kabakçı mustafa isyanı

• veee nihayet finale , 5 bolumluk yazi dizisinin sonu.
  
  sezon 4 - alemdar mustafa pasa'nin oldurulmesi
  
  alemdar mustafa paşa istanbul da iktidari tamamen ele almis ve arkadaslariyla diger planlarini da ururluge koymustu. ancak zamanla karakteri degismeye basladi ve yaninda ki dostlarini kaybetmeye basladi. pasanin gucsuzlugunden faydalanmak isteyen ve baskilarla sindirilmiş olan bozguncu ve fitneci kuvvetler yeniden ayaklanmak istediler.
  
  sadrazam olarak kazandigi basarilar alemdar pasa da onceden kendisinde olmayan buyuk bir kibir dogurdu. pasa artik yanindakileri luzumsuz karsisindakileri ise degersiz baldiri ciplaklar olarak goruyordu. artik istanbul pasalarinin yasayislarini da benimsemis , rumeli kiyafetlerini birakmis ve cariyesinin de etkisiyle divana hancersiz gelmeye baslamisti. bu hareketleri dostlari olan rumeli ayanlarini cok kirdi. ayanlarin bircogu askerlerini alip memleketlerine donduler. alemdar pasa duruma aldirmadi. kendisine sadik 16 bin askeri vardi ayrica yeni kurulan sekbanlarda eski nizam i cedid komutanlarindan kadi pasa komutasinda yaklasik 3 bin kisi vardi. bu sayida askerle cok is yapilabilirdi.
  
  o siralarda istanbul da alemdar pasaya, padisah ikinci mahmut sened-i ittifaki imzaladigi icin , ulema kendilerine kendilerinin gorusu sorulmadigi ve itibar edilmedigi icin , yeniceriler de sekban-i cedid kuruldugu ve talime zorunlu birakildiklari icin kin ve dusmanlik besliyorlardi. dostlari pasaya boyle bir durumun ilerde tehlike yaratacagini soyledilerse de onemsemedi. ramazan ayinin 27 sinde arkadaslarinin korktugu ancak kendisinin hic beklemedigi isyan patlak verdi.
  
  isyanin ele baslari ve hazirlayicilari her zaman ki gibi yenicerilerdi. gunler boyu kahvehanelerde pasa aleyhine " devlet adamlari eski kiyafetlerini birakacakmis , baslarina şubara denen rumeli serpuşu koyacaklarmis , yenicerilik kaldirilcak herkes ekmeginden olacak." diye propaganda yapiliyordu. bununla birlikte isyan gunu belirlenmemisti.
  
  ramazanin 27. gunu alemdar pasa seyhulislamin konagina gitti. donuste pasanin korumaligini yapan sekbanlar halkin arasindan pasaya yol acmak icin sopa ve kamci kullandilar. halktan yaralananlar oldu ve bu kisiler yeniceri ve cebeci kahvelerine giderek sunlari soylediler ;
  
  " biz ehli islamiz. zerre kadar gunahimiz yokken bizi dovmek hakaret etmek neden lazim gelirmis. bir haydut basi geldi ( alemdar pasa icin ) zorla padisahi tahttan indirdi ( 4. mustafa ) zorla sadaret muhrunu aldi . "
  
  " nicin korkalim. biz onun yanindaki bir avuc capulcudan daha gucluyuz ve fazlayiz."
  
  " biz ona yeniceriligimizi ve muslumanligimizi hatirlatmaliyiz ."
  
  yeniceriler zaten darbeye hazirdi. hemen harekete gecmeye karar verdiler. planlari gayet basitti. sehrin meydaninda yangin var diye kargasa cikarilacak , pasada yangin yerine gelmek icin konagindan disari cikinca hucum edip oldurulecekti.
  
