airbus a380

• airbus'a gore gelecegin ucak modelidir.
  
  simdi bu adamlar (boeing, embraer, bombardier ve airbus) ayri ayri oturup dusunuyorlar, "ulan acaba gelecegin ucagi ne olmali, nasi olmali ki simdi cikarip koseyi donsek" diye.. hatta boeing bunu dusunmek bile istemiyor, "ulan zaten 747'yi biz yaptik, biz bir sene gec baslayalim bunu dusunmeye" diyor.
  
  once embraer cikiyor ortaliga. diyor ki, "hocam biz nereliyiz? brezilyali. bizim musterilerimiz kim? orta/buyuk havayollari. bunlarin ileriye donuk planlari ne? dis hatlardaki pazarin ic hatlara oranla daha yavas buyuyecegini farketti ipneler, ic hatlara yonelecekler, frekansi arttiracaklar, ucus basina yolcu sayisinin azalmasi olasiligini da fiyatlari dusurerek saglayacaklar. nereye gitmek istiyorlar? kisa-orta mesafeye. kac kisi? ne bilim lan saat basi 60-80 kisi var iste.. yaani demek kii, bu havayollarinin ileride saat basi kalkan fakat az kisi tasiyan ucaklara ihtiyaci olacak. biz buna konsantre olalim, boeing'e, airbus'a takilmayalim. di mi hoca?" ve 40-120 kisi arasi tasiyabilen, dusuk giderli, kucuk ucaklara yigiyorlar reklamlarini.
  
  bombardier diyor ki, "biz kanadaliyiz" (embraer modeli)
  
  airbus diyor ki, "haci simdi millette yeni havaalani yapacak yer kalmadi. havayollari fiyatlardan ve giderlerden sikayetci, utanmasalar ucagi pilotsuz ucuracaklar. bizim avrupa birliginde de, butun dunyada da kriz var. gelecekte de boyle giderse kimse cikarip 800 dolar koymaz uzun mesafe ucusuna. ha koydu diyelim, her sene yuzde on artiyor bu yolcular... ayni havaalanlarindan daha fazla ucus gerekecek, ama mumkun olmayacak. demek ki gelecekte ayni havaalanlari uzerinde ayni mesafelere daha fazla kisi tasimak isteyecek havayollari. yani biz ne yapmaliyiz? uzun mesafeler icin essek gibi ucaklar yapmaliyiz, aha hatta bir goruntumuz var burada, a380, kisa mesafeler icin de kucuk ucaklar yapmaliyiz ki buyuk ucaklarimizdan alan havayollari gidip de kucuk ucaklarini embraer'den canadair'den almasin, bizden alsin. bizim kokpitlerimizin ayni olmasindan yararlansin. aha burada bir goruntumuz daha var, a318. gelecekte havayollari tek bir firmayi secmek isteyecek hoca, maliyetleri dusurme hesabi.. bu iste cok iyi para var haci. a310'u, 300'u falan da uretmeyi kesmeliyiz, artik bitti onlarin devri.." ve ali sen'in sesiyle "bisim u$ak, sift katli olasak, sok buyuk olasak, sampiyon olasak" diyorlar. herkes kiciyla guluyor tabii 1999'da..
  
  boeing 2000 yilinda oturuyor, diyor ki, "mna koyim bu airbus ipne, o ucaktan adam olmaz. embraer'in de olayi bizim copleri toplamak zaten.. biz bu sonic cruiser isiyle, 777 ile ugrasalim, millet artik daha hizli ucmak isteyecek. bush sagolsun sahane f18 siparisleri aldik, ileriki dort sene ucak gelistirmeyi karsilayacak bir butcemiz de var, olayi 2001 de dusunuruz, dagilin"
  
