shape of you, humble ve look what you made me do ile birlikte bu kategoride yer alması çok yüksek ihtimal. bu kategorinin bir diğer özelliği ise listelerde başarı sağlayamamış bile olsa genellikle bir tane rock ya da country şarkısının aday edilmesidir.
  
  yılın albümünde işleyen prensip çok daha farklıdır. bu kadar listelere bağlı değildir. bir denge yakalamaya çalışılır. kategorinin beyaz şarkıcılardan ve popüler albümlerden oluşmamasına özen gösterilir. tür çeşitliliğine önem verilir. mümkün olduğunca popun yanına rock, r&b, rap ya da country eklenmeye çalışılır. bu çerçeve size beş adaydan üçünü tahmin etme şansı verse de 5/5 yapmanız zordur çünkü recording academy artık "sürpriz adaylık" konusuna önem veriyor. hiç adı duyulmamış bir albümü aday ediyorlar ve biz o albümün varlığını adaylıklar açıklandığında öğreniyoruz. yılın şarkısı ne derece kolaysa bu da o derece zor.
  
  adaylıklardan biri yılın en çok satan/konuşulan/başarı gösteren albümlerinden birine gider. ikinci adaylık ise eleştirmenler tarafından en çok övülen albümlerin arasından seçilir. bunun rap/hip hop albümü olma ihtimali yüksektir. üçüncü adaylık çoğunlukla iyi bir başarı yakalamış mainstream albümüne gider. eğer yılın en çok satan albümü pop ise bu adaylık ile birlikte kategoride iki pop albüm olmasına neden olurlar. dördüncü kategori pop ve rap olmayan bir albüme verilir ve genellikle country ile r&b arasında seçim yaparlar. country seçilmişse cma ve acm ödüllerini alan albüm banko konumundadır. sonuncu adaylık ise birçok kişinin varlığını yeni öğreneceği bir albüme gider. genellikle rock/indie/edm türünde ve -ilk dört adaylıkta yoksa- bir grup olma ihtimali yüksek.
  
  bunu bu şekilde detaylandırmamın nedeni biraz da olsa dikkat ettikleri unsurları göstermek. zira 2013 yılında olduğu gibi bambaşka adaylıklarla da gelebilirler. ancak şunu görmemiz gerekiyor. drake'in views'ı ilk nedenden, frank ocean'ın channel orange'ı ikinci nedenden, katy perry'nin teenage dream'i üçüncü nedenden, pharell williams'ın r&b albümü girl'ü ve chris stapleton'ın country albümü traveller'ı dördüncü nedenden aday oldu. bu yıl ed sheeran'ın divide albümünü yılın en çok satan albümü kontenjanıyla yılın albümüne aday olduğunu görmeniz çok ama çok yüksek bir ihtimal. kendrick lamar'ın eleştirmenlerden 95 alan damn albümü de muhtemel adaylardan. "bu albüm hangi vasıfla aday oldu?" ya da "bundan çok daha iyi albümler varken bu albüm listeye nasıl girebilir ki?" demeden önce bu nedenlere bakmakta fayda var.
  
  en iyi pop vokal albüm genellikle "teselli" ödülüdür. eğer yılın albümünü pop albüm kazanmışsa bunu da alır ancak bunun dışında bu ödülü alan kişi genel kategorilerde (özellikle de yılın albümünde) vurgun yemiştir. 2010'ların en iyi örnekleri kelly clarkson ve bruno mars'tır. 2013'te ve 2014'te genel kategorilerde vurgun yedikten sonra bu ödülle uğurlandılar.
  
  pop solo performans kategorisinde 2011'de kadın - erkek ayrımı kalktıktan sonra adayları tahmin etmek çok daha zor hale geldi. ancak bir kez adaylıklar açıklandı mı, kazanan gözünüze bakar. adaylıklar, bir numara olsun ya da olmasın radyolarda az çok başarı elde etmiş şarkılardan oluşur ve ödülü onların arasında en çok bir numarada duran pop şarkıcısı %90 alır. bunun tek istinası ed sheeran'ın 2016'da thinking out loud ile almış olması. bu kategori adaylıklar konusunda grammy'nin mainstream'e en çok yenildiği alandır. justin bieber ve 2011 değişikliği öncesinde üç, sonrasında üç adaylık çıkarmış katy perry bunun en açık örnekleridir. perry'nin kategorideki adaylıkları şu mesajı taşır; "lanet olsun ki senin listelerde elde ettiğin başarıyı tanımak zorundayız ve aday ettik ama asla kazanamayacaksın." zira adaylıklar mainstream'e yenik düşse de kazananlar düşmez. bu ödül hiçbir zaman bubblegum dediğimiz heceleme popa gitmedi. bu yıl yine ed sheeran'ın bahislerde favori olduğunu söylememe gerek yok.
  
