europa (film)

• trier'in fasizmi ince detaylariyla derinlemesine anlattigi bu filmi görsel anlatimiyla daha cok öne cikmaktadir. yorucu anlatimi ve hipnoza sokan havasi ile izlemesi hayli zor, ama defalarca izlenebilir.
  ayrintilarina gecersek leopold almanya'daki amcasinin yanina geldiginde sicak bir karsilama bekler, ama bekledigini bulamaz. burdan sonra avrupa'yi anlamaya calisir leopold ancak beceremez.
  
  --- spoiler ---
  
  filmde ise alinirken leopold muayene edilir ve cirilciplaktir, yani insan sadece bir canli organizmadir.
  savas sonrasi leopoldun da kondüktörlük yapacagi tren hangardan cocuklar tarafindan cikarilirken amcasinin gözünden yas dökülür, yani bütün insanlarin amaci devlete hizmet etmektir,tren devleti ve otoriteyi temsil eder.
  tünelden gecerken tren her yeri dumana bogar, yani kendisinden baska bir dinamige hayat hakki tanimaz.
  amcasi leopold'a her seferinde alcakgönüllü olmayi asla unutma der, asil kastettigi kurallarin herseyden önemli oldugudur, kurallar insani yokeder.
  leopold pedere sorar, savasta her iki taraf da tanri'nin destegine sahiptir der, tanri sadece inancsizlari lanetler der, bu da fasizmin tipik bir karakteristigini anlatir. bizdensen bizdensin, degilsen yoksun.
  yahudi bir adam ve karisi savastan sonra almanya'ya geri dönerler, trenden indiklerinde bakakalirlar, ve bebekleri aglar, burda da görürüz ki fasizm savasi, savas yokolusu getirir.
  trenyollari sirketinin sahibi max hartmann, savastan sonra cökmüs vaziyettedir, bir yahudi tarafindan nazilerle ilgisi olmadiginin kanitlanmasi icin onay gereklidir. yahudinin biri gelir o benim dostumdu beni sakladi der. hartmann bu olaydan sonra kendini kaybeder. bir yahudi tarafindan affedilmis, asagilanmis, ayni anda aklanmistir. olay zaten bir düzmecedir, ancak max'a bu fazlasiyla dokunmustur. hayatta zayif düsmüstür, ve yokolmasi gerekir, intihar eder.
  leopold'un katherina hartmann'la olan iliskisi ise hastaliklidir, leopold ona askini acikca acarken, katherina bir türlü samimiyetini göstermez, fasist bir toplumda duygunun yeri yoktur.
  pederle amerikali askeri görevli satranc oynarlar, sonra amerikali görevli seni defalarca yendim hala oynuyorsunuz der, peder de bu sadece bir oyun der. amerikali da sizi bombalayarak parcalara ayirdik, ancak hala sanki hicbirsey olmamis gibi davraniyorsunuz der. demek istedigi yine güclenseler yine saldiracaklaridir, oysa fasizmin güc ve dolayisiyla savastan baska doktrini yoktur. yokolmak ve varolmak vardir sadece. varolmanin savasmaktan ve hükmekten baska bir formu oldugunu da fasizm kabul etmez.
  amerikali görevlinin anlayamadigi nokta budur, fasist devleti yikmislardir, ancak toplum özünde tamamen fasist kalmistir.
  
  leopold ile katerina'nin oyuncak tren hattinda sevismeleri ve trenin yere ucmasi da söyle yorumlanabilir: oyuncak tren hatti totaliter sistemi temsil eder, ve insani duygularla birlikte parcalanir,burda leopold'un sisteme bir tehdit getirdigini görürüz. öyleyse duygular sistem tarafindan yokedilmelidir. leopold ölmelidir. ancak vakti henüz gelmemistir.
  
