halil menteşe

• taner akçam'ın yazdığına göre tehcire ilişkin ilk harekete geçenlerden:
  
  "dönemin dışişleri bakanı halil menteşe, mart (1915) ortasında berlin’e gider. aynı tarihlerde maliye bakanı cavit bey de berlin’dedir ve kredi almak için görüşmeler yapmaktadır. 18-23 mart tarihleri arasında halil menteşe’ye bir telgraf çeken talat, “cavit’in konuşmasının uygun görülmediği” bir hususta almanlarla görüşme yapması için direktif verir. menteşe anılarında, türkiye’ye döndüğünde talat’ın kendisini, “anlat bakalım… şu ermeni tehciri için berlin’de neler konuştun”, diyerek karşıladığını aktarır."