fringe

• --- spoiler ---
  
  2x16 kesinlikle bugüne kadar yayınlanmış en iyi bölümüydü. ayrıca bu muhteşem bölümde muhteşem bir detay çarptı gözüme.
  
  malum 1985 yılındayız. diğer evrende gözcüler sinemadan çıkıyorlar. sinemada back to the future'ın oynadığını görüyoruz. hatta filmle ilgili yorumlar yapıyor gözcüler, teorisi sağlam falan şeklinde. fakat bir de ne görelim. başrol michael j. fox değil, eric stoltz.
  
  bilenler bilir, back to the future'da ilk olarak marty rolü eric stoltz'a verilmiş hatta filmin büyük kısmı onunla çekilmiş, fakat eric stoltz'un marty gibi genç bir karakter için biraz yavaş, ağır düştüğü düşüncesiyle michael j. fox'da karar kılıp marty sahnelerinin hepsini m.j.fox ile tekrar çekmişler. vay anasını lan, diğer evrende eric stoltz oynamış marty'yi. detay harikaydı, özellikle benim gibi back to the future manyağı bir adamsanız bölümün sonuna kadar o sinema tabelası gözününüz önünden gitmeyecek bölüm bitene kadar. hatta bittikten sonra.
  
  --- spoiler ---
• gençliğinde her türlü skimsonik araştırmaya başlayıp yarıda bırakmış bi deli bilimadamı, yediği bokları temizlemeye çalışıyor.
  
  - dr. bishop, yeni bir ihbar aldık. bi adam zamanı durdurup şehirdeki kızların götünü elliyormuş. anamız bacımız var bi çare bul gözünü sevim.
  + heee eskiden fizikci maykıl assman ile zamanı durdurma çalışmaları yapmıştık ama devam etmedik. kötü niyetli birileri bu deneyleri devam ettirmiş olmalı.
  - çöz abi bunu hanımın götü mosmor :(
  
  - dr bishop, birisi telepati ile cia in harddisklerini kopyalamış hep.
  + hmm, ben kafayı sıyırmadan önce cisimlerden telepatik veri aktarımı ile ilgili bi dizi deney yapmıştık demek birileri devam ettirmiş.
  - her boku da yemişin eskiden.
  
  - dr bishop, prehistorik döllenme ile dinozor yapmışlar, şehirde geziyolar röar röaarr.
  + hee çalışmalarımızın ilk yıllarında böyle bi deney yapmaya başladık ama tehlikeli olur diy..
  - sıs lan sıs dinoya da mı niyetlendiniz pis herif.
  
  - günaydın dr bishop.
  + eskiden bi araştırmaya başlamıştık ama farkettik kii...
  - otomatik lan bu ehehe.
• --- spoiler 3x16 ---
  
  j. j. abrams : abi şimdi william bell geri dönecek, ama çok para istiyor puşt ne yapsak.
  anna torv: tamam amk. onu da ben oynayım bari. senaryoya bi şekil uydurun.
  jj: valla kral karısı anna.
  
  --- spoiler 3x16 ---
• dizideki en delikanlı adam taksici henrydir.
• --- spoiler ---
  desmond "see ya in another life brotha" dedi dedi inanmadınız, bak noldu şimdi?
  
  --- spoiler ---
• 2. sezon 15. bölüm şu ana kadar yapılımış en iyi fringe bölümüydü. lost'u da izledim ama bu fringe bölümü kadar zevk almadım gerçekten.
  
  --- spoiler ---
  
  tam olivia dunham ve peter bishop arasında bir şeyler oluyor derken peter' ın çözünürlüğü bozuldu.^*
  
  --- spoiler ---
• - kafanı neden o şekilde yan yatırdığını biliyor musun? bu sizin fizyolojinizin istemsiz bir refleksi. bu şekilde kulak zarına vuran ses dalgalarının açısı değişiyor. daha fazla uyarıya olanak sağlamak için. kertenkele gibi. onlar üstünde de çalışmıştım. ilgi çekici hayvanlardır. beyinleri 320 milyon yıldır değişim gösteriyor. fakat bu kadar değişime rağmen hala bir bağ geliştirebilmiş değiller. sevgi onlar için mevcut değil. rüya görmekten yoksundurlar. güzellikler hakkında kafa yormaktan. kendilerinden daha muazzam şeylerin varlığını bilmekten. yani sizden farksızlar. bu laboratuarda yaptığımız deneyler şaşırtıcı sonuçlar verdi. çünkü sizin yıllar içindeki evrilmeniz farkında olmayarak sizi bizim uzun zaman önce aştığımız ilkel güdüye sahip bir hale sürükledi. yani aslında hayvan olan sizlersiniz.
  
