i. justinianus

• bizans imparatorluğu'nun fatih sultan mehmet'idir. (edit: desem de (bkz: #159196926) kanunisi olduğu konusunda ikna olmuşumdur. yine de fatih ile ilgili benzerliklerini düşündüğüm kısımlar şöyledir)
  
  istanbul'u fethetmiş sayılır (bkz: nika isyanı)
  
  ayasofya'yı yeniden yapmış (fatih de camiye çevirdi)
  
  cenevizlilere isyanda kendi tarafını tuttuğu için galata'da ticaret imtiyazı verdi (cenevizliler bilgisi hatalıdır. ancak justinianıs'un kimi doğulu denizci kavimlere (araplar,etiyopyalılar vb) ticari imtiyazlar vermiştir.
  
  bugünkü kapalıçarşı'nın olduğu yerdeki ilk çarşıyı kurdu (fatih büyüttü kapalıçarşı yaptı)
  
  istanbul halkı tarihinin en ağır vergilerinden birini gördü (fatih de en ağır vergileri getirmişti)
  
  justinianus doğu dillerini öğreniyordu, batı dillerini biliyordu. fatih doğu dillerini biliyordu, batı dillerini öğreniyordu. ikisi de oldukça kültürlüydü.
  
  justinianus roma imparatoru olarak kendini ifade ederken, fatih de roma imparatoru olduğunu söylüyordu. ikisi de italya'ya sefer yaptırdı. (ikisi de bizzat katılmadı)
  
  ikisi de 30 küsür yıl tahtta kaldı (32 fatih, 38 justinian- dönemlerine göre ikisi de uzun sayılır) fakat justinian daha uzun yaşadı.
  
  justinianus roma hukukunu elden geçirerek bizans'a özgü bir hukuk sistemi geliştirdi. fatih anane ve islam hukukunu elden geçirerek osmanlı hukukunu inşa etti.
  
  justinianus'un ölümünden sonraki dönemde kısa süreli "yükselme dönemi içindeki duraklama devri" yaşandı. fatih öldükten sonraki 2. bayezid dönemi de böyle anılır.
  
  justinianus, doğu'dan gelen bir kavmin hırpaladığı ve bu yüzden zor durumda olan bir ülkenin başına yaklaşık yarım asır sonra geçerek atılım yaptı (avrupa hun saldırıları) fatih de aynı şekilde doğu'dan gelen bir kavmin hırpaladığı devletin başına yaklaşık yarım asır sonra geçerek aynı atılımı gerçekleştirdi (1402 ankara savaşı, timur)
  
  askeri mukayeseye bir istisna bırakalım: iki hükümdar devrinde de ülke toprakları 2 katına yakın genişledi.
  
  vergi konusunda not: fatih, dönemi içinde pek sevilen bir padişah değildi sırf bu vergi olaylarından dolayı. sonradan iftihar etmeye başladık milletçek. justinianus da aynı şekildeydi.
  
  birbirinden ayrılan özellikleri,
  
  justinianus'un karısı mısırlı bir or*spu olan theodoraydı (ölmüş insanın arkasından konuşulmaz ama). çok maharetli olduğu için evlendirdiler. nika isyanının kazanılmasında da sarayda iyi iş başarmıştı. fatih'in haremi hiç ön plana çıkmadı ve iktidarda etkin olmadı.
  
  justinianus sefere çıkmadı, askerleri gidiyordu. fatih bizzat sefer yaptı. bu sebeple askeri yönden mukayese edemeyiz. sadece sosyal ve iktisadi mukayese yaptık.
  
  justinianus vizyoner olduğu kadar yöneticilik vasıflarından yoksundu. bu sebeple her hareketi bir olay olurdu. fatih'te ise yöneticilik vasıfları konusunda başına en büyük belası hırsı oldu. sırf bu sebeple öldürülmüş olabileceği söyleniyor.
  
  justinianus önceki imparatorun evlatlığıydı, çocuğu olmadı ve tahtı kız kardeşinin erkek çocuğuna bıraktı. yani kendisi ne bir soyun devamını temsil etti, ne de sonraki soyun öncüsü oldu. fatih ise osmanlı soyundan gelip osmanlı soyuna devretti