  en iyi country şarkı ve perfomans, country'nin iki önemli ödül töreni olan cma ve acm'den bağımsız davranıp orada ödül alamayanlara verilse de country albüm bu iki törenle paralel gider. ancak unutmamak lazım ki cma ve acm'in üyelerinin %60'ı grammy'de country için oy kullanan kesim. miranda lambert'ın the weight of these wings şu an için albüm kategorisinin şu an için en favori adayı. hatta yılın albümüne country albümü aday etmeye karar verirlerse ilk yılın albümü adaylığını bile alabilir.
  
  best dance recording kategorisi, en iyi pop vokal albüm kategorisinden daha geniş bir teselli kategorisidir. genel kategorilere aday olup da alamayana değil, çok ünlü olup bir türlü grammy kazanamayanlara verilir ve onları "grammysizlik (grammyless)" durumundan kurtarır. kylie minogue, cher, britney spears ve justin bieber'ın birer grammy'leri vardır, o da bu kategoridir. katy perry'nin de bu kategoriyi kazanarak grammysizlik durumuna son vermesi bekleniyor. bu yıl feels adaylık çıkarırsa şansı olur.
  
  en iyi müzik video dalı grammy'nin pek önem vermediği daldır. hatta son yıllarda mtv video müzik ödülleri'yle paralellik göstermeye başladılar.
  
  bunların yanı sıra isim handikaplı kategorilerden söz etmek gerekirse,
  
  adele pop kategorilerinde ve genel kategorilerde en büyük favoridir.
  
  en iyi rap albümde eminem adaysa %90 alır. bu yıl ise kendrick lamar bu kategoriyi çok rahat fethedecek gibi görünüyor (zira eminem yok).
  
  en iyi geleneksel pop vokal albüm kategorisinde tony bennett varsa, neredeyse banko konumundadır.
  
  en iyi rap/sung performans kategorisinde jay-z varsa %90 ödülü alır. bunun bir sebebi de genellikle imkansızı başarıp aynı kategoride iki adaylık birden çıkarmasıdır.
  
  en iyi metal performans dalında, eğer adaysa metallica çok büyük bir ihtimalle kazanır.
  
  en iyi r&b albümde alicia keys diğerlerinden avantajlıdır. r&b performans dalında ise lalah hathaway'in kazanma olasılığı oldukça yüksektir.
  
  en iyi soundtrack albümde john williams yarışa 1-0 önde başlar.
  
  grammy ile ilgili söylenecek son söz, oscar ile kıyaslamanın yanlış olduğudur. oscar'da ses, görüntü, performans, efektler, montaj vs. ölçülebilir. ancak söz konusu müzik ise "stüdyoda bu sesi teknik hata olmadan kaydetmişler," gibi bir ölçüt yoktur. hiç kimse de çıkıp "uzun söz veya hızlı tempo başarılıdır," ya da "bir şarkıcı bir notayı ne kadar uzun tutarsa o kadar iyi performans sergilemiş olur," diyemez. grammy'nin işi oscar'dan çok daha zordur. buna rağmen abd'de müziğin en prestijli jüri ödülüdür ve müzik dünyasında bir şarkıcının alabileceği en yüksek ödülü verir: yılın albümü.
• bugüne dek en çok grammy kazanan 5 sanatçı ve aldıkları grammy sayıları şu şekilde:
  georg solti (38)
  quincy jones (27)
  alison krauss (26)
  stevie wonder (22)
  u2 (22) [en çok grammy kazanan grup oluyorlar]
  
  ayrıca stevie wonder, grammy'lerin belki de en prestijlisi olan yılın albümü ödülünü tam üç kere^*** kazanmış, bunu da not etmek lazım. hem de sadece dört yıllık bir sürecin^*** içinde yapmış bunu.
• müzik alanında verilen en prestijli ödül kabul edilen, çoğu şarkıcının yolun başındayken düşledği ödüldür. ödül alan şarkıcı her sene günlerce gazetede bahsedili,r ve ardndan hayatı boyunca "grammy ödüllü şarkıcı" tanımlamasını unvan gibi taşır. ama benim tartışmak istediğim başka birşey; bir şarkıcınun kazanabileceği en büyük prestij bu mudur gerçekten? değildir. bir şarkıcının kazanabileceği en büyük prestij ve şmhret şarkısının fifa serisinde çalmasıyla gerçekleşir. artık bir klasik, bir gelenek olmuş, ilk çıktığında istisnasız pekçok oyuncunun alıp oynadığı bu oyunda bir şarkının çalması onu milyonlara dinletmenin belki de en kesin yoludur. fifa 98, 99 world cup 98 ile başlayan bu akımda athena da zamanında yer bulmuştu sanırsam bir şarkısıyla. bir müzisyen olsam, grammy almak yerine her yeni fifa oyununa şarkı vermek isterdim. o derece.
• asla ve asla itibar edilmemesi gereken; tamamen kulis oyunları, para ve gönül hatır işleri ile dağıtılan sikik organizasyonun sikik ödülleri.
  
