yasalar

• "(...) yasalara pek inancım olmadığını açıkça söylemeliyim (gizli özne: hadrianus, invulnerable). çok sertseler haklı olarak çiğnenirler. çok karmaşıksa, insan zekası sürüklenip gider ama bu kırılgan şebekenin çarklarından sıyrılmanın yollarını da bulur. bu yasalara saygı, insan dindarlığında derin kök salmıştır ama yargıçların tembelliğine de dayanak olur. en eski yasalar, düzeltmeye çabaladıkları vahşetin bir bölümüdürler; onlar arasında en saygıdeğerleri bir gücün ürünüdür. ceza yasalarımızın büyük çoğunluğu allahtan suçluların büyük kesimine ulaşamazlar; yasalarımız hiçbir zaman gerçeklerin büyük ve değişken farklılıklarına uyacak kadar esnek olamayacaklar. yasalar geleneklerden daha yavaş değişirler, zamanının gerisinde kalınca tehlikelidirler ama `zamanından önce geleneklerin ilerisine geçmeleri daha da tehlikelidir`. (...) en iyi yargıçlarımız kuşaklarca sağduyunun çizgisinde çalıştı. (...) sık sık bozulan her yasa kötü bir yasadır; düşüncesiz yasal kararların yarattıkları söz dinlemezlik daha iyi ve haktanır yasalara yol açmadıkça, bunları kaldırmak ya da değiştirmek yasa yapıcının görevidir. amaç olarak, yüzeysel kararların akıllıca önlenmesini, onların yerine az ama ağırlıklı kararların yürürlüğe konmasını önerdim. insanlık aleminin çıkarları için eski reçetelerin yeniden değerlendirilmelerinin zamanı geldiği anlaşılıyordu (...)"
  
  hadrianus'un anıları, marguerite yourcenar, çeviren: nili bilkur.
  
  ayrıca: (bkz: edebiyatta hakimler)
  
  (bkz: memoires d'hadrien/@invulnerable)