sefarad

• endülüs'ten kaçarak ege'ye manisa'ya yerleşen sefarad kökenli yahudi bir
  
  ailenin çocuğuydu moris. 1855 yılında manisa'da doğmuştu. fakir bir
  
  ailenin çocuğuydu. 9 yaşında yakalandığı ve o yıllarda öldürücü bir
  
  hastalık olan "kuşpalazından" şinasi adlı bir hekimin çabaları ile
  
  kurtulduğu için
  
  ailesi ismine şinasi adını da eklemişti.
  
  genç moris şinasi, önceleri yahudi mezarlığında bekçilik yapmış, ama
  
  okur-yazar olmadığı anlaşılınca işten çıkarılmıştı. daha sonra bir tütün
  
  tüccarının yanına çalışmaya başlamıştı. çalışkanlığı ile kısa sürede
  
  patronunun gözüne girmişti. 21 yaşında yanında çalıştığı tütün tüccarının
  
  iskenderiye kentindeki bürosunun başına geçti moris şinasi. tütün ve
  
  sigarakonusunda edindiği tecrübe ile kısa sürede tanınan bir tüccar oldu.
  
  25 yaşında amerika'ya göç eden moris şinasi, manisa'dan getirttiği
  
  tütünleri amerika'da pazarlayarak ticarete devam etti.
  
  ince kıyılmış tütünden hazırlanan sarma sigaraların kullanıldığı o
  
  yıllarda, otomatik sigara sarma ve paketleme makinesini geliştirip
  
  patentini aldı. yine bir yahudi olan arkadaşı philip'i de ortak alarak
  
  kurduğu şirket philip-moris tütün krallığının kuruluşuna kadar uzandı.
  
  şirket günümüzde de dünya sigara devlerinden biri olarak faaliyet
  
  göstermektedir.
  
  moris şinasi ege'yi ve manisa'yı unutmamıştı. salgın hastalıklardan ölen
  
  çocukları ve hüzünlü ailelerini de unutamıyordu. o yıllarda çocuk
  
  ölümlerine neden olan difteri, boğmaca gibi çocukluk çağı hastalıkları
  
  ile mücadele için servetinin bir kısmını doğup büyüdüğü, hastalığında
  
  bakıldığı manisa'ya vakfetti. kurduğu vakıf manisa'da zamanın en ileri
  
  teknolojisi ile çocuk hastalıkları hastanesi inşa ederek faaliyete geçirdi.
  
  1928 yılında ölen moris şinasi ne yazık ki hastanenin faaliyete geçtiğini
  
  görememiştir.
  
  günümüzde de ege bölgesinin sayılı çocuk hastalıkları hastanelerinden
  
  olanmoris şinasi çocuk sağlığı ve hastalıkları hastanesi sağlık bakanlığına
  
  bağlı olarak çalışmaktadır. moris şinasi'nin hastane için kurduğu vakıf
  
  hastanenin işletme giderlerine katkıda bulunarak bugün de faaliyetini
  
  sürdürmektedir.
  
  diğerleri gibi bir anadolu yahudisiydi moris şinasi. bir anadolu
  
  insanıydı.
  
  500 yıl önce engizisyondan kaçarak kendilerine kucak açan anadolu
  
  hoşgörüsüne sığınmış, anadolu insanı olarak yaşamış ve ölmüştü.
  
  günümüzde de birlikte yaşadığımız ancak gayrimüslim diyerek, azınlık
  
  diyerek biraz ayırdığımız, ötelediğimiz insanlardan biriydi moris şinasi.
  
  anadolu hoşgörüsünü tanımış, benimsemişti. etnik kimlikleri ne olursa
  
  olsun çocuklar ölmesin, aileler üzülmesin diye çabalayan vefakâr
  
  anadolu insanlarından biriydi moris şinasi...
  
  o, bu toprağın insanıydı...
  
  bu yazı, 15. kasım 2003 günü istanbul'da kanlı sinagog
  
  eylemlerinde ölenlerin anısına ithaf olunmuştur
  
  yahoo group/eskişehirlist'den alınmıştır.