  --arada kriz falan olur, concorde cakilir, sonic cruiser projesi rafa kalkar--
  
  sonra 2001'de oturuyor, diyor ki, "simdi hocam southwest falan kalkti low-cost diye bir olay yapti, bizim b737ler daha devam ediyor, makyaji da cok guzel oldu namussuzum, bi bes sene daha satariz. gelgelelim kriz yakinda gecer, millet yine para vermeye devam eder. yanniiz, bu kucuk ucaklar bi on sene sonra tutmaz. low-cost olayi cok iyi gidiyor, bes seneye yigilma olur, bu southwest falan 737leri degistirmek zorunda kalir. hatta ve hatta mevcut havaalanlarindan daha fazla ucus yapmak gerekir. havaalanlari da bunu karsilar, olmadi yenisini yaparlar, yer bol nasi olsa. hem her sehre havaalani yapinca, ucus yonleri artar, insan sayisi da buna gore sorti basina yakin kalir. eh en iyisi naapmali? biz normal bi ucak yapalim. ama karizmamiz olsun, mesela bizim eski modellerden biraz daha buyuk bir ucak yapip daha modern bi sekle sokalim ki rakiplerin ucagi yerine bizimkini secsinler. cok da buyuk olmasin, nasi olsa 747 bizi bi on sene daha goturur. olmadi 777 var, 747'ye de makyaj yapariz, advanced deriz. hmm.. bu yeni modern ucak icin bi de televizyonlara reklam yapariz, bundan boyle havayollarini millet tarifeden cok ucagin konforuna gore secer.. soyle guzel bi ic dizayn yapin, duty free koyun, cafe-bar koyun ki millet eglensin, ucus zevki bambaska olsun.. hadi gulum. 2002ye bekliyorum."
  
  ocak 2004 gelir catar. millet krizden sonra kiciyla guldugu airbus'a saygi duymaya baslamistir. siparis defteri soyledir:
  
  a380: 116+13 commitment.
  
  emirates: 43
  lufthansa: 15
  qantas: 12
  groupe air france: 10
  fedex: 10
  ilfc: 10 (international lease finance corporation - havayollarinin yogun sezonlarda/paraya sikistiklarinda ucak kiralamalarina kefil oluyorlar ya da ucaklari lease ediyorlar)
  singapore airlines: 10
  virgin atlantic: 6
  malaysian airlines: 6 (commitment)
  korean airlines: 5 (commitment)
  qatar airways: 2 (commitment)
  
  boeing 7e7: 3'un 1'i. (0)
  
  embraer ve bombardier: "abi ben boyle iyiyim sagolasin" (pazar paylari toplamda %9 olarak devam eder)
  
  airbus a380 boeing'in yolcu ucagi isinde nallari toplamasina neden olabilecek bir ucaktir. buna kanit olarak 2004 haziran ayi itibariyle airbus'in yolcu ucagi siparislerinde boeing'i gecmesi, dolayisiyla embraer boeing ve kendisinden olusan pazarin cogunlugunu kapmasi gosterilebilir. hatta sunu da soyleyim boeing iyice maskara olsun: boeing'in siparis listesi cogunlukla 737-600ng, 700 ve 800 lerden olusuyor.. yani bolgesel havayollarinin aldigi kisa-orta menzil ucak. yani bes seneye alternatifi cok artacak, dolayisiyla dizayni eskiyecek model..
  
  kaldi ki delikanli adam yolu esekle de gider, mercedeste de. ama ucakta bar ortami yapmaz, hostese yavsamaz, kari kiza yazmaz. uyur. ve bu uyku ne kadar ucuzsa o kadar iyi olur.
  
  gelgelelim bu konu o kadar dalli budakli bir konu ki burada airbus bana para vermedikce daha detaya inmem. a380 e geri donelim:
  
  a380'in teknik ozellikleri de soyledir:
  
  a380-700
  uzunluk: 67.9 m
  genislik: 79.8 m
  yukseklik: 24.1 m
  azami kalkis agirligi: 540 000 kg
  azami yukleme: 73 000 kg
  azami yakit: 88 800 amerikan galonu (amerikan dolari oluyor da amerikan galonu olmuyor mu?)
  azami menzil: 8 000 nm
  azami hiz: mach 0.89
  
