ergonomi

• esya ve mekan tasariminda insanlarin bedensel ve ruhsal ozellikleriyle egilimlerinin de gozonunde bulundurulmasi.
• yunanca ”ergon = iş, çalışma”, “nomos = yasa” anlamına gelen sözcüklerin birleştirilmesiyle “ ergonomi” sözcüğü elde edilmiştir. ergonomi, insanın biyolojik, psikolojik özelliklerini göz önünde bulundurarak insan-makina-çevre uyumunun doğal ve teknik kurallarını araştıran, disiplinlerarası araştırma, geliştirme ve uygulama çalışmaları olarak tanımlanabilir. ergonomik çalışmaların kökeninde insanın verimini artırmak, makine temposuna ayak uydurmasını sağlamak, dolayısı ile daha çok üretim yapacak duruma getirmek anlayışı vardır. ancak bu anlayış önceleri insanın bir makine gibi görülmesine yol açmıştır. daha sonraları sınırlı iş görme gücüne sahip olan insanın, bir makine gibi görülmesinin yanlış olduğu sonucuna varılmış ve üretim artışı uğruna kapasitesinin üstünde çalıştırılan insanın yorularak ya da hata yaparak kazalara neden olacağı, sonuçta üretimi aksatacağı anlaşılmıştır. günümüzde ise ergonomik çalışmaların hedefi, sadece insanı kazalardan ya da hatalardan koruyarak üretimi aksatmamak değil, aynı zamanda çalışma ortamlarını da insanı mutlu edecek ortamlara dönüştürmektir. ergonominin konusu iş ve insan ilişkileri ve bu ilişkileri etkileyen çevresel etmenlerdir. insan özellikleri, insan-makine ilişkisi, çalışma koşulları, çevresel koşullar bir bütün olarak ergonominin çalışma sahasına girer. diğer bir tanımla masanızın yüksekliği, sandalyenizin rahatlığı, çalıştığınız yerin havasının nemi, gürültü düzeyi, dinlenme araları, çalışma tezgahının konumu, gösterge düzeni, gösterge-kontrol ilişkisinin uygunluğu, çalışma alanının boyutu, renklerin kullanımı, aydınlatmanın yeterliliği vb. konular ergonominin çalışma konularıdır. ergonominin uğraş alanları,insan özellikleri (duyusal, fiziksel, ussal) ve kapasite sınırları, çalışma koşulları (duruş ve hareketler, yorgunluk, gerilim, monotonluk, iş güvenliği, kazalar, motivasyon, vardiya çalışması, çalışma süreleri, otorite, yetki, sorumluluk, grup davranışı, ücret yapısı), insan makine ilişkisi (gösterge-kontrol düzeni, boyut sorunları, mekanik sorunlar), çevresel koşullar (aydınlatma, gürültü, titreşim, sıcaklık, nem, hava akımı, toksik maddeler, buharlar, gazlar, radyasyon, düzen ve temizlik, renk ve manzara)
  
  ergonomi insanın özelliklerini, yeteneklerini, yeteneklerini geliştirme gücünü ve bu gücün sınırlarını inceleyerek, insandan istenebilecek görevlerin çerçevesini belirler. bundan sonra çalışanla işi arasında iyi bir uyum sağlar, insanın çalışırken aşırı zorlanmalar yüzünden yıpranmasını önler ve bu uyum sayesinde iş başarımını yükseltir. iş sisteminin insan üzerinde yarattığı fizyolojik ve psikolojik hasarların en aza indirilmesinin hedeflendiği ergonomik ortamlarda; araç ve gereçler insanın özellik ve yeteneklerine göre tasarımlanır. çalışma yöntemleri ve çevre koşulları insana uygun duruma getirilir. yapılan işin anlamlı ve yararlı algılanması sağlanır. çalışanlara yeteneklerini kullanma ve kendilerini kanıtlama olanağı verilerek, kendilerini değer yaratıcı olarak algılamaları sağlanır. ergonomik çalışmaların yönünü ve içeriğini belirleyen iki ölçüt vardır.
  1.insandan beklenen işin onun yeteneklerinin sınırları içinde olması.
  2.insan yeteneklerinden optimum düzeyde yararlanılması.
  
  ergonomi çalışmaları iki farklı alanda uygulanabilir:
  