  ilgilendiğim alan olan en iyi new age müzik albümü ödülleri için fix bir algoritmaları vardır. hatta bu dalda adayların ve kazanacak ismin belirlenmesi için bir heyet olduğunu bile sanmıyorum. önceden kodlanmış bir bot yazılım bu alanı idare etmektedir. algoritma aynen şöyledir :
  
  1. bak bakim, peter kater bu yıl albüm çıkarmış mı? çıkarmışsa hemen adaylar arasına al, ama sakın ödülü ona verme! (kodda bu kısımda büyük ihtimalle taşşakgeç fonksiyonu çağrılıyor. peter kater son 10 yılda 9 kez aday olmuş, bir kere bile kazanamamıştır)
  
  2. bak bakim kitaro bu yıl albüm çıkarmış mı? çıkarmışsa hemen adaylar arasına al, ama sakın ödülü ona verme! (kodda bu kısımda yine büyük ihtimalle taşşakgeç fonksiyonu çağrılıyor. kitaro'nun neredeyse tüm albümleri grammy adayıdır. 14 adaylıktan sadece birinde mutlu sona ulaşmıştır, o yıl da kodda bir bug söz konusu olmuştur mütemadiyen)
  
  3. enya albüm yapmış mı? tamamdır, adaylar arasına al ve ödülü ona ver. (tek bir istisna yıl dışında enya albüm yaptığı her sene aday olmuş ve ödülü almıştır)
  
  4. paul winter consort albüm yapmış mı? tamamdır, adaylar arasına al ve ödülü ona ver (grup ile 4 kez, solo olarak 2 adaylık kazanmış, hepsinde ödülü kapmış ve hiçbirinde de enya ile karşılaşmamıştır. çakal seni)
  
  5. hep aynı isimler olmaz, dikkat çeker. enya ve paul'ün albüm yapmadığı yıllarda ödülü pat metheny, william ackerman, david darling gibi farklı isimlere dağıt.
  
  6. aday listesi eksik kalmış ise; listeyi carlos nakai, michael brant demaria gibi amerikalı isimlerle doldur. ha; arada bir vangelis, mike oldfield, loreena mckennitt, yanni, david arkenstone gibi isimleri aday göster de, millet kıl kapmasın. bu elemanlar new age'de çok bilinirler, arada bir listeye dahil etmek lazım. ama ödülü sakın onlara verme. aman ha!
  
  ödül alan tüm isimlere saygım var, hepsini de severek dinlerim. ama böyle salakça zihniyeti olan bir organizasyona da kıçımla gülerim. ha son olarak, 2014 ödülü için adaylar : peter kater, kitaro, carlos nakai, brian eno, laura sullivan. heh...
• adaylıkları inceleme komitesine 900 yeni üye dahil eden organizasyon.
  
  böylece komitenin %51'i kadın üyeler oluştururken, siyahilerin oranı ise %48'e çıktı. bu değişikliklerdeki amaç ise grammy'nin son yıllarda maruz kaldığı "beyaz ve erkek şarkıcıları kayırma" suçlamaları. özellikle son törende kadın şarkıcılara yeterince adaylık ve ödül verilmediği gerekçesiyle çok eleştirilmişlerdi.
  
  yeni üyelerle birlikte bu sezon toplamda 13 bin oy kullanma hakkına sahip üye olacak. dürüst olmak gerekirse bu 900 kişinin pek değişiklik getireceğini düşünmüyorum. nihayetinde diğer üyelerle aynı tabandan gelen şarkıcı ve şarkı yazarlarını dahil ettiler. zihniyetleri neden farklı olsun ki?
  
