varidat

• yaratılış, insan, tanrı, evren, ölüm ve ölümsüzlük gibi birçok konuyu, islam dininin uygun görmediği bir bakış açısıyla yorumlayan, çağının ilerisinde bir kitap... bektaşilik ve batınilik düşüncelerinin geliştirilmesine dayanır...
  
  bedreddin'e göre insan tanrıya en yakın varlıktır. tanrı, insanın özündedir. bu nedenle insan tanrıdır, tanrı da insan: enel hak... insan, doğa ve tanrı arasında hiç fark gözetmeyen bu düşünce, panteizmin en gelişmiş ve ateizmle buluşmuş biçimidir...
  
  tüm nesneler, türlerine ve niteliklerine göre sıralandıkları evrende düzensiz bir bütün oluşturur. bu bütün tanrıdır ve onun, bir nesnenin doğasında olmayanı o nesneden istemeye yetkisi yoktur...
  
  tüm aşamalar nesneler evreninde toplanmıştır: nesne ortadan kalkarsa ne ruhlardan ne de soyut varlıklardan iz kalır: zamanın başladığı sıfır noktası diye bir şey olmadığı için, mesela "nesneye dönüşmenin utancı" da, insana yakışan, onun kendisini aşmasına yarayan göreceli ve geçici bir bakıştır...
  
  aslolan, maddenin hareketlilik ihtimallerine müdahale edebilmektir...