  1. ürünün tasarımı aşamasında ergonomik çalışmalar
  2. işyerinin tasarımı yada yerleşimi aşamasındaki ergonomik çalışmalar
  
  ergonomik uygulamaların başarıyla yerine getirilmesiyle birlikte iş süresi kısalır, yorgunluk-kazalar-işe devamsızlık-malzemenin bozulması-malzemenin israfı azalır, kalite-üretkenlik-kar yükselir
• maksimum yarar-minimum külfet
• bir mühendis için en ürkütücü kriterdir ergonomi. mühendis temel bilimler içerikli ve tamamı matematiksel modele dayalı mekanik, elektrik veya optik sistemlerle ugrasmaya aliskindir. elindeki her türlü fonksiyonun olasi durumlara karşı cevabi bu modeller sayesinde onune şaşmaz bir şekilde çıkar. ancak ergonominin insan çevre uyumu üzerinde çalışan yapısı, yani parametre olarak insanı alması klasik muhendis arkadasi derin dumura ugratir. davranis, tepki, memnuniyet gibi bir cok kavramin formuluze edilemediği insan dogasi ne amprik formullere ne de matematiksel modellere açıktır. tum bunlara karşın ergonomi muhendis için bir çok disiplinde muhendisin karsısına olur olmaz cikan ona nanik yapan bir etmendir.
• (bkz: ahmet fahri özok)
• o zaman yıl 2007. ege kampüs içinde bulunan dokuz eylül üniversitesi mühendislik fakültesi'nde ergonomi finalini oluyoruz. bende iş bulmuş olmanın verdiği umursamaz tavır, finalden çıkınca hocaların "60 alırsın en azından değil mi?" sorularına, "elimden geleni yaptım hocam, umarım!" diye cavap vermeler, sınavı bitirip kontrol etmeden çıkmalar, böyle artist tavırlar. esasına bakılırsa artistlikle de alakası yok, gayet de bir bezginlik, koyvermişlik hali hakim bünyeye. adam iş bulmam için referans olmuş bir de kendi dersinden bırakacak değil ya?
  
  neyse, finalde biraz saçmaladıktan sonra dersin hocası ali gülçubuk ile aramızda geçen diyalog:
  
  - hoop, nereye gidiyorsun?
  + e bitirdim hocam.
  - ama burdan çıkıp kafeye gideceğiz, çay kahve içip kağıtları okuyacağız, notunuz belli olacak.
  + valla hocam, 2. iş görüşmem var, kalmak isterdim ama...
  - hımmm, kaç verirsin sen bu kağıda?
  + 70 veririm hocam, ne eksik ne fazla. (bu esnada hoca kağıda şöyle bir göz atar, anahtar kelimelerin altını çizer)
  - yetiyor mu 70 geçmen için?
  + yetiyor hocam, neden yetmesin. cc filan gelir 70 alırsam. (kağıdın ön yüzüne 70 yazar)
  - hadi bakalım, iş görüşmende bol şanslar.
  + sağolun hocam, hoşçakalın.
  
  işte benim için ergonomi budur. odamdaki ışıklandırma tasarımında, koltuk, çalışma masası vs gibi beden sağlığımı etkileyecek konularda ergonomiden aklımda kalan bilgileri kullanırım.
• bir resim kalemi setinin üzerine yazınca, o seti aynı markanın daha çok renk içeren setinden 3/2 x daha pahalı kılabilen sözcük. görünce "sırf bunun için o kadar ara renkten vazgeçen kaç resim tutkunu var ki bu ürün diğeri ile aynı rafta yer alabiliyor?" sorusunu sorası geliyor insanın.
  
  şimdi o kalemin üstüne küçük noktacıklar koyuluyor diye, çizerin radial deviasyonunun, ulnar deviasyonunun açısı mı değişecek? scoliosis'i varsa bu kalemin üzerine koyulan bir nokta ile mi tedavi edilecek? sandalye mi bu? hayat boyu narin parmaklarınız ortopedi departmanı yüzü görmesin diye yapılan bir sigorta sözleşmesinin primi gibi.
• (bkz: iş bilimi)
• kişinin bir tasarım ürünü ile doğrudan ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
• insan ile kendi yarattığı eşya, makine ve yapay çevre arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimsel disiplinin adıdır.