arecibo mesajı

• mesajin kodlanmasi hususunda, yukarda ahmet abinin elestirilerine katiliyorum, hatta bir arttiriyorum. apartmanin diger ahmet abisinin "yukarda ahmet abi carl sagan'in pokunun ustune pok yapiyor, ondan iyi mi bilecek oturdugu yerden" kontrasina ise anlam veremiyorum.
  
  bir kere bu guzel bir konu. bambaska bir gercekligi olabilecek bir varlikla nasil anlasirsin? sistematik gitmis carl sagan ve saz arkadaslari. demisler ki en temel dilimiz matematik. ama matematik sayilarla ifade edilir, biz bu adamlara sayilari nasil anlatacagiz? en temel sistemimiz binary olsa, biz ilk kisimda 1'den 10'a kadar sayilari binary yazalim. hoppalaa. ne diye kafa karistiyorsun onluk sistemle simdi? "binary anlar bunlar" diye onkabul yapmissin, pikselle de 9 rakami cizecek halin yok, binary basla binary git iste.
  
  kidemli ahmet abinin dedigi gibi, uzayli adam mesajin kisimlarini ayirdedebilse dahi, bu ilk kismin amacinin binary ile decimal anlatmak olmasini akil etmeleri kolay degil. hem de bu salak kodifikasyonla. bir kere rakamlar dikeysel piksellerle belirtiliyor, onu akil edecek, tek tek ayiracak. asal sayilardan olusan boyutlari bozmak istemediklerinden herhalde uc dikey piksel yeter demisler rakam basina ama uc bitle ancak 7'ye kadar temsil edebilecegin icin 8,9,10 tasmis, ikinci dikey kolona gecmis. bu da yeterince karmasik gozukmuyor diye, en alta bir satir daha piksel eklenmis, "least significant digit"i belirtiyor ama sadece o iki kolona tasan rakamlar icin degil, ilk 6 rakam icin de.
  
  ikinci kisimda tutarsizlik artiyor. dnayi olusturan atomlarin numaralari verilirken 3 dikey bitle sinirli kalmiyoruz, efendi gibi 4 pikselle 15 rakamini ifade ediyoruz. fakat bunlarin da altinda bir satir dolu piksel var, rakam yorumunun her an icine sicmaya hazir. 1 dedigini ben 3 diye okuyorum o yuzden (cok iyi derecede binary bilirim). orjinal ahmet abinin elestiri firtinasinin gozu, gozbebegi olan "bunlarin dna elementlerinin atom numaralari oldugu ne malum" sorusunun bir cevabi yok, olamaz da. bu acidan sagan ve raki masasi arkadaslarina cok yuklenmemek lazim; ortak bir referans olmadan nasil anlatacaksin? belki onlar da atom numaralarini bulmuslardir, bizimkine benzer yapitaslari vardir, zeki oldugumuzu varsayip cakarlar durumu diye iyiniyetli davranacaksin.
  
  ucuncu kisimda da yapabileceklerinin en iyisini yapmislar; ikiyi cozen onun ustune insa edip burada da dna'nin molekuler yapisinin resmini cizdigimizi bulur abidin.
  
  ama sonrasinda lastik patlamis. double helix kisminda hakiki ahmet abiye katilmamak elde degil; piksel binary anlatimdan resimsel anlatima geciyor, helix'in bombok bir resmini ciziyorlar. nereden bilecek uzayli bunu? o hala onlari rakama cevirmeye, molekullere yormaya calisiyor. ustune, helix'in ortasinda bir kolon, onu binary okuyacaksin, o resim degil. dna'daki nukleotid sayisini veriyormus (ne luzumu var) ama 3.2 milyar yerine 4.3 milyar. yalan yanlis bilgilendiriyorlar elalemi. simdi duzeltseler de ise yaramaz, o sinyal o yanlis haliyle daha 25 bin isik yili katedecek. bence helix isine girmeyeceklerdi; o son nukleotidi cizmeyeceklerdi
  
