georgi plehanov

• günümüzde deleuze-guattari-negri akımı (akışı mı desek?) üzerinden yeniden canlandırılmaya çalışılan marx-spinoza bağlantısını (bkz: otonomist marxizm) daha 1880'lerde görüp açmaya çalışmış bir filozoftur. aslında önce alman sosyal demokrat eduard bernstein marxizme karşı çıkarken olayın spinoza'ya bağlandığını görüp spinoza'nın dış dünyanın düşüncedeki temsiline ilişkin materyalist anlayışına saldırmış, plekhanov da "hop birader" diyerek savunmaya geçmiştir. spinoza'ya "sakalsız marx" diyecek kadar ileri gitmiştir, "günümüzün materyalizmi spinozacılıktır, pek farkında olmasa da.." gibi bir sözü de vadır. 1889'da londra'da engels'i ziyaret ettiğinde mevzuyu onunla tartışmış, ona "yani diyorsun ki, yaşlı spinoza düşünce ve varlığın^* tek ve aynı tözün iki özelliği olduğunu söylerken haklıydı, de mi?" diye sormuş, engels de buna "tabii ki, yaşlı spinoza oldukça haklıydı" diye cevap vermiştir. daha sonra bu düşüncesi öğrencileri abram deborin ve liubov isaakovna akselrod ortodoks^* tarafından geliştirilmiştir (bkz: http://www.sovlit.org/…ia/texts/lia_spinoza1925.pdf) ve (bkz: http://www.sovlit.org/…kselrod_from my memories.pdf). yaygın tartışmalara konu olması ise meseleye sonradan el atan althusser sayesinde olmuştur. böyle bağlana bağlana halaya durularak gidiyor işte..