gösteriş tüketimi

• thorstein veblen tarafından ortaya atılan ve statü kaygısıyla tüketim yapmanın karşılığı olarak çıkan terim. weblen bunu eski kabile toplumlarındaki statü biçimlenmelerinin bir benzeri olarak görür. tüketilen malların seçiminin kullanım yararı bazlı değil, ilkel toplumlardaki gibi statü bazlı olduğunu iddia eder. bu bağlamda statü sahibi bir insanın hiçbir ekonomik değeri olmamasına karşın felsefe ve güzel sanatlar bilme gereksinimini, ya da tenekeden yapılma olanlarının işlevli olmasına karşın gümüş çatal bıçak takımı kullanma gereksinimini conspicious consumption olarak adlandırır. özellikle sanat tüketimi açısından bakıldığında, sanırım elle, cosmopolitan, ya da 100 soruda sanat, edebiyat, felsefe gibi dergiler ve kitaplar okuyarak (sözde) entellektüel birikim yapıp, konser sonrası "konser nasıldı?" sorusuna her daim "çok şahaneydi" yanıtını veren kitleyi, yani "leisure class"ı işaret etmektedir. veblen'in normatif sonuçlar ima eden satirik teorisini değerlendirdiğimizde herhangi bir şeyin faydası işleviyle özdeştir gibi bir yargıyla karşılaşırız ki, sorgulanması gereken bir konudur. örneğin anarşist bir toplumun dile geldiği mülksüzlerde bile mülk tanımlanmamasına karşın battaniyesini yanında taşıyan ve özel değer atfeden insan örneği gösterilir. bununla eşyaya bağımlılığın, eşyaya tarih atfetmenin insan doğasının gereği olduğu vurgulanır. özetle, değer yalnızca kullanım yararı ile açıklanamaz; tüketim seçimleri, ve dolayısıyla kişisel fayda, birçok etkenin yanında toplumsal etkenlerle şekillenir.