  besinci kisimda vitesi arttirmislar, empresyonist izdusumler insan resmiyle zirve yapiyor. humanoid degillerse bunun resim oldugunu anlamalarina imkan yok, iki yandaki piksellerin sayi belirttigini hic cakmazlar. bir tanesi insan nufusunu belirtiyor ama mesajda o ana kadarki hakim rakamlarin dikey yapilanmasi standardi yerine yataya gecmisler. ben olsam dikey okur, nufusun 127 trilyon oldugu sonucuna varirdim. tabii nufus degil de ne bileyim, insandaki hucre sayisi, atom sayisi, insan omru gibi verileri belirttigini dusunmezsem. insan resminin oteki yanindaki diger sayi ise ortalama boyumuzu belirtiyormus. ama ben onu hic anlamadim. bir kere ortak olcu birimi olmadigindan, bunu mesajin dalgaboyu olan 126mm olarak varsaymislar, sayiyi da 14 diye yazmislar (ikisini carpinca 1.74 metre oluyor) fakat 14'u ben goremedim. yatay olarak 1110 olmasi lazim. bir de dikey cizgi cekmisler terzi metresi gibi insanin boyu oldugu belli olsun diye ama uzayli aldiginda oyle renk kodu falan olmayacagi icin onu da sayinin bir parcasi sanar.
  
  sonra gunes sisteminin resmi var. bu cok uyduruk aslinda. plutoyu aradan gecen surede gezegenlikten attilar. daha sonra da benzer birkac cisim buldular. o kadar uzaklikta yorungede donen sittin tane bilinmeyen cisim vardir. yahut jupiterin dana kadar uydulari var, onlari neden cizmedin? sonucta gunes sistemine cok uzaktan bakan biri icin bunlar zaten anlamsiz, yeteri teknolojiyle bakan icin de kafa karistirici. yine bu iyi. en sonunda teleskopun resmini cizmisler. cok mu onemli teleskop? piramitleri cizseydin. belki onlar yapmislardir, oradan bir baglanti kurar, gonullerini alirsin. galaksinin resmini ciz, spiral kollarla. fibonacci sayilarini ver. yildiz tarihi at. kaptan kirk?
  
  --------------
  
  sagan'a ve sahne arkadaslarina haksizlik etmemek lazim; adamlar zaten bir cevap beklemek icin degil, anteni test etmek icin yolluyorlar bunu. sonucta mesajin, hedef aldiklari sisteme gitmesi 25 bin sene surecek. bunu aklimizda tutarak, ebedi sef ahmet abinin bile atladigi temel engellere, mesajdaki matematikten dahi once gelen engellere bakmak lazim. ilki, elektromanyetizm. turkcesi: adamlar sinyalin sinyal oldugunu anlayip, ustune dijitale nasil cevirecekler? sallama bir frekanstan, bildigin fm sinyali yollamislar. yani saniyede 2 milyar 380 milyon kez titresen bir elektromanyetik dalgamiz var, bu haliyle dalga 0'i temsil ediyor. frekansi 10 hertz kayar da 2.3 milyar 10 hertz olursa dijital 1'i iletmis oluyoruz. bu sekilde saniyede 10 bit ileterek 3 dakika boyunca 1679 bit yollamisiz. heriflerin antenleri olacak, tam bizim dunyaya dogrultacaklar (cok dar bir fokus gerektiriyor), ustune o kadar uzaktan gele gele 1000kwatt'inin bini de bitmis tukenmis sinyalimiz alacak kadar buyuk ve duyarli olacaklar, milyarlarca yil icinde gelebilecek bu sinyalin 3 dakikasini kacirmadan yakalayacak, ustune frekans degisimlerini algilayip binary'e cevirecekler.
  
  tabii canim. ikinci sorunsa "adam olan 1679'u asal carpanlarina ayirir, iki boyutlu oldugunu gorur, kuse kagida bastirip komuta merkezindeki koca bir duvara asip bakar" varsayimi. iki boyutlu gorus diye birseyin oldugu bir gerceklikte yasamak zorunda degil uzayli. birsekilde rakamlari islese bile resimleri de bu yuzden algilayamaz muhtemelen. butun canlilarin tek bir atadan geldigi, goz yapisinin yuzbinlerce turde ortak oldugu kendi dunyamizda bile sunu yapabilecek optik mekanizmaya ve gorsel islemciye sahip hayvan turu, geri kalan turlerden fazla degildir.
  
