aşıkpaşazade

• halil inalcık’ın “aşıkpaşazade’yi nasıl okumalıyız?” makalesinde çok güzel gösterdiği gibi tarihçi varoluş koşulları ve zihniyeti ile yaşadığı döneme sıkı sıkıya bağlıdır.nesnellik ulaşılması gereken bir idealdir.pek çok etmen tarihçiyi öznelliğe sürüklemektedir. modern tarihçiler ya da araştırmacıların bu etmenler üzerinde düşünmesi, tarihçinin metnini eleştiri süzgecinden geçirmesi gerekmektedir.aşıkpaşazade tarihinde fatih’in vergilendirme ve toprak tasarrufu konularındaki politikalarının yarattığı derin hoşnutsuzluğu yansıtmıştır.fatih’i doğrudan eleştiremediği için fatih’in atalarının güzel işlerini överek ön plana çıkarır. ve şahıs mülklerinin müsadere edilerek tımar olarak askerlere dağıltılması politikasının müsebbibi olarak rum mehmet paşa’yı sert bir dille eleştirir.bu politikadan vazgeçerek el konulan malları sahiplerine iade eden bayezid bir veli gibi takdim edilir.tarihçinin hangi saiklerle ve nasıl bir motivasyonla hareket ettiğini bilmek ve bunların izlerini anlatısında görebilmek tarihçiyle aramıza mesafe koyabilmemizi ve doğru bir kanaat edinmemizi sağlayacaktır.