rekabet hukuku

• kuresel olarak yaygin hale gelmis bulunan kapitalist ekonomik sistemin, serbest piyasa ekonomisinin belkemigidir rekabet.
  
  bu nedenle dunyanin dort bir tarafinda rekabet, yasalarla koruma altina alinmistir. ve rekabeti korumaya yarayisli bu kurallar rekabet hukukunu teskil eder.
  
  zira sistem, kendini dondurebilmek ve varolusunu surdurebilmek icin insanlik macerasi namina nedeni belirsiz bir ilerleme olgusuna (kalkinma, gelisme ismiyle de anilir ulkenin ekonomik capina gore) hizmet eder. aksi takdirde monopollesme sonucu gelir ki, bu sistem bakimindan yerinde sayma ve bu yerinde sayma sonucu cokme ile esdegerdir. cunku rekabet motivasyonu olmayan bir monopolun, ilerleme namina bir gerekcesi yoktur. sistemin devamliligini yaratabilmek, ancak rakip tacir ve sirketlerin daha cok servet edinebilmek ugruna cesitli yontemlerle birbirleriyle rekabet edebilmesine baglidir. yontem, yeni mal ve hizmetlerin uretimi, bunlarin cesitlendirilmesi, innovasyon, ar-ge, talebin veya tuketimin artmasi icin fiyatlarin kirilmasi, karlarin artabilmesi icin maliyetlerin azaltilmasi vb. bir dolu sekilde olabilir.
  
  antitrust olarak gectigi abd'de ve avrupa birligi'nde rekabetin korunmasi cok geliskindir. avrupa birligi ekonomisinin temel taslarindan biri rekabet oldugu icin, ab hukukunun temel taslarindan biri de rekabet hukukudur. avrupa adalet divani dava yukunun onemli bir kismini rekabet hukukuna yonelik davalar olusturur.
  
  ab mevzuatindan kopyalanmis 4054 sayili rekabetin korunmasi hakkinda kanun cercevesinde bizde de rekabet kurumu islev gostermektedir. ulkenin nispeten iyi calisan kurumlarindan olmasina karsin, rekabete olan etkisi daha ziyade ancak makro duzeyde ve buyuk sirketlere yaptirim uygulama formunda olup, mikro duzeyde, kucuk ve orta olcekli tacir ve sirketler bakimindan adeta hicbir fonksiyon gosterememektedir.
  
  sirketlerde birlesme ve devralmalar buyuk montanli oldugunda rekabet kurumu'nun izni alinmadan birlesme ve devralma isleminin hukuki gecerlilik kazanmasi mumkun degildir.
  
  rekabet hukukunda koruma altina alinan temel ihlaller ise hakim durumun kotuye kullanilmasi (yani buyuk baligin kucuk baligi yutma cabasi), ve rekabeti sinirlayici anlasma, uyumlu eylem ve kararlardir. yani ayni sektorde istigal eden baska bir rakibinle anlasarak ilgili sektorde rekabeti bozacak fiyat vb. belirlemeler, piyasa ve kaynak paylasimlari, kartellesme cabalarina yonelik mutabakatlar, rekabeti bozucu nitelikte eylemler yapmayacak, kararlar almayacaksin. yoksa idari kurumdan yukluce bir cezayi yersin. sonra idare mahkemesi, danistay, ugras dur.
  
  turkiye'de rekabet hukukunun uygulanmasina yonelik ayri bir problem de ekonomik verilerdir. kac tane tacir veya sirket ekonomik verilerini, muhasebesini, bilancosunu dogru duzgun tutuyor? hangisi kayitdisi ekonomiye hic mi hic bulasmiyor? devlet yasalarla bu konularda sozumona bir usul getirse de bunu ne kadar denetliyor?
  
  bu durumlarin neticesinde turkiye'de bir rekabet ekonomisi veya hukuku analizi yapmak zor oluyor ve bu alan adeta sadece buyuk veya cok uluslu sirketlerin, bankalarin uydugu ve denetlendigi bir alan haline geliyor.