1787-1792 osmanlı rus savaşı

• 1783'te rusya'nın kırım'ı ilhakı neticesinde meydana gelen savaştır. kırım'ı geri almak osmanlılar için önemlidir çünkü ilk defa müslümanların yaşadığı bir toprak parçası kaybedilmiştir.
  
  rusya, küçük kaynarca'dan beri rahat durmamış, antlaşmaya aykırı davranışlarda bulunmuş, kafkaslarda ve eflak boğdan voyvodoluklarında karışıklıklar çıkartmaya çalışmıştı. ingiltere de bütün bunları gerekçe göstererek osmanlı'yı savaş açması konusunda kışkırtıyordu. bunun sebebi ise ingiltere' nin akdeniz politikası gereği rusya ve avusturya gibi akdeniz'e yayılma hedefleri olan devletler karşısında, sömürgesi olan hindistan'a giden yolun güvenliği gereği, osmanlı devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak istemesiydi. nitekim, savaşmaktan yana olan yusuf paşanın ı. abdulhamit'i ikna etmesi ile muharebe başlar. 1788 yılında rusya'nın müttefiki olarak avusturya da savaşa katılır.
  
  osmanlı, kuvvetlerinin büyük kısmını avusturya üzerine yollar, savaş eşit koşullar içerisinde devam eder bu cephede. ancak rusya, suvorov ve kutuzov gibi komutanların da etkisi ile durdurulamaz ve epey bir ilerler. bu sırada ı. abdulhamit vefat eder ve yerine ııı. selim geçer. rus ordusu karşısında perişan olan osmanlı ordusunda ayaklanma çıkar, asker savaş istemediğini padişaha bildirir.
  
  savaş esnasında askeri veya mali yardımda bulunmayan ingiltere, prusya ile birlikte, en azından arabuluculuk ederek barış görüşmelerinin başlamasını sağlar. ağustos 1791'de avusturya ile ziştovi antlaşması imzalanır. avusturya aldığı yerleri osmanlı'ya iade eder. bu tarihten yıkılışlarına kadar da bu iki ezeli rakip arasında bir daha mücadele yaşanmaz. hatta dünya savaşında aynı tarafta yer alırlar. ocak 1792'de ise rusya ile yaş antlaşması imzalanır. dinyeper nehri yeni sınır olarak kabul edilir. kırım'ı geri alma umudu bu antlaşma ile sona erer.
  
  bu savaşın sonuçları osmanlı için ağır olmuştur. impatorluğun yıkılışına neden olan problemlerin temelleri atılmıştır. bir zamanlar avrupa'ya hükmeden osmanlı, şimdi avrupa devletlerinin istila planlarının bir parçası olmaya başlar. savaş esnasında yaşanan ordu boykotu ise kısa vadede nizam-ı cedid hareketinin başlamasına, uzun vadede vaka-i hayriyenin gerçekleşmesine zemin hazırlar.