  -------------
  
  neyse, bizimkiler bu engellere kafayi takmadan yollamislar mesaji sadece bir kere, sonra kutlamislar, icip sizmislar. 26 sene sonra da ilk cevap gelmis. dan dan daaaan. heyecanlandi di mi? entryi yarida birakip cikacaktin ama simdi memnunsun. al:
  http://www.greatdreams.com/…chilbolton-2000-lrg.jpg
  
  uzayli essek oldugundan radyo sinyalini alabiliyor ama geri yollamiyor, onun yerine tarlaya ciziktiriyor. aslinda bu crop circlelardan cok var, cogunun da yapani belli, iyice uzmanlasmis ekipler bile var. oyleyse onca seyin arasindan bu ne idugu belirsiz seklin bir cevap teskil ettigini nasil anlamis bizim ufocular? bundan 1 sene sonra, ayni yerde sunu gormusler:
  
  http://img487.imageshack.us/…chilbolton20014lp.jpg/
  yani bizim orjinal mesajin, uzayli versiyonu. dna yapitaslari degismis, insan resminin yerine bilindik koca kafali uzayli resmi koymuslar. en alttaki anten bolumunde de bir sene once ciziktirilen o sekil var. ikisi boyle baglaniyor. bir kisim diyor ki bu da uzayli anteni, digeri diyor "bize sonsuz enerji reaktorunun planini yolladilar" (hee cok ise yaradi uc tane kure cizmeleri; biz zaten isin teorik fizik kismini halletmistik, muhendisligini de yaptik, bir dis mimari kalmisti, ne olsun temasi diye kafa patlatiyorduk). bir de ekurisi olarak ayni gunlerde bu mesajin yanibasinda bir baska tarla resmi cikmis, insan yuzune benzer bir yuz var: http://members.chello.nl/m.jong9/map2/image4.jpg
  
  cevap uclemesinin son parcasi da bu olaydan bir sene sonra geliyor ayni yere:
  http://1.bp.blogspot.com/…0/s400/crabwood2002_1.jpg
  
  goruldugu uzere aradan gecen surede uzaylilarin resim yeteneginde galaktik bir sicrama olmus; uc boyutlu perspektifi ve golge/isik oyunlariyla tam takir gelen bir self-portre goruyoruz. kulagi da kesik degil ustelik, akil sagliklari yerinde. onun yerine, x-com serisinden firlamis ve onumuzdeki 10 senesini copyright davalarinda harcayacak gibi duran uzayli elinde bir disk tutuyor, diskin uzerinde de ascii koduyla yazilmis bir mesaj var. uzayli adam bizim gibi dijitalle, decimalle kalmamis, gitmis, amerikan standartlar enstitusunden bu isin kralini ogrenmis. ascii'yi bilen adamin latin karakterlerini ve dilimizi de bilmesi gerektigi dusunulurse halen dertlerini ne diye kodlarla anlatiyorlar orasini cozemedim gerci. seneye insallah
  
  mesaj da su: "size yaniltici hediye getirenlerden ve sozunde duramayanlardan sakinin. cok aci var ama zaman da. disarida iyilik var. biz yaniltmaya karsisiyiz. kanal kapaniyor"
  
  27 sene sonra gelen, kodlara sarmalanan, onca zahmetle tarlalara guzel bir portre esliginde kazinan cevap bu. slm asl yazsalar bundan daha buyuk israf olmazdi. versene bir formul, bir yildiz haritasi. edebi degeri de yok bu bozuk anlatimla.
  