  a380-800
  uzunluk: 73 m
  genislik: 79.8 m
  yukseklik: 24.1 m
  azami kalkis agirligi: 540 000 kg
  azami yukleme: 85 000 kg
  azami yakit: 81 900 amerikan galonu
  azami menzil: 8 750 nm
  azami hiz: mach 0.89
  
  a380-900
  uzunluk: 79.4 m
  genislik: 79.8 m
  yukseklik: 24.1 m
  azami kalkis agirligi: 590 000 kg
  azami yukleme: 95 000 kg
  azami yakit: 88 800 amerikan galonu
  azami menzil: 7 650 nm
  azami hiz: mach 0.89
  
  oturma duzeni de a380-800 icin soyledir:
  
  ust kat: 102 business-class, 103 economy-class
  alt kat: 22 first-class, 328 economy-class, (havuz, japon kale hali saha, durumcu, animasyon ekibi.. tamam saka)
  
  hadi mantigi siparisi anladim da, beher degeri 250 milyon dolar ve uzeri olan bu ucaktan emirates ilk oturusta 20, ikinci oturusta ise 21 arti iki opsiyon olarak nasi 43 tane aldi anlayabilmis degilim. parayi nereden buldu bu krizde? hadi parayi bulduysa tamam, ama bulamadiysa ben bile kredi kartiyla marketten tek oturusta maksimum 10 kutu kola alabilirim, nasi 43 tane ucagi sap diye bir kararla aldilar, bilemedim. hayir kacan birsey de degil ki.. 20 tane al sonra bekle bakalim nasi olacak.. fiyati da yukselmeyecek ki? 43 tane alinca damping mi yaptilar fiyatlari yariya mi indi acaba.. 125 milyon dolarlik indirim de yapmazsin usta yahu, kot pantolon degil bu kazak degil.. teslim tarihinden once kriz mi bekliyorlar acaba da vaziyet uygunken siparisi verdiler? yoksa teslim tarihinde ve sonrasinda yolcularinda o kadar buyuk bir patlama mi bekliyorlar? ucaklari cok mu eskidi yoksa? emirates ucmayalim mi? bes sene icinde ucaklari patir patir duser mi? bilen varsa beri gelsin.. bak bir sene oldu nerdeyse hala merak ediyorum..
  
  isin gercegi, herhalde airbus oyle bir odeme plani ile geldi ki havayollari duruma dayanamadi. airbus'in boyle kolay bir odeme plani ile gelmesi de bir tek sey demek: almanya ve fransa cok iyi bir meblag para akitmis olmalilar airbusa.. on sene icinde iki ulke ve ingiltereye toplamda minimum on milyar dolar getirecek bir projeden bahsediyoruz. farkli sektorlerde bizim bilmedigimiz boyle onbes projeleri olsa zaten 2012 yilina ekonomileri duzelir, bizim avrupa birligine girisimiz hizlanir.. neyse fazla fantazi yapmadan bir sonraki goruntumuze gecelim.
  
  ------
  
  iste a380 boyle bir ucaktir. ben hala merak ediyorum gercekten ucacak mi diye.. son dakkada "saka yapmistik biz heleloolo" diye paralari alip uzamasin airbus'un sahipleri.. heheh...
  
  simdi daha onemli bir konuya deginip fransiz filmi gibi sonu seyirciye birakmak istiyorum:
  
  ben genellikle bu tip sayi, bilgi, ucak, araba, mekanik vs. icerikli entryleri girdigimde kendimi son derece pis ve abaza hissediyorum. sanki sahane hatunlarin, baska basliklarda cirit attigi bir partide oturup inek tayfayla futbol ya da counter muhabbeti yaparmis gibi, ya da cok afedersiniz ama tabir boyle: "yarrak muhabbeti" yaparmis gibi geliyor. ben yanlis miyim? bu bir tek bana mi oluyor? yoksa bu yaziyi bir kiz okuyor mu? hani yanlislikla falan belki okudunuz ama boyle birsey ilginc geliyor mu?