keçuva

• and dağlarında kurulmuş olan inka medeniyetinin dili. bugün hala bu dağlık bölgelerde yaşayan insanlarca konuşulmaktadır. yaşayan bir dildir yani. arjantin ve şili'nin kuzeyi, bolivya, ekvador, kolombiya'nın güneyi ve peru'da yaklaşık 8 ila 10 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır (sadece peru'da nüfusun yaklaşık yüzde 25'inin bir keçuva/quechua dili konuştuğu düşünülüyor ama kesin rakamlar yok maalesef). bazı ülkelerde resmi bir statüsü varken bazı ülkelerde bu statüyü kazanmak için mücadele devam etmektedir.
  
  dilin iki ana alt kolu vardır: keçuva 1 ve keçuva 2. tabii bu alt kategorilerin de kendi varyantları var ama kafanızı şişirmek istemiyorum. aymara dilinin de bu aileden olduğu öne sürülse de çoklukla kabul görmez. aymara'nın tivanaku devletinin (tiwanaku) dili olduğu daha genel kabul görmüştür. keçuva dili tıpkı türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir (agglutinative - bir yanlış anlamaya mahal vermemek için hemen belirteyim: 'türkçe ile akrabadır' yahut 'kızılderililer türktür' demeye çalışmıyorum. kıyasla açıklamaktan başka derdim yok).
  
  hemen tahmin edilebileceği üzere ispanyol istilacıları bölgeye gelince, bu dil de ispanyolcadan epey etkilenmiştir. dilin yapısı çok bozulmasa da çok sayıda kelime alışverişi söz konusudur (ispanyolcaya da epey kelime vermişlerdir. aslında sadece ispanyolcaya değil neredeyse tüm dünyaya katkıları olmuş: koka, lama, puma gibi). lokal konuşma dillerinde ise etkisi daha büyüktür. örneğin; ekvador'da konuşulan ispanyolcada epey yöresel keçuva kelime kullanılır. standart ispanyolca biliyorsanız bazen anlayamayabilirsiniz.
  
  tema: latin amerika tarihi