ayı

• türkiye'deki ayıların bir bölümü koruma programı altında vahşi doğası içinde uludağ’ da yaşamaktadır. kahverengi ayıların önemli bir miktarı türkiye’ de bulunmaktadır. ancak ormanlık alanların yanması ve tahrip edilmesi sonucu yaşam alanları oldukça daralmıştır. bu büyük yaratıklar, diğer ayılar gibi yaşam alanı olarak ormanları, açık alanları, stepleri
  ve vahşi dağları seçerler. genellikle boyları 1.5 – 2.8 metre, ağırlıkları 70 – 250 kg arasında değişir. hamilelikleri 6 – 9 aydır ve haziran – temmuz ayında çiftleşirler. ayılar sebzelerin yeşil kısımlarını, meyveleri, tatlı ve yağlı tanecikleri ve de en çok balı severler. ayılar bir neden olmadıkça (açlık ve yavrularını koruma dışında) diğer canlılara saldırmazlar. eğer bir insan ayıyı yakalamaya çalışırsa kızar ve saldırır.
  
  türkiye’ de iki çeşit kahverengi ayı vardır. trakya dışında hemen her yerde yaşarlar. dağların yüksek ve kayalık yerlerini severler.
  
  kastamonu doğası ve ilgaz dağları ayıların yaşam alanlarıdır. buralara gidip gezdiğinizde ayılara rastlamanız az da olsa mümkündür. bu nedenle çok kısa da olsa ayıları tanımanız ve karşılaşmanız halinde nasıl davranacağınızı bilmeniz önemlidir.
  
  ayılar meraklı, zeki ve doğal olarak tehlikeli hayvanlardır. öldürülen ayıların çoğu onlardan korkulduğu içindir. ayıların çoğu insanlardan uzak durmak isterler. bir çok durumda eğer bir ayıya fırsat verirseniz sizden uzaklaşacaktır.
  
  ayılar sürprizlerden hoşlanmazlar. eğer ayıların bulunduğu bir ortamda yürüyorsanız, özellikle de bitkiler ve ortam görünmenizi zorlaştırıyorsa kendinizin orada olduğunu belli edin. gürültü yapın, şarkı söyleyin, yüksek sesle konuşun yada sırt çantanıza bir çan takın. mümkünse grupla yürüyün. gruplar gürültücüdür ve ayılar tarafından kolaylıkla fark edilebilirler. sık çalılıklardan kaçının. eğer bunları yapamıyorsanız rüzgarı arkanıza alarak yürüyün. çünkü rüzgar sizin kokunuzu ona ulaştıracaktır. inanılanın aksine ayılar insan kadar görebilmesine karşın, gözlerinden ve kulaklarından daha çok burunlarına güvenirler. daima sizin orada olduğunuzu ayıların bilmesine olanak tanıyın. ayılar da tıpkı insanlar gibi patikaları ve yolları kullanırlar. onların geçiş yolları yakınına kamp kurmayın. ayılar kış şartlarında yaşamlarını sürdürmek için sadece 6-9 ay arası beslenirler, bu nedenle sizde onlar için kolay yiyecek olduğunu belli etmeyin.
  
  eski bir deyiş vardır: “ormanda çamın bir iğne yaprağı düştüğünde bunu bir kuş görür, bir geyik duyar ve bir ayı koklar. ayılar çok güçlü ve çevik hayvanlardır. yaşadığı mekanı, gençleri ve özellikle de yavrularını inanılmaz şekilde korur. asla bir ayıya, yuvasına ve yavrusuna yaklaşmayın. onları beslemeye kalkmayın. yakında bir ayı görürseniz geri dönerek orayı terk edin. eğer bunu yapamıyorsanız ayı sizin yolunuzdan uzaklaşıncaya kadar bekleyin. hayvana daima kaçacağı bir yol bırakın. sakın koşmayın. ayıların çoğu bir yarış atı kadar hızlı koşabilir. ani bir hızlı hareket ayının saldırmasına neden olabilir. ayıya bir şey atmayın, onu kışkırtmış olursunuz. ayının kızgın olup olmadığını gözleyin. eğer dişlerini gösteriyorsa, bağırıyorsa yada başını yere eğip kulaklarını arkaya doğru atmışsa ayı kızgındır. kızgın bir ayının size saldırabileceğini göz önünde bulundurun. eğer saldırgan görünmüyorsa, tekdüze yumuşak bir sesle konuşun ve yavaşça geri dönün. eğer ayağa kalkmış ve havayı kokluyorsa sizi tanımaya çalışıyordur. konuşmaya devam edin, eğer ayı kızmaya başlıyorsa yavaşça geri dönün, eğer yakınınızda bir ağaç varsa ona doğru yürüyün ve yanınızda bulunan çantayı oyalamak üzere yavaşça ayıya bırakın. ağacın tırmanabileceğiniz en yüksek yerine tırmanın. yetişkin ayılar genellikle ağaca tırmanmazlar, fakat rahatlıkla 4 metrenin üzerine uzanabilirler. ayının oradan uzaklaştığına emin olana kadar ağaçtan inmeyin. sonra hızla uzaklaşın. ayrıca siyah ayılar için ağaçlar pek emin kurtuluş yerleri değildir.
  
  siyah ve boz ayıların en bol bulunduğu alaska'daki istatistiklere bakıldığında 1900-1985 yılları arasındaki 85 yılda ayı saldırıları sonucu 20 kişi hayatını kaybetmiştir. bunun yanında 1975-85 arası 10 yılda köpek saldırıları sonucu ölenlerin sayısı ise 19dur. bu arada kaç ayının insanların saldırısı sonucu öldüğü ise istatistiklerde bulunmamaktadır.
  