  recording academy mevcut zihniyeti kırmak için ciddi adımlar attı. normalde 12 bin üyenin sadece altı bini oy kullanıyordu, diğerleri umursamıyordu. adamlar genç üyeler de oy kullansın diye online oylama sistemini getirdiler. genel dallarda adaylık sayısını beşten sekize çıkardılar. blue-ribbon komitesi geçmişte hiç yapmadığı kadar adaylıklara müdahale ediyor ancak bütün bu önlemlere ve müdahalelere rağmen üyelerdeki şu "güvenli seçim" anlayışını kıramıyorlar.
  
  yetmiyormuş gibi grammy bu değişiklikler için de tepki alıyor. şu aralar oscar'ı taklit etmekle suçlanıyor. tıpkı oscar gibi genel dallarda adaylık sayısını artırdılar ve yine oscar'dan birkaç ay sonra 900 yeni üye dahil ettiler.
  
  şu noktadan sonra yapılacak tek hamle kaldı sanırım, o da oscar gibi tercihli oy sistemine geçmek. yani komite "kazanmaya layık" adayları seçip üyelerin önüne koyacak ve üyeler komitenin tercihlerinden birini seçmek zorunda kalacaklar. böylece "çer çöp" olarak nitelenen albümlerin ve şarkıların kazanma şansı olmayacak. öncesinde komite kendisi liste oluşturmak yerine bazı adayları çıkararak diğerlerine yer açıyordu.
• önümüzdeki yıl için yıllık takvimini değiştirip bir ay geri çeken organizasyon. son günü 30 eylül'den 31 ağustos'a çektiler. 62. grammy ödülleri'nde 1 eylül 2018 - 31 ağustos 2019 arasında yayınlanan şarkı ve albümler yarışabilecek.
  
  recording academy bunun temel nedeni olarak oscar'ın tarihinin değişmesini ileri sürüyor. akademi ödülleri gelecek yıl 9 şubat'ta düzenlenecek. onlar da öncesinde 9 şubat 2020 olarak belirledikleri tören tarihini 26 ocak 2020'ye çekip yıllık takvimlerini bir ay erken kapatıyorlar.
  
  grammy daha önce bunu 2009'da yaptı. kış olimpiyatlarıyla çakıştığı için projelerin yayınlanma süresini bir ay erken kapatıp töreni ocakta düzenledi ve sonraki yıl eski düzene geri döndü. ancak bu sefer nasıl bir yol izleyeceklerini zaman gösterecek. akademi ödülleri tören tarihini her yıl biraz daha geri çekiyor, grammy de kendisini ona göre ayarlıyor. bu durum muhtemelen diğer törenleri de etkileyecek.
  
  tören tarihleri bir yana, bu değişiklik önümüzdeki yıl yarışmada 11 ay içinde yayınlanan projelerin yarışacağı anlamına geliyor ki bu yıl piyasada ses getiren şarkıcılar için büyük avantaj. bir aylık fazla rekabetten kurtuldular. buna karşılık adaylık ve oylama süreci daha erken başlayacak ve adaylıkların duyurulduğu tarih ile tören arasındaki daha da uzayacak. grammy zaten iki aydan fazla süre koyuyordu, seneye bekleme süresi biraz daha artacak.
• petek dincoz un bu sene en az 27 dalda layık görüleceğini tahmin ettiğim ödül,ödüller.. mc hammer alabiliyorsa herkes alabilir.
• son törendeki "erkek egemenliği" tartışmasının devam ettiği organizasyon.
  
  ocak ayındaki törende erkek şarkıcılar ağırlıktaydı. hem adaylıklarda hem kazananlar listesinde ezici üstünlükleri vardı. tören sonrasında kadın şarkıcıların bu derece ezilmesi oldukça tepki topladı. bunun üzerine hem törenin prodüktörünün hem de recording academy başkanının konuyla ilgili pek de olumlu olmayan yorumları tartışmaları iyice tetikledi. eleştilerin odaklandığı iki nokta var: kadınların daha fazla adaylık çıkarması ve ezici üstünlük şartının kaldırılması.
  
