retrospection

• geriye dönük analiz anlamına gelir ve bu analiz insan kafa sağlığı ve personal narrative açısından oldukça önemlidir.
  
  bu geriye bakışımız ve yorumumuzla geçmişimizde dikkat etmediğimiz noktalara dikkat edebiliriz. geçmişimizde fazla dikkat ettiğimiz noktaları daha farklı bir çerçeveye taşıyabiliriz. hatta geçmişimizi değiştirebiliriz bile. tabii bu yaptığımız değişikliği de ileride değiştirebiliriz. bu ilkel bir savunma mekanizması olarak insanda zaten mevcuttur. eskiden her şey daha güzeldi diyen abilerimiz de bir retrospection yapar; geçmişteki maksadını bugünki ahlağıyla onaylayamayan birisi "aslında şu yüzden yapmıştım" diye rasyonalize eder vs.
  
  bu şekilde bizim geçmiş ile olan ilişkimiz, anımızı ve geleceğimizi etkiler. psikoterapinin ve benzeri "ruh sağlığı" metodlarının içinde retrospekt vazgeçilmez bir metoddur. hani bilirsiniz şu "çocukluğunuza dönelim" şeyi.
  
  bir şiirsel paralel de var bununla alakalı aslında, o da bilimsel olmayan astronomidir. bilirsiniz ki insanlar yıldızlara bakarak gelecek ve an hakkında çıkarım yaparlar. burada yapılan tam olarak geçmişi inceleyerek çıkarım yapmak ve beklentiye girmektir. çünkü neden? çünkü gökyüzünde biz daima yıldızların geçmişini görürüz. :)
  
  hayat gailesinden kafasını kaldırıp da içine bakan insanın en çok yapacağı, yatıp uyumadan önce insanların artık mecburiyetten daldığı yer işte bu geçmişe bakıştır. daha fazla vakit ayırarak ve daha ustaca yapılması gerekli olan bir şeydir. vakti, isteği, motivasyonu, merakı olmayanın uzman ya da istekli ve güvenilir biri yardımıyla bu işi yapmasında fayda vardır.
  
  sizi yıllarca yiyip bitiren şeyleri geriye dönüp tekrar izlediğinizde ve kitabına uydurmak ya da çözümlemek istediğinizde "orada ben kurban değilmişim öküz olanmışım" diyebilecek, "ha bu yüzden böyle olmuş dur ben bundan sonra davranışımı değiştireyim" diyebilecek, "benim bir kabahatim yok ki, nasıl bugüne kadar bu çocuğun aklına hatırasına algısına uymuşum" diyebileceksiniz ve daha kendiyle uyumlu, sıhhatli bir insan olacaksınız. mantıksal, bencilce, duygusal, ahlaki çıkarımların hepsi mümkün ve hepsini zaten biz otomatik; bilinçsiz bir şekilde yapıyoruz.