sudur

• (bkz: sudur etmek)
  
  ayrıca (bkz: yeni platonculuk)
  ve (bkz: plotinus)
  
  hatta (bkz: herakleitos)
  ve hatta (bkz: georg wilhelm friedrich hegel)
  
  islam filozoflarının, tanrı'nın yaratma eylemi ile ilgili olarak karşılaştıkları bir kaç mantıki problemin izahı olarak kullandıkları fiil.
  problemler kabaca; alemin tanrı'dan ayrı bir varlık olarak var olmasının yaratacağı ikilik ve alemin tanrı'dan dolaylı var olmasının yaratacağı şirktir denilebilir.
  
  sudur teorisine göre alem, tanrı'dan bir nevi "taşma" yoluyla yaratılmış olup, bu fiil tanrı'nın özünde bir eksilme yahut ondan bir ayrılmaya yol açmayacak şekildedir.
  zamanla sudur teorisi, biraz daha ileri boyuta taşınıp vahdet-i vücud'a, daha da ileri götürülüp enel hak'a zemin hazırlar. bu haliyle tasavvuf düşüncesinin rasyonel izahında temel unsurdur.
  
  bu fikrin, islam filozofları tarafından kullanılan hali doğrudan plotinus'tan alınmadır ve aslında batıda yeni platonculuk adıyla isa sonrası ilk beşyüz yılda yaygın bir ekoldür. bu ekole göre, her şey "mutlak bir"den türemiştir ve ona doğru bir hareket halindedir, yine ona dönüşecektir. "mutlak bir"den ilk ayrılış da yukarıda "sudur" olarak bahsettiğimiz şekildedir, ki dönüşümün makul bir izahı olabilsin.
  
  adına "sudur" deyip burada islam felsefesi kapsamında anlattığımız bu fikrin daha orijinal bir halini herakleitos'da bulmak, daha karmaşık bir halini hegel'de görmek mümkündür.