  şimdi ise blue ribbon komitesi'nin önümüzdeki yıl kadınların lehine bir müdahale yapıp yapmayacağı gündemde. blue ribbon komitesi adaylıkların belirlenme sürecine müdahale etme yetkisi olan çekirdek komite. şarkıları ve şarkıcıları aday listesinden çıkarabilir, hatta doğrudan aday şarkıları belirleyebilirler. grubun amacı özellikle siyahi şarkıcıların ya da arka planda kalan müzik türlerinin -caz gibi- eşit şartlarda temsil edilmesini sağlamak. ancak ne olursa olsun kazananları belirleyemezler. kazananlar recording academy üyelerinin oyları sonucuyla belirlenir ve bugün oy kullanan yaklaşık 12 bin üye var.
  
  peki sorun nereden kaynaklanıyor? üyelerin kafasındaki "güvenli seçim" mantığından. "grammy saygı duyulan bir tören olmalı" gibi bir tutumları var. bunun için de çoğunlukla adult contemporary denilen kesimin (30 yaş üstü, şarkı yerine albüm almayı tercih edenler) eğilimlerini ve tepkilerini takip ediyorlar. "bu kesim ikna olur mu?" veya "eğer şu şarkıcı kazanırsa bu kesim grammy'ye olan güvenini kaybeder mi?" gibi sorulardan yola çıkıyorlar ve ona göre oyluyorlar. en kötü ihtimalle bile bu kesimin "sert" tepki göstermeyeceği şarkıcılara yöneliyorlar. bugün adele grammy için çok büyük bir isim, çünkü adult contemporary ona ve albümlerine bayıldı ya da kendrick lamar kazanamıyor çünkü yaptığı müzik çoğunlukla bu kesimin ilgisini çekmiyor. sonuç olarak, özellikle reyting kaygısının hakim olduğu son yıllarda yetişkin dinleyicilerin tepkisini almamak temel hedefleri.
  
  recording academy bu döngüyü kırmak için iki önemli adım attı: ilki zarf usülünü bırakıp online oylama sistemine geçilmesi, böylece genç üyelerin oylamaya daha çok katılım göstermesini amaçladılar.^* diğeri ise blue ribbon komitesinin müdahalesini artırması. komite, 2008'de bir caz albümünün adaylığını destekledi ve işe yaradı, river the joni letters yılın albümünü kazanmayı başardı. 2014'te daft punk gibi bir dance/disco grubunun önünü açmak için justin timberlake'i adaylık listesinden çıkardılar ve yine işe yaradı, grup hem yılın albümünü hem yılın kaydını kazandı. geçen yıl ise siyahi şarkıcıların önünü açmak için ed sheeran'ı devre dışı bıraktılar ama bu kez istedikleri sonucu alamadılar çünkü üyeler tabiri caizse siyahi şarkıcılar arasında "en beyaz" olanını, bruno mars'ı seçtiler.
  
  önümüzdeki yıl ise komitenin kadın şarkıcılar için müdahale edip etmeme ihtimali gündemde. eğer bir müdahale olmazsa müzik piyasasında ve listelerde başarılı olan kadın şarkıcılar seçilecek, onlar da erkek şarkıcılara kıyasla çok az oldukları için büyük ihtimalle çoğu kategoride en fazla bir kadın şarkıcı olacak. bazı kategorilerde ise belki hiç kadın olmayacak. bu sebeple komite müdahale edebilir ve kadınların önünü açabilir. tabii bu onların kazanacağı anlamına gelmiyor, zira üyeler yine "güvenli" olanı seçecekler. yalnız şöyle bir problem var ki, üyeler için güvenli kadın şarkıcı "başarı" demek. başka bir deyişle üyeler sadece ırk ayrımı yapmıyor, bir de cinsiyetçilik yapıyor. bruno mars gibi ortalama bir başarı gösteren bir erkek şarkıcı kazanabilir ama lady gaga gibi aynı seviyede başarıya sahip bir kadın şarkıcı kazanamaz. son yıllarda grammy üyeleri sadece "ezici üstünlük sağlamış" kadınlara yılın albümünü verdiler. "ezici" kısmının altını çizmek istiyorum. ortalamanın üstünde başarı gösteren değil, rakip tanımayacak şekilde üstünlüğünü ilan eden kadın şarkıcılar aldı.
  
  2000'den bu yana yılın albümünü kazanmayı başarmış üç kadın şarkıcı var: norah jones (2003), taylor swift (2010, 2016), adele (2012, 2017). norah jones, liste başarısı göstermeden bu ödülü kazanan son kadın şarkıcıydı.
  