  fakat pasa yangin seslerine onem vermeyip disari cikmayinca plan suya dustu. asiler bunun uzerine bab-i ali ye ( basbakanlik binasi) hcuum ettiler. sekbanlar o sirada daginik ve komutansiz kaldiklarindan sadrazama yardim edemediler. alemdar pasa asilere teslim olmaktansa sonuna kadar savasmayi tercih etti. gelen asilerden bir cogunu oldurmeyi basardi. fakat bu savasi kazanmasina imkan yoktu. isyancilar sayica cok fazlaydi yani öldur öldür bitmez bir durum vardi.
  
  asilerin cephaneligin tavanini delmeye basladiklarini gorunce yanindakileri , sizi ocagin namusuna emanet ediyorum diyerek disari yolladi. tek basina savasmaya devam etti. hic bir kurtulus caresi kalmadigini anlar anlamaz cephaneligi atese verdi . yanindan ayrilmayi kabul etmeyen esi ve cariyesiyle kahramanca savasarak öldü. cephaneligin havaya ucmasiyla gerceklesen patlama o kadar buyuktu ki alemdar pasa giderken yaninda en az 300 yeniceriyi de obur dunyaya goturdu.
  
  alemdar mustafa pasa osmanli tarihinde yeniceri ayaklanmasina karsi son ana kadar mucadele eden tek sadrazamdir.
  
  yeniceriler sadrazami oldurdukten sonra diger yuksek dereceli memurlarinda konaklarini basti ve nihayet sonunda kendilerini sarayin onunde buldular. sekbanlar cesaretle yenicerilere karsi koyunca dedikodu cikarip yenicerilerin yaninda savasmayanlarin kafir oldugunu ve nikahlarinin dusecegini soylediler.
  
  sekban komutani kadi pasa duzenli birliklerle karsilik verince yeniceriler yangin cikardilar ve atmeydaninda (bkz: sultanahmet meydani) toplandilar. sultan ikinci mahmut u istemediklerini ve yerine eski padisah dorduncu mustafa yi getireceklerini yuksek sesle bagirmaya basladilar.
  
  bunun uzerine devlet adamlarinin da olur vermesiyle ikinci mahmut kardesi eski padisah dorduncu mustafa yi bogdurttu. asiler eski padisahin oldugunu duyunca artik guvenliklerinin kalmadigini belirttiler. iclerinden bazilari padisahin kiz kardesi esma sultan in veya kirim hanzadelerinden birinin padisah olmasi gerektigini soyledi.
  
  " padisah da bir insan degil midir ? kim olsa olur . yeter ki bizim ocagimiz devam etsin ."
  
  seklindeki sozlerine ulemada ikna edici deliller gosterdi. asilerle ulema arasinda isyana son verilmesi icin anlasmaya varilacagi sirada kandirali mehmet adinda biri kasimpasa , galata , bogazici taraflarindaki ayak takimini ve askerleri kandirdi. bu sefer isyana topcu ve arabaci ocaklari da katildi. isyan gittikce genislemeye basliyordu. sekbanlarin basindaki kadi pasada canini kurtarmak icin kacinca isyanin onundeki son duvarda yikilmis ve darbe basarilmis oluyordu.
  
  sekban-i cedid derhal kaldirildi. asilerin istegi uzerine bir cok yenilik taraftari öldüruldu. alemdar pasa ve ruscuk yarani nin da aci sonlari ucuncu selim oldurulmesiyle baslayan kabakci mustafa isyani nin son zinciri oldu. boylece mayis 1807 yilinda baslayan kabakci mustafa isyani kasim 1908 yilinda son bulmus oldu.
  
  bundan sonra sultan ikinci mahmut yaklasik 20 yil boyunca iktidarini askerler savaslar ve isyanlar arasinda dengede tutmaya calisacak ve 1826 da vaka-i hayriye ile isyanci yenicerileri tumden ortan kaldiracakti.
  
  ancak o siralarda istanbul da bir bucuk yilda 3 padisah degisir ve cani sikilan yeniceri isyana kalkisirken , devletin bir cok yerinde cesitli isyanlar basliyor ve imparatorlugun topraklari napolyon ve rus cari arasinda paylasiliyordu.
  
  türkler ise her zaman oldugu gibi baskentte birbirlerinin bogazlarini sıkmakla mesguldü.