  (bkz: nina sharp)
  
  canımın içi.
• --- spoiler final ---
  
  güzel bir final oldu ancak walter'ın geleceğe gidişinden, doktorla buluşmasından bir kesit göstermiş olsalardı keşke.
  
  en son sahnede izleyicilere bir teşekkür mesajı vardı sanırım: thank you for your support
  
  --- spoiler final ---
  
  şimdiden özledim la diziyi.
• finalde ortaya çıkan durumu güzel ve anlaşılır bir biçimde ortaya koymaya gayret edeceğim. bu yüzden biraz vakit ayırıp okumanızı rica ediyorum.
  
  --- spoiler ---
  
  şimdi yer yer bilindik bir hikaye anlatacağım. vaktiyle walter peter için öbür tarafa geçti, evrenler arası düzeni bozdu. öbür evrenin yapısında bozulmalara yol açan walter, aynı şeyin bu evrene de olacağından korktu ve bu dünyayı muhafaza etmek için peter/olivia ile ilişkilendirilmiş makineyi icat etti. bu sayede eğer öbür dünyadan bu evrene bir taarruz olursa peter makineye girecek ve öbür tarafı yok etmek pahasına bizim evreni koruyacaktı. işler çığırından çıkınca, yani öbür tarafta yaşanan yıkım bu tarafta da görülmeye başlayınca, peter 2011'de makineye girdi, bizim evreni korudu fakat öbür tarafı yok etti. sonra makineden çıktı. olivia ile kucaklaştı. evlendiler. broyles senatör, olivia da fringe division'un başı oldu. aradaki 15 senede ella büyüdü, vesaire.
  
  2026'da ise walter'ın kafasına dank etti: evrenlerin dokusu birbirinin içine öyle geçmiştir ki, birinin yok olması durumunda öbürünün de yok olması kaçınılmazdır. fakat iş işten geçmişti. öbür evren 2011'de yok edilmişti ve burası da yavaş yavaş yok olmaya başlıyordu. kaçınılmaz son geliyordu ve walter'ın elinde yapabileceği hiçbir şey yoktu, makineyi zamanda geriye göndermekten başka. gönderdi de. ama çare olmadı tabii. bizim evren yok olup gitti, walter malter hep öldü. (bkz: dayımlar falan hep tükenmiş)
  
  fakat walter makineyi zamanda geri gönderdiğinde, zamana müdahale etmiş oldu. yani döngüsel bir yol izleyen zamanda bir başlangıç noktası işaretlemiş oldu. artık zaman hep o başlangıç noktasından (milyonlarca yıl öncesinden yani walter'ın makinenin parçalarını gönderdiği tarihten) başlayacaktı. adeta bir devridaim yapacaktı. sonsuz bir döngü. az önce anlattığımız hikayeye 1. döngü diyelim.
  
  evren yok olduktan sonra zaman, bahsettiğimiz o başlangıç noktasından tekrar akmaya başladı (yani zaman 2. döngüye girdi). yine dinozorlar öldü, yine fatih istanbul'u fethetti. yine walter peter için öbür tarafa geçti. vesaire vesaire. bu zaman çemberinde bir öncekinden farklı olarak walter makineyi icat etmedi. çünkü bir önceki döngüde makine zaten icat edilmiş ve parçaları dört bir yana saçılmıştı. bu yüzden walter makinenin kendisi tarafından icat edildiğini hiç bilemedi. sonra olaylar bir önceki zaman döngüsündeki gibi devam etti: peter yine 2011'de makineye girdi, bizim evreni korudu fakat öbür tarafı yok etti. sonra makineden çıktı. olivia ile kucaklaştı. evlendiler. broyles senatör, olivia da fringe division'un başı oldu. ella büyüdü vesaire.
  