  2010'un kazananı fearless (taylor swift), ilk haftasında 592 bin sattı ve billboard 200 listesinde 11 hafta zirvede kaldı. birçok rekor kırdı. en yakın rakibi ilk haftasında 482 bin satan ve sadece bir hafta zirvede kalan beyonce'nin i am sasha fierce albümüydü. 2012'nin kazananı 21 (adele), ilk haftasında 352 bin sattı ve 24 hafta zirvede kalarak rekor kırdı. en yakın rakibi ilk haftasında bir milyon satıp 6 hafta zirvede kalan taylor swift'in speak now albümüydü. 2016'nın kazananı on bir hafta zirvede kalan 1989 (taylor swift) ve 2017'nin kazananı on hafta zirvede kalan 25 (adele) da aynı şekilde o yılki rakiplerine karşı ezici üstünlüğe sahiplerdi. öyle ki en yakın rakiplerini üçe katlayarak yıl sonu listelerini birinci bitirdiler. buna karşılık son yıllarda kazanan erkek şarkıcı ve grupların böyle bir başarısı yok. hatta bazıları bir numara bile olamadı.
  
  doğal olarak şunlar soruluyor: albümü en az on hafta zirvede kalmayan bir kadın şarkıcı yılın albümü ödülünü kazanamaz mı? bir erkek şarkıcı için listelerde zirveye oturma şartı bile aranmıyorken, kadınlar neden ancak bütün şarkıcıları geride bırakacak şekilde ezici bir başarı elde ettiğinde bu ödülü kazanabiliyor?
  
  özellikle lorde'un melodrama albümünün kaybetmesi bu eleştiriler için ideal bir örnek. kendisi siyahi bir şarkıcı değil ve bütün eleştirmenlerden (çoğundan değil, hepsinden) tam not aldı. ancak albümü listelerde başarı gösteremediği için kazanamadı ki adaylığını bile komitenin müdahalesiyle elde etmişti.
  
  önümüzdeki yıl komite müdahale edebilir ve normalde asla aday olamayacak kadın şarkıcılar adaylık çıkarabilir ama bunu yapmaları için önünü kesmeleri gereken, listeden isimlerini çıkaracakları şarkıcılar var. listenin başındaki isim ise drake. bu, "adaylıkların" önünü açar. aday olan kadınların arasından ise "güvenli" olanın kazanmaması için yılın en çok satan kadın şarkıcısı taylor swift'in isminin listelerden çıkması lazım ki satış ya da liste başarısı elde edemedikleri halde kadın şarkıcılar ödül alabilsinler. böylelikle yazılı olmadığı halde kadınlara karşı uygulanan "ezici üstünlük" şartı da kaldırılmış olur. ancak bunların tamamı blue ribbon'un tarihinde hiç yapmadığı kadar müdahele etmesi demektir ama sonucu değiştirmek istiyorlarsa oy kullanan üyeleri iyice kısıtlamaları gerekir çünkü 12 bin kişiyi düşünce yapılarını değiştirmek için ikna edemezler. örneğin country komitesinin siyahi şarkıcıları desteklemesini sağlamak için yapabilecekleri en etkili şey beyaz şarkıcıları kategoriden çıkarmak olacaktır.
  
  şu an komitenin ne yapacağı belli değil. zaten içerden bir üye bilgi sızdırmadığı sürece önceden bilinemez. adaylıklar açıklandığında belli olur. müdahale olmazsa kadın şarkıcılar ne kadar iyi müzik yaparlarsa yapsınlar, başarı gösteremedikleri için çok az adaylık alırlar. müdahale ederek bir şeyleri değiştirebilirler ama bunun da ne kadar doğru olduğu tartışılır. bunu yaparak diğerlerinin önünü açtılar, tamam ama timberlake ve sheeran'ın da hakkını yediler. ne olursa olsun, bana göre sonuç aynı: iki ucu boklu değnek.
  
  not: grammy eskiden oscar gibi zarf usülü oylama yapardı ve bu oylamaya yaklaşık 6000 üye katılırdı (oy kullanma hakkı olan üyelerin yarısı). yakın tarihte online sisteme geçerek bir yerde toplanarak oy kullanma zorunluluğunu kaldırdılar.
• yakında yeni bir başkan seçecek olan recording academy'nin altında düzenlenen ödül töreni.
  
  2002'den beri recording academy'nin başkanlığını yapan neil portnow önümüzdeki yıl temmuz ayında anlaşmasının süresi bittiğinde görevi bırakacağını açıkladı. portnow, 60. grammy ödülleri'nde kadın şarkıcı ve grupların yeterince adaylık çıkaramaması, çıkaranların çoğunun kazanamaması ve kazananların da esas törende yer almaması nedeniyle eleştiri yağmuruna tutulmuş, bunun üzerine kadınlar müzik endüstrisinde daha iyi temsil edilmek istiyorlarsa daha iyi olmalılar gibi bir açıklama yapmıştı. görünen o ki eleştirilere ve baskıya dayanamadı.
  
