formül

• ancak ve ancak evrendeki herhangi bir olayın aynı kosullar altındaki her tekrarlanısında aynı sonucları dogurması durumunda varlıgından bahsedilebilecek kavramdır.belirli bir konumdan ve yükseklikten, belirli bir kütledeki ve sekildeki cismi her serbest bırakısımızda aynı noktaya aynı hızla düsüyor.burada cismin yere çarpma hızını ve konumunu belirleyen parametreler yerçekimi ivmesi ve birakildigi yüksekliktir.bu bir formüldür.adamın biri çıkıp "bu olayın sonuçları o anki havanın sıcaklıgına da baglıdır" derse lan manyakmısın denir ama adam aslında haklıdır.hava eger daha sıcak veya soguk olursa havanın yogunlugu dolayısıyla viskozitesi dolayısıyla da sürtünme katsayısı degisecektir.burda durup, tamam biz yukardaki formülde sürtünmeyi ihmal etmistik daha gelismis bir formül yazıp bu parametreyi de ekleriz olur biter diyebilirsiniz.aynı adam çıkıp "bu deneyin sonuçları deneyi yaptıgın tarihe de baglıdır" derse defol git gözüm görmesin seni dersiniz.ama adam yine haklıdır çünki kütle çekimi diye birsey vardır.ayın, günesin ve diger gezegenlerin konumları farklı bir zaman diliminde farklılıklar göstereceginden serbest bırakılan cisme uygulayacakları kütle çekimi de farklı olacaktır.serbest bıraktıgımız cisme farklı kuvvetler etkiyeceginden farklı bir yörünge izleyecektir.bu böyle gider.adam konustukca daha fazla parametre, daha fazla degisken, daha uzun formülller.
  yukardaki hadiseye tezat bir durumla da karsılasmak mümkündür.aynı marka aynı model tabaklar dizilsin ve teker teker belli bi yükseklikten bırakılsın(aynı $artlar altında tekrar olayı).ve olusan kırık parçacıklarının herbirinin konumu, büyüklügü ve sekli not edilip süpürülüp bir diger tabak atılıyor olsun.ne yapılırsa yapılsın birbirinine özdes sonuçlar elde edilemiyor.adam gene çıkageliyor ve diyorki "siz eger parametreleri ve $artları gerçekten sabit tutarsanız dagılan parçaların olusturdugu haritaların birbirinin aynı oldugunu göreceksiniz".bu tıpkı barda oturan birine yaklasıp meraba ben sizden çok hoşlandım deyip sonucunu bilebilmek gibidir çünki her ikisinin de sonucunu formülize etmek imkamsız gibi ve bir defa tabak-çevre alakalı parametreleri tabagı yere attıgınızda oluşacak parçacık dağılımı haritasıyla iliskilendirirseniz yani formülize ederseniz degisik durumlara uyarlayabilirsiniz.aynı tabakları kullanıyor, aynı yükseklikten atıyoruz daha ne yapalım denilebilir ama gözden kaçırılan parametreler vardır.mesela aynı kabul edilen tabaklar birbirleriyle ne kadar özdes.tabagı olusturan kil, silikon vb maddeler ne kadar homojen dagılmıs ve daha da önemlisi her bırakı$ımızda tabak bir öncekine göre aynı açıyla ve noktayla mı çarpıyor yere?uzun lafın kısası tek bir dogru hiçbir zaman olamaz.formüller sadece gerçege artı eksi bir töleransla yaklasabilir yada formüllerle yaklasılması imkansız olan durumlardaki tek eksiklik parametrelerin denetleyemecek kadar karışık olmasıdır.bu karı$ıklıkta gelecegi bilmeyi imkansızlastırır.bir championship manager oyununda iki takımın maçından çıkacak skor kaç parametreye baglıdır?500,5000,10000000.hayatta bunun gibi ama çok daha karışıgı.evet anlatmak güç.