kur savaşları

• merkez bankalari ile buyuk piyasa oyunculari arasinda yasanan kur savaslari uluslararasi para piyasalarinda en bilinen acik orneklerdir.
  size 3 tane yakin tarihten / guncel kur savasi ornegi verecegim:
  
  once paralari tanimlayalim.
  
  eur= euro
  usd= amerikan dolari
  chf= isvicre frangi
  try= turk lirasi
  jpy=japon yeni
  
  ornek1: isvicre merkez bankasi eur/chf
  
  isvicre merkez bankasi^* 2011 yilinin sonbaharinda eur/chf paritesinde taban fiyati 1.20 olarak belirledi.
  yani acik tabirle, piyasa oyuncularina su mesaji verdi. siz benim isvicre frangimi alip degerini yukseltirseniz, ben de isvicre merkez bankasinda sinirsiz para basarim, kasa ben de, ona gore oynunuzu oynayin dedi. bunun uzerine piyasa oyunculari eur/chf'nin 1.20 altina indiremedi. su an parite 1.2350 civarinda dolasiyor.
  
  ornek2: japonya merkez bankasi usd/jpy
  
  japonya merkez bankasi^* 2011 yilinda piyasa oyunculari usdjpy'yi 76'nin altina indirmeye calisinca piyasaya mudahale etti ve japon yeninin daha fazla deger kazanmasini istemediler. bu durum ozellikle, japon ihracatlari zor durumda birakiyordu. japonya merkez bankasi, piyasa oyuncularina, kasa ben de, gidin baska kapiya diye aba altindan sopa gosterdi. daha sonra japon yeni amerikan dolari karsisinda deger kaybetmeye devam etti. su an usdjpy 98.50 civarinda. bu durum japon ihracatcisinin yuzunu guldurmustur. (bkz: devalüasyon)
  ek olarak, japonya'da 2011 depremi olmasi sebebiyle ve nukleer santrallerin kapanmasiyla 2012'de, 1980'lerden sonra, ilk kez dis ticaret acigi vermistir. eger dis ticaret acigi ilerleyen yillarda giderek buyurse, japonya'nin guvenli liman olma ozelligine zarar verebilir. japonya dis ticaret acigi vermesine ragmen baska ulkelerdeki yatirimlarindan gelen gelirlerinden dolayi su an cari fazla vermektedir.
  
  bu iki ornekte, isvicre ve japonya merkez bankalari rahat. kasa onlarda, tabiri caizse sinirsiz para basip paranin degerini rahatlikla dusurebilirler.
  
  gelelim ornek 3'e: turkiye cumhuriyet merkez bankasi^* usd/try
  
  burda da piyasa oyunculari turkiye cumhuriyet merkez bankasi'ni zorladilar. yaklasik olarak 2011 sonlarinda turkiye cumhuriyeti merkez bankasi tahmini usd/try 1.92 ve kur sepeti 2.20 iken kura mudahale etti. diger merkez bankalarindan farki su idi. tcmb, try'nin daha fazla deger kaybetmemesi istiyordu. yani tcmb, piyasaya mudahaleyi try ile yapamayacak, usd ile yapacakti. yani tabiri caizse tcmb oyunun kuralini istedigi gibi koyamazdi. piyasa oyunculari aylarca bekleyisini surdurdu. usd/try paritesi 1.75 kadar indi. 1.75 civarinda cukur yaptiktan sonra tekrar yukselmeye basladi. piyasa oyunculari, hedef nokta 1.92 yi tekrar test ettiler. piyasa oyunculari, try'den cikis yaparak usd gectiler ve usdtry 1.92 zirvesini de asarak gunumuzde 2 liraya kadar geldi.
  
  eger bir merkez bankasi taban veya tavan sinir koyarsa veya merkez bankasi baskani ilk defa gorevine basladigi zaman, piyasa oyunculari onu test etmesini cok sever. para piyasasinin ozunde bu vardir. piyasa oyunculari merkez bankalariyla oynamaktan ve onu zorlamaktan hoslanir. tabi tcmb'nin sanssizligi piyasaya mudahaleyi kendi parasiyla degil, amerikan dolari ile yapacakti. amerikan dolari sinirli kaynaktir. cunku tcmb olarak sen basamazsin. o yuzden su an piyasa oyunculari topa hakim. usdtry paritesi 2 liraya kadar cikardilar. bu durum turk ihracatcisini sevindirirken, turk ithalatcisini uzmektedir. oyunun kuralini koymak istiyorsan uretim, uretim, uretim ve daha az enerji bagimliligi ya da enerji bagimsizligi. baska caresi yok. ne zaman cari fazla verirsen o zaman oyunun kuralini istedigin gibi koyarsin. faizleri artirmak zorunda kalmazsin. faiz koridoru da olmaz, faiz lobisi veya kaos lobisi mobisi de kalmaz. guvenli liman olursun. piyasa oyunculari, tabiri caizse kamyonlarla para getirir ve faizlerin duser. paran degerlenir. o zaman istedigin zaman tabiri caizse para basip paranin degerini duserebilirsin. butun kozlar senin elindedir.
  
  toparlamak gerekirse, neden japon yeni ve isvicre frank'i cok degerleniyordu da , turk lirasi deger kaybediyordu? (fed'in tum finans piyasalarini yonlendirme etkisini goz ardi edersek) japon ve isvicre paralarinin degerlenmesinin baslica sebeplerinden biri de japonya ve isvicre'nin cari fazla vermesiydi (gerci su an nukleer santrallerin kapanmasi ve disaridan enerji almasi sebebiyle japonya dis ticaret acigi vermektedir. ). turkiye ise cari acik veriyordu. tabi, piyasa oyunculari bu ekonomik durumu bildikleri icin hic affetmediler. kimilerinin para birimlerinin degerini yukseltiler, kimilerinin para birimlerinin degerini dusurduler.
  
  ayrica
  
  (bkz: fed)
  (bkz: carry trade)
  (bkz: hedge fund)
  (bkz: quantitative easing)
  (bkz: parasal genisleme)
  (bkz: dis ticaret acigi)
  (bkz: dis ticaret fazlasi)
  (bkz: cari işlemler dengesi)(bkz: cari denge)
  (bkz: cari açık)
  (bkz: cari fazla)
  (bkz: para politikası)
  (bkz: sicak para)
  (bkz: usd)
  (bkz: chf)
  (bkz: try)
  (bkz: eur)
  (bkz: jpy)
  (bkz: avrupa merkez bankası)