  ------------
  
  neyse butun bunlarin dunyasina, yan apartmanda yasayan bambaska bir ahmet abinin "buna da takacak kup bulanlara daha ne diyeyim" serzenisiyle verdigi bir youtube videosunu izleyerek girdim, zevkten sarhos olup cikisi kaybettim. http://www.youtube.com/watch?v=_kor2t-im9k
  ne teoriler uretmis millet, ne websiteleri hazirlamislar bunlar icin, ne kadar sasmaz bir umut/husran/birbirlerini yeme/tekrar umut sinusoid dalgasinda yasiyorlar belli degil. isin tek kotu yani yuzyuzeyken fazla dalga gecilemiyor, 7 yasinda engelli kiz cocuguyla boks maci yaparmis gibi orantisiz, adaletsiz bir durum var ortada. o yuzden soyle ortaya karisik sesleneyim:
  
  uzayda 25 bin isik yili otedeki belli bir noktaya, farkedilmesi cok zor, dekode edilmesi daha da zor bir mesaj yolluyoruz porto rikodaki bir teleskoptan. ayni yonde ve en fazla 13 isik yili uzakta birileri bu mesaji aliyor. bu kadar kisa mesafede birak zeki yasam formunu desteklemesini, sinyalin herhangi bir yildiz sistemine rast gelmesinin olasiligi bile yuzbinlerde bir. ama kismet, almis uzaylilar mesaji, porto riko kucuk diye gelip ingiltere'deki bir teleskopun yakininda 3 sene icinde 3 parcalik bir cevap vermisler. ilki manasiz bir resim, test yayini olsa gerek. ikincisi bizim mesajin benzeri, ucuncusuyse x-files posteri ustune basbayagi ingilizce yazilmis bir mesaj. aradan gecen bir senede sokmusler herhalde, yoksa biz de ingilizceyi asciiyle yazip yollamasini bilirdik, hidrojenin atom numarasiyla iletisim kurmaya kasacagimiza. yontemleriyse radyo degil, televizyon degil, internet degil. supheye mahal vermeyecek bicimde kalabaliklara gozukmek, mac cikisi kadikoye, is cikisi saatinde meksiko city metrosuna gelmek hic degil. onun yerine nedir? tarla. hem de 30 kusur senedir. bu olay 70lerde populer olup yayginlasmaya baslamis, yil oldu 2009 hala bunun etkin bir iletisim metodu olmadigini, bizim sanayi devrimini de gecireli 200 seneyi astigini, artik servis sektorune ve bilgi cagina dayali bir ekonomide yasadigimizi anlayamadilar. gerci 50'lerdeki zavalli ufo modellerinin guncellenmesi gibi artik basit dairelerin yerini giderek karmasiklasan dizaynlar almakta, zamana ayak uyduruyorlar. bu metodun baska bir garip tarafi da hep aksamlari yapilmasi. binlerce crop circle var, bir tanesi gunduz gozuyle yapilmis degil. gunes batmadan once bakiyorsun tarlaya birsey yok, ertesi sabah ce eee. surpriz yumurta gibi. baska? cogunlugu haftasonu bitince ortaya cikiyor. uzayli inadina pazar gunu calisiyor. baska? tarla illa ingilterede olacak. bir tarim toplumu olmasiyla, nufusunun ve yuzolcumunun buyukluguyle bilinen ingiltere, ilk resimlerin ciktigi yer ve tum circlelarin ucte ikisi burada. stonehengein yaydigi enerjiden olsa gerek. baska? mesajlar 1-2 ay icinde ekinleri bicince yokoluyor. adam isik yillarini asmis gelmis, intergalaktik sanat yapmis arka bahcene, sezonluk indirimi haber vermek icin. kacmadan, bitmeden okuyacaksin. yoksa uc kurus bugday ugruna yokolacak bu mesajlar. baska? bunlarin cogunun insan yapimi oldugu kanitlanmis. yani itiraflarla, cizim esnasinda cekilen videolarla, kendin yap tarzi adim adim aciklamalarla, mit universitesi projeleriyle kanitli. neredeyse kitap cikacak crop circles for dummies diye.
  
  ama biz bayes teorisinin ustasi oldugumuz icin 10 bin tane fake varsa, 10 bin birincinin kaynaginin ascii ve ingilizce bilen, kalabaliktan ve gun isigindan hoslanmayan, radyo-fobili, dunyanin dibinde takilan, senede birden fazla mesaj yollamasi yasak, bugday duskunu, britanyanin kopegi, 30 senedir sike surulecek bir bilgi veremeyen lost senaristi kilikli, koca kafali humanoid uzaylilar olduguna inanmaliyiz, aksi ispat edilene kadar. bu kulp da size bir omur yeter.