  sonra 2026'da walter'ın aklına makinenin kendisi tarafından icat edilmiş ve geçmişe gönderilmiş olabileceği düşüncesi geçti. bunu peter ile paylaştı, peter da kendisine "o zaman makineyi geçmişe gönderme, biz de onu hiç bulmayalım, olsun bitsin" dedi. walter da makineyi bir kere gönderdiğini, bunu geri almanın mümkün olmadığını (çünkü o olay zaman döngüsünün başı haline gelmişti, her bir döngü o olay ile başlıyordu), makineyi tekrar geriye göndermekten başka bir çaresinin olmadığını söyledi. fakat bir fikir üretti, eğer makineyi dünyayı yok edecek şekilde değil de, peter'ın geçmişteki bilincini bu güne (2026 yani) taşıyacak şekilde modifiye ederse, peter'a olabilecekleri gösterecek ve olaylar başlamadan bir çözüm yolu bulmasını sağlayacaktı. işte walter'ın bahsettiği paradoks buydu: zamanın bir kısır döngü halinde ilerlemesi. walter bu döngünün farkına varmıştı. ve bunu kırabilmek peter'ın işiydi. (ama bu peter değil, 3. döngüdeki peter. anlayacaksınız)
  
  peter ise bunun çok ciddi bir iddia olduğunu, ciddi yan etkiler doğurabileceğini söyledi. walter ise bir şeyler ters giderse olivia'nın emniyet vazifesi göreceğini anlattı. nitekim walter makineyi dünyaları yıkacak şekilde değil, peter'ın 2011'deki bilincini 2026'ya aktaracak şekilde modifiye etti. ve makineyi tekrar solucan deliğinden geçmişe gönderdi. sonra kaçınılmaz olan yine oldu ve dünyamız yine yok oldu. ve ikinci zaman döngüsü burada sona erdi.
  
  üçüncü zaman döngüsü yine aynı şekilde başladı. walter yine peter için öbür tarafa geçti, yine öbür taraf bozulmaya başladı. sonra fringe division makinenin varlığını keşfetti (yine bir önceki döngüde olduğu gibi walter makineyi kendisinin icat ettiğini bilmiyordu). 2011'de makine yine hazırlandı, peter yine makinenin içine girdi, ama öbür tarafı yıkmak yerine 2. döngünün 2026'sına gitti. orada olası bir mahşer gününü gördü. buna dur demek için de iki evren arasına solucan deliği açarak olivia, walter ve alternatiflerini bir köprüde bir araya getirdi.
  
  fakat 2. döngüdeki peter'ın tahmin ettiği gibi, bir şeyler ters gitti ve peter zamandan silindi. bu yüzden gözcülerin de dediği gibi peter silindikten sonra kimse peter'ı hatırlamadı. teknik olarak "hiç var olmadı". fakat peter zamandan silinmiş olsa dahi, makinelerin parçalarının yerleştirilmesiyle başlayan ve evrenimizin yok olması ile sonlanan kaçınılmaz döngüyü kırmış oldu. yani birinci ve ikinci döngülerde evreni yok edecek büyük yıkımlar yaşanmadan peter, köprüyü oluşturarak walter, olivia ve alternatiflerinin kafa kafaya vermeleri (ve yıkımlar başlamadan bir çare bulmaları) için uygun bir ortam yarattı. işte bu sayede peter, september'ın söylediği üzere "amacına hizmet etmiş oldu".
  
  yani geçen bölümle başlayan gelecekten sahneler aslında 2. zaman döngüsünden gösterilen kesitler. ilk üç sezonda yaşanan her şey, ayrıca walter, olivia, walternate ve fauxlivia'nın köprüde buluşmaları ise 3. zaman döngüsüne ait. ve bu 3. zaman döngüsü, ilk ikisinin aksine kaçınılmaz bir sona sahip değil (çünkü bu döngüdeki makine, içine girildiğinde öbür tarafı yok etmedi. sadece peter'ı bir dakikalığına geleceğe gönderdi).
  
  3. döngünün kaderi bu dört kişinin vereceği kararlarda. 2. döngüdeki walter'ın "emniyetimiz" dediği olivia'ya -özellikle- çok iş düşüyor doğrusu. ki kendisi de zaten walter ve alternatifine "ikiniz de ne yaptıysanız yaptınız, artık önümüze bakalım." minvalinde konuşarak ipleri eline alacağını gösterdi.
  
  --- spoiler ---
  
  velhasıl, dördüncü sezonda ne olacağını kestirmek çok zor çünkü şekillenmemiş bir gelecek söz konusu. bu gelecek nasıl şekillenecek, onu da dördüncü sezonda göreceğiz efendim.
  
  not: şu videoda, fringe senaristleri bu yazıdaki anafikri destekleyecek açıklamalarda bulunmuşlar.
• (bkz: allah'ını seven üstüme kehribar atsın)