  açıkçası ben yeni bir başkanın recording academy'de kalıcı bir anlayış değişikliğine yol açacağını düşünmüyorum, ancak son birkaç aydır baskı altında olmaları gelecek yılki tören için bazı önlemler almalarını sağlayabilir. 2017 erkeklerin endüstriye hakim olduğu bir yıldı ve bu törene yansıdı. 2018 ise hem erkeklerin hem de hip hop/rap müziğin endüstriyi domine ettiği bir yıl. r&b, alternative, rock ya da country şöyle dursun, pop müzik bile etkisini kaybetmiş durumda ve eğer recording academy önlem almazsa gelecek yılki tören kadınların da diğer müzik türlerinin de kendilerini gösteremediği bir yıl olabilir.
  
  yukarıdaki haberden bağımsız olarak 61. grammy ödülleri'nde öne çıkanlara bakmak gerekirse,
  
  drake: 2019 grammy takvimi 1 ekim'de, billboard yıl sonu listeleri ise teknik açıdan kasım ayının ikinci haftasında başladı ve bu süre içinde kendisi billboard hot 100'ın tartışmasız galibi. üstelik henüz albümü yayınlanmadı. şu an birçok kişi drake'in en çok adaylık alacak kişi olacağını düşünüyor ama onunla ilgili şöyle bir problem var. kendisi recording academy ile kavgalı. recording academy'yi protesto etmeye karar verdi ve geçen yıl more life albümünü grammy'ye göndermedi. bu yıl da bu kararının arkasında durup durmayacağını göreceğiz. eğer scorpion'u gönderirse birçok adaylık alabilir ama geçen yılki gibi rest de çekebilir. ben söylediklerini geri alıp albümü göndereceğini düşünüyorum. kariyerinin en başarılı yılını geçiriyor, bu fırsatı kaçırmak istemeyecektir.
  
  taylor swift: reputation yayınlandığı andan itibaren grammy takviminin de billboard yılının da billboard 200 galibi. kendisi bahsi geçen takvimlerin en çok satan ve en çok zirvede kalan albümüne sahip. şu entry'de swift'in bu yıl sadece pop vokal albüm dalında şansı olduğunu ve yılın albümü için görünmez bir kuralla yarıştığını yazmıştım. ben bu entry'yi yazdığımda justin timberlake ve ariana grande'nin fırtına gibi geri dönmesi bekleniyordu ama ikisi de olmadı. dahası yıl boyunca yayınlanan hiçbir albüm swift'inkini geçemedi. şu an en yakın rakibi 1 milyon fark attığı the greatest showman albümü, yani bir soundtrack. eğer swift grammy ve billboard takvimlerini birinci bitirirse "bir önceki albümüyle yılın albümünü kazanan kişiye bir sonraki albümü için adaylık verilmez" kuralını aşıp, dördüncü kez yılın albümü adaylığını alabilir. üstelik delicate pop solo performansı için adaylık çıkarabilir çünkü ortada pop solo performans yok. listelerdeki hip hop/rap hakimiyeti pop müziğin önünü kestiği için pop şarkıcıları gerçek başarı yakalamaktan çok uzaklar, bu da swift'i şimdilik yılın en başarılı pop şarkıcısı yapıyor.
  
  drake'in albümü bir hafta sonra yayınlanacak ve ilk haftasında bir milyon satması bekleniyor. o tarihten sonra swift ve drake arasında yıl sonu listelerinde "en çok satan albüm"e sahip olmak için çok ciddi bir mücadele başlayacak.
  
  post malone: drake'in ardından en başarılı hot 100, swift'in ardından en başarılı bb200 şarkıcısı. rockstar genel kategorilerde adaylık çıkarabilir, buna rağmen albümünün şansı zayıf, zira eleştirmenlerden çok düşük puanlar aldı. eğer cardi b "en iyi yeni şarkıcı" adaylığı şartlarına uygun bulunmazsa kendisi bahsi geçen dalın en büyük adayı ve kazanacağı iddia ediliyor.
  
  yalnız recording academy bu sefer kazanan konusunda dikkatli olacaktır. geçmişte ed sheeran ve kendrick lamar'ın olduğu "en iyi yeni sanatçı" kategoride macklemore & ryan lewis ikilisini seçtiler ve rezil oldular. macklemore yok olup gitti. meghan trainor fiyaskosunu da unutmamak gerekir.
  
  cardi b: hot 100 listesinde yılın en başarılı kadın şarkıcısı ve nicki minaj'ın aldığı adaylıkların bu yıl cardi b'nin alması bekleniyor. genel kategorilerde de adaylık alma ihtimali yüksek ancak "en iyi yeni şarkıcı" dalının şartlarına uymuyor. bu dala aday olabilmesi için recording academy'nin ona özel değişiklikler yapması gerekir. bu da eğer aday olursa, onun için kuralların esnetildiği ve üyelerin kafalarında onu çoktan seçtiği anlamına gelir. başka bir deyişle aday olursa %99 kazanır.
  
