kötülük problemi

• sorun tanrının alim-i mutlak ve kadir-i mutlak olduğu iddiasında yatmaktadır. bu iki iddianın ikisine de doğru demek, üstüne bir de tanrıyı iyi niyet sahibi kabul etmek, kendi içinde hume'un çok güzel dile getirdiği bir çelişki yaratmaktadır. burada ne iyidir ne kötüdür diye derinlemesine tartışma açmak, iki kavramı da karmaşıklaştırmaya çalışmak şahsi fikrimce sofistik numaralarla tanrı inancını haklı çıkarmaya çalışmak, yani düşüncenin ve akıl yürütmenin sahip olması gereken mantığa hakaret etmektir. zira sonuç varsayılarak öncül tanımlanmaz, öncüllerden sonuçlara gidilir ki bir yere varılabilsin. bu nedenle, monoteist, abrahamik dinler olarak anılan dinlerin tanrısı, mevcut dünyanın varolduğu koşullarda bu üç özelliğe de sahip olduğu iddia edildiği için kendi içinde çelişiktir, dolayısıyla bu üç özellikten birinden vazgeçmeden varolması mümkün değildir.
  
  lakin bu yorum diğer tanrı kabulleri ve sistemleri konusunda bir yorum getirmemektedir, dolayısıyla bir naturalistik/ateistik algının temeli değil, ancak bir başlangıcı olabilir. bir başlangıç olarak da rolü hakim dinlerin tanrı anlayışının hatalı doğasını göstererek, bireyi bir arayışa sevketmek olacaktır. diğer tanrı kabullerinin eksikliklerini ya da gereksizliklerini farkediş, farklı mekanizmalarla gelişen bir yoldur.