umur bugay

• aslen sosyolog olan oyuncu, senarist, dramaturg, yazar.
  
  umur bugay senaryolarinda dikkati çeken ilk ortak nokta, karakterlerin stereotypelar üzerinden hareket etmesidir. ironik olarak, özgün karakterlerin günlük yasamin içinden bulunup çikarilmasina dayanir bu senaryolar. lakin, günlük yasam ne kadar özgünse umur bugay karakterleri de o kadar özgündür. ancak bu basmakalipliktan, özde, diyaloglar yoluyla kurtulma yoluna gidilir. senaryolardaki bir diger ortak yan, bir mahalle (postaci, çöpçüler krali), bir apartman (kapicilar krali, bizimkiler), bir han (yoksul), bir kasaba (hasip ile nasip) ya da köy (davaci) gibi tek ve belirgin sosyal bir formasyonda geçen olaylar ve karakterlerin bu dar çevrede ikili iliskilerinin analizi ekseninde süregelen çogunlukla mizahi unsurlardir.
  
  geleneksel olarak, bati sinemasinda esine rastlanmayan bu cemaat (bkz: community) eksenli sosyolojik çözümleme ve senaristlik gelenegi, özellikle bizimki gibi bireyin henüz kendini net olarak ifade edemedigi (!) bir toplumda, daha dogru deyimiyle, sosyal dayanismanin henüz bati toplumlarindaki ve düsüncesindeki bireycilik akimina yenilmememesi ve kismen süregelmesinden ötürü begeni ve takdir toplamaktadir.
  
  lakin umur bugay senaryolari, bahsettigim tamamen cemaat eksenli senaryolar ekolüne bütünüyle uymamaktadir. bu baglamda bu senaryolar, türk toplumunun degisimi ve "ben"cillesmesine kosut sosyo-psikolojik analizini yapmak açisindan ilginçtir: örnegin, "yeterince istersen her seyi basabilirsin" mottosuyla özetlenebilecek olan hollywood'un ben-merkezli ve serbest piyasa tandansli senaryolari ve mesajlari, umur bugay'in kimi senaryolarinda kapali da olsa vurgulanmaktadir, postaci adem, kapicilar krali seyid, yoksul gibi. özellikle 80 sonrasina denk düsen bu çalismalari, bugay'in liberallesen türkiye'yi nasil gördügünün altini çizmesi açisindan da ilginçtir .
  
  bu açidan, umur bugay'in yerel sosyal iliskiler ekseninde bireyi yücelten, daha dogrusu seçilen bir kahraman çevresinde toplumsalligi ve bireyselligi bir arada sunan senaryolarinin, türkiye gibi bati ile dogu arasinda kalmis bir ülkede ortaya çikmasi ve takdir görmesi sasirtici degildir.