kene

• kene, acarina grubu içinde sınıflandırılan 5 bini aşkın türden oluşur. en ufakları milimetrenin onda biri kadardır. en irileri ise 3 cm uzunluğa erişir. acarina içinde genellikle alttakım düzeyinde sınıflandırılan ixodida grubu kene, bütün öbür grup üyeleri akar adıyla tanınır. ama bu iki terimden bazen biri diğerinin yerine kullanılmakta, bazen acarina grubunun sıcakkanlı hayvanlarda asalak yaşayan türlerine kene, bitkilerle beslenen türlerine akar adı verilmektedir. burada akar ve kene ayırımı başta belirtilen bilimsel sınıflandırma temelinde yapılmıştır.
  
  kenelerin uzunluğu 3 cm’ye kadar ulaşmakla birlikte çoğu 1,5cm’den küçüktür. akarlarda ve bütün eklembacaklılarda görüldüğü gibi vücutlarını epidermis (üstderi) denen dış hücre katmanının salgıladığı, temel olarak kitin ve boya maddeleri içeren hücresiz, sağlam bir vücut örtüsü (kütiküla) sarar.erişkinlerde dört, larvalarda 3 çift bacak bulunur.
  
  sıcakkanlı hayvanların ve insanların kanını emerek beslenen keneler birçok hastalık etkeninin taşıyıcısıdır. kenelerle insana bulaşan başlıca hastalıklar arasında nöbetli humma, marsilya humması, kayalık dağlar lekeli humması, q humması, virüs kökenli bazı ensefalit (beyin iltihabı) tipleri ve tularemi sayılabilir.
  
  deriyi delerek kan emen keneler açtıkları yara bölgesinde kanama, kızarma ve şişmeye yol açar.bu belirtilere bölgesel olarak kaşınma, yanma ve ağrı da eşlik eder. duyarlı kişilerde baş dönmesi, çarpıntı, solunum sıklaşması, bulantı ve kusma gibi alerjik tepkiler oluşabilir. bazen ateş de yükselir. kenenin uzaklaştırılmasıyla bu belirtiler kaybolur.
  
  kenenin kan emme sırasında tükürük bezlerinden salgılanan zehirli maddeler ağır sinir sistemi bozukluklarına yol açabilir. bu zehirli maddeler sinir uyarılarının çevresel sinirler ve omurilik boyunca beyne iletilmesini engeller. asalak kıllı bölgelerde günlerce saklı kalabildiğinden, olguların çoğunda ortaya çıkan belirtilerin nedeni uzun süre anlaşılmaz. hastada ataksi reflekslerin zayıflaması ya da kaybolması ve kas güçsüzlüğü görülür. daha çok çocuklarda rastlanan bu tip belirtiler çocuk felci olasılığını düşündürebilir. ama ateş normaldir ve beyin omurilik sıvısında bir anormallik yoktur. solunum felce uğramadığı sürece bu belirtiler bütünüyle iyileşebilir.keneler dikkatle aranıp bulundukları yerlerden çıkarılmalıdır. kenenin başı genellikle deriye gömülmüştür.. hayvanın parçalanmadan, bütünüyle çekilmesi gerekir. bunun için kloroform ya da eter kullanılabilir. hayvanın deriyi bırakması sağlanamazsa kalan parçaların tek tek çıkarılması çok daha zor olacaktır. kenenin çıkarıldığı yer mikrop öldürücülerle temizlenmelidir.
  
  ayrıca,
  (bkz: akar)