narh

• devlet bir yandan loncaları desteklemek üzere loncaların kendi koydukları kurallara geçerlilik kazandırmaya çalışırken, diğer taraftan ihtisab veya hisba adı verilen bir dizi kural ve düzenlemeyle loncaları ve dolayısıyla şehir ekonomisini denetlemeye çalışmıştır. ihtisab kurallarının saptanmasında ve uygulanmasında devlet loncalarla birlikte hareket eder, en önemli kararlar kadı tarafından lonca temsilcileriyle birlikte verilirdi. bu düzenlemeleri devlet adına muhtesib adı verilen bir görevli yürütürdü. muhtesib aynı zamanda loncalardan devlet adına vergi toplardı. ihtibas uygulamaları içinde en önemlisi, üretilen malların kalite standartlarına ve fiyatlarına ilişkin düzenlemelerdi. bu düzenlemelere narh adı verilirdi. narh uygulamalarıyla devlet şehir halkını fiyat artışlarına ve fiyat dalgalanmalarına karşı korumayı ve böylece şehirde toplumsal ve siyasal istikrar sağlamayı amaçlıyordu. bu amaçla esnaf sık sık teftiş edilir, fiyatlar ve kullanılan ağırlıklar denetlenir, istifçi ve karaborsacılar izlenir, tedavüldeki çeşitli paraların değerleri saptanırdı. narh uygulamaları için talep bir ölçüde de loncaların kendilerinden gelmekteydi. çünkü bu uygulamalar sayesinde kimi ustaların aşırı kârlar elde etmeleri ve ustalar arasında büyük farklılıkların ortaya çıkması engellenmiş oluyordu. osmanlı devleti'nde ihtisab düzeni uygulamaları 19. yüzyıl ortalarına kadar sürmüştür. loncaları korumak amacıyla devlet hammadde piyasalarına da sık sık müdahale etmiştir. bu müdahaleler sarayın, ordunun veya başkent istanbul'un gereksinimleri söz konusu olduğunda daha da yoğunlaşmıştır...