  bir ayi ile karşilaştiğinizda ne yapmalisiniz ?
  
  bir ayı görürseniz, onun yaşam ortamında olduğunuzu kabul edin. mümkünse ondan uzaklaşın. ayının sizden uzaklaşması için ona her olanağı tanıyın. eğer bir ayı ile yakından karşılaşırsanız sakin kalın. saldırı genelde çok seyrektir.
  
  kendinizi tanıtın. sizin bir insan olduğunu anlamasına yardımcı olun. ayı ile normal sesinizle konuşun. ellerinizi hareket ettirin. eğer ayı sizin hakkınızda bir karar verememişse yanınıza gelebilir, ayağa kalkıp size daha dikkatlice bakar veya koklar. ayakta duran bir ayı genellikle tehlikeli değil daha çok meraklıdır. yavaşça çapraz olarak geri çekilmeyi deneyin, eğer ayı sizi takip ederse durun ve yere çökün.
  
  sakın koşmayın. siz onun kadar hızlı koşamazsınız. ayılar saatte 60 km hızla koşabilirler. bunu sadece düz yolda değil iniş ve çıkışlarda da yaparlar. köpekler gibi uçarcasına koşabilirler. ayılar genellikle korkutup kaçırtmak için elle saldırırlar. bu saldırı durdukları yerden 3 metre ileriye kadar etkilidir. ayıyla konuşmayı ve ellerinizi hareket ettirmeyi sürdürün. eğer ayı iyice yakınınıza sokulursa sesinizi iyice yükseltin ve saldırgan bir durum takının. yanınızda varsa kap - kacakları birbirine vurarak gürültü çıkarın.
  
  eğer saldırırsa size dokunduğu an yere düşün ve ölü taklidi yapın. midenizin üzerine veya ellerinizi ensenizde kilitleyerek tortop bir biçimde yatın. eğer ayı düşmanının saf dışı edildiğini hissederse saldırıyı kesecektir. mümkün olduğu kadar hareketsiz ve sessiz kalın. eğer hareket ederseniz sizi görür veya duyarsa geri döner ve tekrar saldırıya geçer. çok seyrek durumlarda, özellikle siyah ayılar sizi bir yiyecek olarak algılayabilir. saldırı kesilmiyorsa ayının sesini bastıracak kadar olanca gücünüzle bağırarak saldırın. o, sizi korkuttuğu için saldıracaktır. siz daha kötü bir siyah ayı gibi davranın. genellikle öldürücü biçimde davranmazlar. üstünüz başınız yırtılabilir, çiziklerle yaralanabilirsiniz. bu tırmık izleri avları için olana göre daha yüzeyseldir. korunmak için acı kırmızı biber özü içeren (capsicum) spreyler kullanılabilir. hayvan için tehlikesiz olan bu spreyler 5-7 metreden etkili olabilmektedir. rüzgara karşı kullanmak etki etmeyecektir, tam tersi etkisi size olacaktır. eğer yanınızda sprey taşıyorsanız nasıl kullanılacağını iyi bilin ve elinizde taşıyın.
  
  gece saldırırsa sakın ölü taklidi yapmayın, kendinizi
  savunmaya kalkmayın. öncelikle kaçıp kurtulmaya çalışın, varsa bir binaya, arabaya sığının veya bir ağaca tırmanın. eğer kaçamıyorsanız ve ayı sizi kovalıyorsa varsa sprey kullanın, yoksa bir ağaç dalı yada taş fırlatın, veya onlarla vurmaya çalışın. sizin kolay bir av olmadığınızı ona gösterin. bu tür saldırılar çok seyrek görülür ancak çok ciddidir, çünkü o yiyecek aramaktadır ve sizi de bir av olarak görür.
  
  bir ayı ailesinin yakınına asla sokulmayın. anne ayının ailesini korumak için almayacağı risk yoktur.
  
  tehlike riskini azaltmak için gürültü yapın. ayılar sizin orada olduğunuzu bilsinler. özellikle dere kenarlarında, sık bitki örtüsü olan, rüzgarlı ve görüş uzaklığının az olduğu yerlerde, bağırın, el çırpın, şarkı söyleyin veya yüksek sesle konuşun.
  
  gruplar halinde yürüyün. yürüyüşünüzü gündüz saatlerinde mümkün olduğunca patika ve daha önce yürünmüş yerlerde yapın.
  
  yiyecek kokularını ayılardan uzak tutun. yiyeceklerinizi gündüz ve gece dışarıya koku salmayacak uygun kaplarda koruyun. çöpleriniz de ayılara çekici gelebilir.
  
  dikkatli ve uyanık olun. çevrende ayılara ait izler olup olmadığını araştırın. bunlar pençelenmiş ağaçlar, ayak izleri, devrilmiş kayalar, pislikleri olabilir. eğer taze bir ize rastlarsanız oradan uzaklaşın.
  
  asla bir ayıya yaklaşmayın ve onu beslemeye kalkmayın.
  
  arada en azından 100 metrelik bir mesafe bırakın.
  
  parfüm, saç spreyi ve sabun gibi kokulu şeyler kullanmayın.
  
  not: işbu entry, düzeltmeleri haricinde şahsıma gelen bir mailden kopi peyst marifetiyle düzülmüştür.