çin

• üzerinde hüküm sürmüş son çinli hanedan olan ming'i yıkıp yerine qing hanedanı'nın gelmesine dolaylı olarak japonların yol açtığı coğrafya.
  
  1592 yılında japonya'nın defakto lideri konumundaki toyotomi hideyoshi, joseon (kore) üzerine bir sefere çıktı ve seoul'ü işgal etti. seoul'ü çok kolay bir şekilde alan toyotomi, sadece dört ay içerisinde kore'nin geri kalanını da alıp mançurya'ya doğru ilerlemeye başladı. çaresiz joseon kralı seonjo, ming'den askeri müdahele yardımı istedi ve bunun üzerine çin imparatoru wanli, kore'ye 43,000 asker gönderdi. pyongyang'ı geri alan ming ordusu, seoul'ü de geri almak üzere kuşattı fakat toyotomi ordusu bu yardım birliğini kolayca savuşturdu. lâkin toyotomi ordusu ming ordusu ile savaştayken, amiral yi sun-sin önderliğindeki joseon ordusu boşta kalmış japon donanmasını yaktı. böylece japonya'dan gelecek olası bir desteğin önü kesilerek toyotomi'nin kore ve çin'i fethetme hayalleri suya düştü. kısa bir süre için.
  
  savaştan sonra sıra barış antlaşması imzalamaya geldiği zaman çok ilginç bir şey oldu ve iki taraf da kendisinin zafer kazandığını düşündü. çin elçileri, wanli'ye japonya'nın küçük bir asya beyliği olduğunu ve ming'in vassal devleti olmayı kabul ettiği izlenimini vermişlerdi. öte yandan japon elçiler de toyotomi'ye ming'in mağlubiyeti kabul ettiğini ve japonya'yı efendileri olarak göreceklerini iletmişlerdi. böylece hiçbir sonuca bağlanamamış barış görüşmelerinin ardından 1598 yılında toyotomi tekrar kore'ye saldırdı ve bu sefer başarılı oldu. toyotomi'nin 300,000 askerlik devasa ordusunun karşısında hezimete uğrayan ming ve joseon ittifakının toplam asker sayısı 120,000'den azdı. ımjin savaşı olarak bilinen bu savaş sonucunda japon tarafı 100,000 kişilik bir kayıp verirken, çin-kore zayiatı bir milyonun üzerindeydi. fakat toyotomi'nin ani ölümüyle, bu zafer diplomatik resmiyete binmeden balon köpüğü gibi patladı ve japonya teslim olmaya karar verdi.
  
  bu savaştan en zararlı çıkan ise ming oldu. kendi çatışmalarına ek olarak joseon'a yaptığı ağır insan ve para yardımı yüzünden zayıflamıştı. ming hanedanlığı'nın özellikle mançurya bölgesindeki zayıflığını fark eden curçen şefi nurhaci aisin gioro, bunu bir fırsat olarak gördü. bu fırsattan çok güzel istifade eden nurhaci, bölgedeki diğer curçen kabilelerini kendi altında toplayarak mançu halklarını birleştirdi. mançular çin'in kuzeyinde sürekli yeni toprakları kendilerine bağlıyor ve hâlâ kendini toparlayamamış ming'in karşısında yükseliyorlardı. takvim 1616 yılını gösterdiğinde, kuzeydoğu asya'daki en güçlü isim olan nurhaci, çin'den bağımsızlığını ilan edip jin hanedanı'nı kurdu. nurhaci'nin 1626'daki ölümünden sonra oğlu hong taiji, hanedanlığın adını qing olarak değiştirdi ve ming'e karşı olan isyanlar alevlendi. ming'e ait şehirleri tek tek fetheden mançular, sonunda 1644 yılında çin'i tamamen kontol altına aldı ve qing devletin tek hakimi oldu.