photo manipulation

• birtakim fotograflarin ve dijital ortamda hazirlanmis, gerek iki, gerekse uc boyutlu resim ve goruntulerin birbirleri ustune bindirilmesi, birbirlerine kaynastirilmasi, belli dokularla (texture) fotograflardaki nesneler uzerine yeni kaplamalarin yapilmasi, kolaj yontemi ile fotograflarin birlestirilmesi veya belli bir mozaigin olusturulmasi, genel renk ayarlari ile oynanmasi, ancak bunlarin hepsinin daha cok fotograf veya onceden hazirlanmis bir baska goruntunun uzerinde uygulanmasina verilen addir.
  
  yalnizca fotomontaj degildir, veya cekilmis bir fotografta birkac ayarlama yapmak, birkac duzenlemeye gitmek veya eklentide bulunmak degildir. kendi basina, apayri bir dijital sanat halini almistir. bu yuzden, eger basli basina bir sanat gozu ile bakilacak olursa photo manipulation yapan kimselere "beceriksiz fotografci" veya "beceriksiz ressam" yakistirmasi yapmak uygun olmayacaktir.
  
  kelime anlami olarak turkce'ye dogrudan cevrilmesi, mota mot bir sekilde yapildigi zaman kesinlikle fotomontajdan cok ama cok farkli birsey oldugu gozukecektir.
  
  genellikle bu tur calismalar belli bir konu uzerinedir. gunumuzde en populer ornekler genellikle spirituel ve soyut konular uzerinedir. gerek belli mitoslar veya mitolojilerden alintilar olsun, gerek insani bir duyguyu belirtsin, gerekse hakikatte olmasi imkansiz olan birsey canlandirilmis olsun, genellikle soyut konulara yonelinir.
  
  ancak hicbir anlami olmayan (daha dogrusu sanatcinin yaparken hicbir anlam yuklemedigi), sadece sanat yapmis olmak icin yapilmis ornekler de yok degildir.
  
  kanimca teknik itibariyle yapmasi bir hayli basit olan bir calisma turudur. en az iki senelik photoshop veya paint shop pro deneyimi olan bir insanin rahatca yapabilecegi turdendir bunlarin bir cogu teknik bakimdan, zira bir grafik tablete filan ihtiyac olmadigi gibi, sadece bu programlarin sagladigi birtakim toollar ile yapilabilir.
  
  isin zor olan kismi, konsepti kotarabilmektir. eger bir amac ugruna yapiliyorsa (veya sadece goze hos gozukmesi icin yapiliyorsa dahi) o butunlugu saglamak, dogru seyi dogru yere koyup, verilmek istenen hissi verebilmek kolay degildir. teknik bakimdan kendime guvendigim halde photo manipulation olayinda o kadar da basarili olamamam bundandir diye dusunuyorum. pek tabii cok fazla photo manipulation yapmaya calismamis olmamdan da oturudur. simdi buna degineyim ve biraz kisisel fikrimi soyleyeyim:
  
  gunumuzde bu tarzda yapilan eserlerin cogu artik yavas yavas tekduze bir hal almaya baslamistir. wallpaper yapmak icin kristal formlari kullanilmaya baslanmis, cok fazla "radial mirroring" (bir resmin ortasindan gecen gorunmez bir cizgi uzerinden, resmin bir kisminin simetrik bir sekilde diger kisma yansitilmasi olayi) kullanilmaya baslanmis, hep ayni tarz tipografi ornekleri ile suslenmeye, hep ayni tarz cizgiler, seritler ve noktalar kullanilarak dijital bir hava katilmaya baslanmistir.
  
  etrafta gordugum bircok calismaya baktigimda "hah, bu eser su sanatciya ait" diyebilecegim pek birsey gorememekteyim. ozellikle de daha melankolik calismalar, yani isimleri genellikle "olum, yalnizlik, sessizlik" ve benzeri konseptler uzerine kurulu olanlar, hep ayni tarzda yapilmaya baslanmistir. bir insan eli/yuzu/gozu alinir, bir baska insan uzvunun ustune yerlestirilir, karanlik bir arkaplanin ustune yapistirilir.
  
  en siklikla kullanilan teknikse, catlamis toprak, paslanmis metal veya eskimis kumas dokularinin deri uzerine uygulanarak bir eskimislik, bir curumusluk ve melankoli havasinin yakalanmaya calisilmasidir. hatta cogu ciddi anlamda photo manipulation yapan insan bile bu teknige siklikla basvurmustur. ancak bu insanlar bile, yeni yetme sanatci adaylarinin (ben sanatci degilim, o yuzden kimseyi asagiladigim sanilmasin burada) bu teknigi kullanmalarini "onune gelen deriye catlamis toprak dokusu koyuyor" demektedirler.
  
  ancak teknigin otesinde, bu eserlerin cogunun konulari da birbirlerine fazla benzemektedir. ozellikle melankolik konulara olan agirlik ve fazla soyut bir eser cikarma kaygisi nedeniyle son zamanlarda yapilmis bircok calisma hep olum, yalnizlik, melankoli, delilik, sessizlik ve benzeri "mutsuz insan psikolojisi" cagrisimi yapan konular uzerinedir.
  
  bunun sebebi, bu tur calismalari yapan kimselerin ruh halinin mi surekli boyle olmasindan dolayi oldugu, veya kendilerini yalnizca bu sekilde mi ifade edebilmeleridir, bilinmez. ancak photo manipulation ile ilgilenen ve "ciddi eserler cikariyorum" diyen bircok insanin, kendilerini aslinda cizim yolu ile de ifade edebilmeleri onemlidir. insan anatomisini cok basarili bir sekilde kagida yansitamayan bir kimsenin, teknik bakimdan kolay oldugu icin photo manipulation'a yonelmesi, yalnizca tekduze calismalarin ortaya cikmasina sebebiyet verecegi gibi, calismalarin kendilerinin de basarili olmasina engel olacaktir kanaatindeyim. zira profesyonel anlamda bu tur illustrasyonlar yapan kimselerin aslinda kaleme hakimiyetlerinin olmasi da cok onemlidir.
  
  teknigin kolayligi nedeniyle bircok insan ilk bunlari yapmaya baslayarak dijital grafige adim atarlar. bircogu bir ileriki adimi atmaktan korkar ve eline kalem dahi almaz (grafik tablet bile olsa yine de manuel cizim, cizimdir). isi hakkiyla verenlerse once bunla baslayip, sonra cizime gecip, sonra da tekrar buna donebildikleri gibi (veya bununlan baslamalarina gerek bile yoktur bazi durumlarda), elle cizdikleri birtakim objeleri de photo manipulationlarina katabilmekte, veya bir grafik tablet yardimi ile gereken rotuslari yapabilmektedirler.
  
  gunumuzun gelisen dijital grafik teknolojileri sayesinde, programlarin sagladiklari filtrelerin (filter), fircalarin (brush) ve dokularin (texture) kazanmis oldugu oncelik kaygi vericidir. programlarin kendilerinin saglamis olduklari bu ozellikler nedeniyle kisisel yetenek kaybolmakta ve yalnizca kisinin hayalgucune indirgenmektedir. zaten photo manipulationlarin basarili olmasi icin hayalgucunun cok buyuk onemi vardir, ancak hakikaten elle tutulur bir eser olmasi, yapan sahsin basit tekniklerden kendini siyirip, kisisel yetenegini de icine soktugu calismalarda mumkundur.