  beyonce/jay-z: şu an hem forumlarda hem sosyal medyada albümlerini grammy'ye yollamayacaklarına dair iddialar var. eğer grammy'ye yollarlarsa yılın albümü dahil pek çok adaylık çıkarabilirler. albüm, rap kategorisine göndermeye yetecek kadar rap içermiyor, vokaller daha fazla. muhtemelen "urban contemporary album" kategorisinde the weeknd ve post malone ile yarışacaklar.
  
  childish gambino: this is america ile olağanüstü bir giriş yaptı. şu an yılın kaydı, yılın şarkısı ve en iyi müzik video dallarının "kazananı" olarak görülüyor ama gelin de görün ki ortada bir albüm yok, ne zaman yayınlanacağı da belli değil. olur da albümü 30 eylül'den önce yayınlarsa grammy'de drake'i bile kenara itip yılın en büyük ismi olabilir.
  
  ed sheeran: geçen yılın en çok satan ismi olarak bu yıl burada ne işi var diyebilirsiniz. pop müzik o kadar düşüşteki sheeran'ın pop kategorilerinde birçok pop şarkıcısından daha büyük şansı var. kendisi geçtiğimiz ödül töreninde "en iyi pop vokal albümü" kazandığı için şarkılarının stüdyo versiyonlarını gönderemez ama remix versiyonları için yarışabilir. eğer perfect'in canlı versiyonunu gönderirse "en iyi pop solo performans," eğer beyonce ile düet versiyonunu gönderirse "en iyi pop düet/grup performansı" kategorileri için aday olma ve kazanma ihtimali çok yüksek. ikisini birden gönderemez birini seçmeli. şu entry'de perfect'in düet versiyonu yayınlandığında yaptığı çakallığa değinmiştim. şarkı tek başına da liste başı olacaktı, düete gerek yoktu ama çakal ed sheeran şarkının düet halini popüler yaptı ki bu kazanma ihtimalini çok artırır. ekibiyle bir sonraki yılı bile planlamışlar ama pop müziğin bu kadar zayıf geçeceğini düşünmemişlerdir. normalde düet versiyonu yollarlar derdim ama şu an onlar da farkındalar ki perfect'in canlı versiyonu bile bu yılki bütün performansları geride bırakıp ödül alabilir. kararı sheeran verecek.
  
  justin timberlake: çok büyük umutlarla geldi ama ne liste başarısı var ne de iyi bir eleştirmen puanı. recording academy bu kadar düşük puanlı albümleri yılın albümüne aday bile etmiyor artık. son 18 yıldır bunun tek bir istisnası var. yine de pop vokal albüm için aday olabilir. kazanma şansı çok düşük tabii. içinde bilmem kaç tane country şarkının olduğu bir albüm pop vokal dalını nasıl kazanır, bilemiyorum. en büyük şansı chris stapleton ile düeti olan say something şarkısı. eğer country dallarına gönderirse, stapleton'ın country üyelerinin favorisi olduğunu düşünürsek ödül kazanabilir, olur da pop kategorilerine gönderirse bu sefer onun lehine oylayacak çok fazla üye bulamayabilir.
  
  bunların dışında normalde aday olması beklenmeyen ama bu yıl grammy'nin kadınları koruyacağı varsayıldığı fikriyle aday olacağı düşünülen isimler var. eleştirmenlerden çok iyi puanlar alan dirty computer ile janelle monáe, yine aynı şekilde eleştirmenlerin favorisi olan golden hour ile kacey musgraves şu an için yılın albümü adayları arasında gösteriliyor.
  
  şimdilik öne çıkanlar bunlar. grammy için ilginç bir yıl olacak. hip hop/rap öyle popüler bir dönemden geçiyor ki "en iyi rap albüm" kategorisi beş adaylıktan on beş adaylığa çıksa yine yetmez. her hafta eleştirmenlerden en az 80 puan almayı başaran bir rap albümü yayınlanıyor.
  
  recording academy bu yılı rap/hip hop müziği ödüllendirmek için değerlendirebilir ama siyahi şarkıcılara ait iki rap albümü yılın albümü için aday yaparlarsa geçen yıl jay z/kendrick lamar olayında olduğu gibi oylar bölünebilir ve üyelerin güvenli gördüğü albüm kazanabilir.