1973 arap israil savaşı

• "ramazan savaşı" veya "yom kippur" savaşı olarak da bilinir.
  
  ortadoğu'da, arap ile israil kuvvetleri arasında yapılan savaşlardan en önemlisi 6 ekim 1973 günü başlayan bu savaş altı gün süren 1967 savaşının yarattığı kızgınlığın bir sonucuydu. 6 gün savaşında israil, topraklarını yaklaşık dört kat genişletmişti. golan tepeleri kudüs'ün tümü, batı şeria, sina yarımadası ve gazze israil'in eline geçmişti.
  
  1970 yılında nasır'ın ölmesi ile yerine geçen enver sedat, 1967 yılında israil'e kaptırılan toprakların geri alınması için, bir arap karşı saldırısı üzerinde durmaya başladı. 6 ekim 1973'te başlayan savaşın, müslümanların kutsal ayı olan ramazan ve yahudilerin kutsal günü olan yom kippur'a denk gelmesi, bu savaşın aynı zamanda ramazan savaşı olarak anılmasına neden oldu. sözkonusu olan tarihte, suriye ve mısır birlikleri bir sürpriz saldırıda bulundular. israil birlikleri sina yarımadasından ve golan tepeleri'nden çekilmeye zorlandı. bu savaşta ilk kez araplar israil'e saldırıda bulunacak güç buldular, aynı zamanda güçlerine güvenmeye başladılar. savaşın arapların lehinde olduğunu gören öteki arap devletleri de savaşa katıldılar. iki büyük güç de bu savaşta dolaylı olarak yerlerini almışlar, abd israil'e, sovyetler birliği arap devletlerine silah göndermekteydi.^* ancak, savaşın gidişatı böyle olmadı. savaşın ikinci haftasında, israil karşı saldırıda bulunarak, golan tepeleri'ni geri aldı ve sina yarımadası'ndan geri çektiği askerleri, tekrar geriye gönderdi.
  
  savaşın etkisi iki büyük devlet arasındaki çekişmeye yansıması, doğu-batı çatışma olasılığını ortaya çıkardı. bunun üzerine harekete geçen bm güvenlik konseyi bir ateşkesin sağlanmasına karar verdi. ancak bu karar yürümedi. sovyetler birliği'nin, abd-sovyetler birliği kuvvetlerinin bölgeye gönderilmesini öngören önerisi, abd tarafından reddedildi. daha sonra, sovyetler birliği, tek başına asker göndereceğine ilişkin açıklama yapınca, iki güç arasındaki gerilim bir hayli arttı. fakat, araya bağlantısızlar grubunun girmesi ile, bunların ortaya attıkları bm barış gücü askerlerinin çatışanların arasına girmesi önerisi kabul edildi.
  
  savaş sona erdiğinde, tarafların kayıpları (hiç olmazsa manevi kayıp) çok fazla, aradaki askeri denge değişmiş, bir çok ülke değişik devletler tarafından silahlandırılmıştır. suriye, sovyetler birliği yapımı olan t-62 tanklarına sahip olmuş, uçaklarına uçak filoları eklemiştir. israil ordusu da abd tarafından güçlendirilmiştir.
  
  18 ocak 1974'te israil-mısır arasında barış antlaşması imzalandı. antlaşma gereğince, mısır suveyş kanalı'nın doğu yakasındaki güçlerini azaltacak, buna karşılık israil de sina'da milta ve gidi geçitlerinin batısına çekilecekti. bu antlaşma 4 eylül 1975 tarihinde imzalanan ikinci bir antlaşma ile tamamlandı. 31 mart 1974 tarihinde ise, suriye ve israil arasında, her iki tarafın kuvvetlerinin bir birleşmiş milletler tampon bölgesi ile ayrılması ve savaş tutsaklarının değiştirilmesi kararlarını da içeren bir ateşkes antlaşması imzalandı.
  
  ramazan savaşı'nın en önemli sonucu, petrole sahip arap ülkelerinin, petrol fiyatlarına yaptıkları müdahale ile üçüncü ülkelere karşı bir tür ambargonun koyulmasıdır.^*