ilion

• roma cumhuriyeti'nin anadolu topraklarında kurduğu ilk provincia^* olan "provincia asiana" içerisinde özgür kent olma özelliğine sahip, yani kendi sikkesini bastırabilen ve iç işlerini tamamen özgürce halledebilme erki olan en büyük kent olarak dikkat çeken antik kent.
  
  gaius julius caesar, iç savaşı kazandıktan sonra bu kente geldiğinde şehri sadece özgür bir şehir ilan etmekle kalmayıp bir de üzerine şehre vergi muafiyeti de getirmiştir. bunun nedeni ise strabon'dan bildiğimiz kadarıyla hem caesar'ın büyük iskender'e duyduğu tarifsiz hayranlık hem de kendi soy ismi de olan julius'un ^* da "ilionlu" ya da "ilion'dan" manasına geliyor oluşudur. romalılar'ın kökenlerini truvalı aeneas'a dayandırdığı da bilindiğinden, truva'nın yeni yerleşimi olan bu kent, kendisi tarafından her daim özel bir muamele görme şerefine nail olmuştur.
  
  aktium savaşı'nda elde ettiği zafer sonrasında mısır'a geçmeden önce m.ö. 31 kışını geçirmek için bu kente gelen augustus, daha doğrusu o dönemdeki ismiyle octavianus, babasının^* bu kent hakkında almış olduğu kararları harfiyen uygulamaya ve bu kente özel bir ihtimam göstermeye devam etti. m.ö. 16 senesinde marcus vipsanius agrippa'nın eşi bu kentte boğulma tehlikesi geçirip kendisine kimse doğru dürüst yardım etmeyince agrippa'nın bu kente önemli bir para cezası çıkardığı da biliniyor. ne var ki bu karar o dönem agrippa'nın maiyetinde bulunan yahudiye kralı herod ve princeps augustus'un özel ricalarıyla geri çekilmiştir.
  
  1. constantinus'un nova roma'yı^* kurup ihya etmesine değin küçük asya, bitinya ve doğu trakya bölgelerinin en nüfuslu ve en nüfuzlu kenti olan ilion, m.s. 350'lerle birlikte ticari önemini ciddi biçimde yitirmiş ve yalnızca konstantinopolis'in değil, kyzikos, nikomedeia ve bergama'nın da ardında kalan küçük bir şehre dönüşmüştür.