  tren müfettisleri leopold'u sinav yapmak icin gelirler. bu leopold'la toplumdaki gizli fasizmin hesaplasmasi olur. sinav yapilirken artik leopold daha fazla dayanamaz ve bayilir, ardindan bir yolcu gelir ve ayakkabilarinin temizlenmemis oldugunu cünkü altinda tebesirle kompartiman numarasi yazilmadigini söyler. adam fasist toplum sistemine umutsuzca baglanmistir. leopold acil freni ceker ve treni durdurur, müfettis sasirir ve kizar, leo da cünkü bu trenin ne münih'e ne bremen'e ne frankfurt'a ne de lanet auschwitz'e gitmesini istiyorum der. leopold anlar ki fasizm hala sapasaglam ayaktadir, bunun icin tüm toplumun yokedilmesi gerekir. bunun da mümkün olmamasi nedeniyle leo ölür, özgür kalir, fasizmden ister devlet eliyle ister toplum eliyle dogan sey bir ölüdür.
  
  --- spoiler ---
• bir lars von trier şahaseri..müthiş görsel anlatim..film ikinci dünya savaşi sonrasinda alman asilli,amerikada yaşan gencin almanyadaki amcasinin yanına gelip zentropa adli tren şirketinde çalişmasiyla süregelen olaylar üzerine kurulu..film bir hipnoz seansiyla başlıyor ve o şekildede bitiyor..filmin bir kısmı siyah beyaz bir kısmıda renkli çekilmiştir..hele siyah beyazken renlendiririlerek nesnelerin vurgulanmasinin bu kara filme süper görüntüler getirdiğini düşünmekteyim...forbrydelsens element ve epidemicle beraber oluşturduğu bu üçlemenin son filmi...(bkz: europa)
• izlemesi zor mor degildir, acayip derecede ilginc bir filmdir, iki saat 40 dakika oldugunu hissetmeden bir cirpida izledim.
  inanilmaz guzel sahneler, inanilmaz diyaloglar var bu filmde, cokca da sembolizm (bkz: #12187100)
  filmde siyah beyaz ile renkli arasinda cok ilginc gecisler vardir, estetik olmanin otesinde ayri bir anlam katar bu gecisler: setting hep siyah beyazdir da, karakterlerin cehreleri bazen renkli olur, karakterleri ortamdan ayirir, bir buyutec altina sokar bu efekt.
  
  --- spoiler ---
  leopald karakterinin cok kolay manupule edilir bir karakter olmasi bazilarini irite etse de, idealist, anti-militarist bir genc oglandan beklenebilecek bir naifliktir onunkisi (her anti-militarist naiftir seklinde anlasilmasin lutfen sozlerim). filmin bir yerinde katharina der ki babasi hakkinda "after all they were only fighting for their country like most of the world has been doing. and suddenly it's a crime... " bu cumle korkunc amerika'li generalle birlesince ikinci dunya savasinin sonuclari hakkinda hollywood soyleminin cok disinda bir yorum sunar.
  
  --- spoiler ---
  
  taking sides adli filmden tam 10 yil once cekilmistir europa
• bir lars von trier filmi
  
  --- spoiler ---
  
  sinema tarihini bilmem ama izlediğim en çarpıcı boğulma sahnelerinden birini barındırmaktadır.
  
  --- spoiler ---
• adının zentropa olması gereken film.
• 1991 cannes film festivali nde lars von trier in özel jüri ödülü aldığı filmdir. von trier ödül için jüriye teşekkür ederken, jürideki roman polanski ye cüce der ^* . o senenin altın palmiye sahibi için (bkz: barton fink)
• seyredip de unutamayan, ancak bir kopyasına da sahip olmayanlar için bu ay milliyet sanat'ı kaçırmamanın şart olmasına neden olan film.
• lars von trier ile ilgili herhangi bir fikre sahip olmadan gidenlerin, filmin yarısına bile gelmeden sıkıldıklarına ve sinema salonunu terk ettiklerine şahit olduğum film. gerek hikayeyi anlatış tarzı, gerek görsellik olarak yorucu bir film aslında. filmin derinlerine inmek istemeyen bihaber insanlar için sıkıcı denilebilir ama bilincinde olup teslim olanlar için gerçekten eşsiz bir şölen gibidir.
• bi de insanın lili marlene aradığı filmdir
• insanlar europa europa isimli filmle karıştırmasın diye, abd sınırları dahilinde zentropa adı ile gösterilen bir lars von trier şaheseri.