coriolis kuvveti

• klasik ve ileri mekanik derslerinin finallerinde bölüm sonu canavarı olarak çıkan kuvvettir. genelde cisimlerin kendi eksenleri etrafında dönmesi ile ilişkilidir. eski zamanlarda gemi yolculukları sırasında hesaplanan yere dosdoğru gidememeleri sonucu bunun farkına varılmıştır.
  
  uygulamalı bir örneği için:
  http://ww2010.atmos.uiuc.edu/…/fw/gifs/coriolis.mpg
• call of duty 4 ^* içerisinde bu kuvvete atıf yapılan bir bölüm ^* vardır.
  
  "at this distance you'll also have to take the coriolis effect ^* into account." -cpt. macmillan
• coğrafyada savrulma kuvveti. rüzgarların dünyada bi bu tarafa bi o tarafa uçmasının nedeni. kuzey yarımkürede saat yönünde güney yarımkürede saat yönünün tersine doğru bir yön izler. bu dünyanın manyetik çekim kuvvetine bağlıdır.
• bu etkiye hepimiz bi sekilde sahit olmusuzdur,zira lavaboda ya da kuvette biriken suyun delikten akarkenki donus yonunu bu etki belirlemektedir.
• dünyanın geoid şeklinin ana sebebi.
  
  dairesel dünya ekvatorlarda daha hızlı olduğu için savrulma buralarda daha fazla olur ve atmosfer ekvator'da bu kuvvetin etkisine maruz kalarak daha kalın tabakalaşır. neticede atmosferin kalınlık değişimlerinin sebeplerinden bir tanesidir coğrafyada. ayrıca dediğim gibi dünyanın geoid şekilde olmasının yani kutuplardan basık, ekvatordan şişkin olması bu kuvvetle bağlantılıdır. merkezden savurma kuvvetinin en fazla olduğu yerde cismin genleşmesi artar, az olduğu yerde azalır bu şekilde açıklanabilmektedir. ayrıca okyanus akıntılarının başlıca yön sebebide dünyanın dönüş yönüne bağlı olarak koriolis kuvvetidir.
• suyun akis yonunde kesin bir etkisi yoktur. yani sartlar cok stabil ve esit olsa ruzgarlarin basina gelen gibi kuzey yarim kure'de saat yonunun tam tersi, guney'de ise saat yonu olurdu. fakat fiziksel sartlarimiz daha onemli.
  
  ayni kapta, ayni sartlarda akan suyu bir guney, bir de kuzey kure'ye goturdugunuzde ikisinde birbirinden farkli olacaktir ama kesin bir yonu yoktur. o noktada kabin seklinin, egiminin vs. cok daha fazla onemi vardir.
  
  ozellikle uzun mesafeli atislarda nisancilarin bulunduklari dogrultu ve onun acisina gore (kuzey-guney) dikkat etmeleri gereken bir kuvvettir.
  
  mermi gidis suresi boyunca ruzgar ve surtunme haricinde bir kuvvete maruz kalmadigi icin ve ruzgar isinize gelecek yonde degilse coriolis kuvvetini hesaba katmak onemlidir.
  
  ucaklarda ise boyle bir durum olmaz cunku ucak surekli stabil bir itme kuvvetinin etkisindedir (jet motoru), mermi, top mermisi veya gudumsuz fuzeler gibi degildir. ucaklar roket mantigiyla firlatilsaydi o zaman bu kuvvet muhakkak onem kazanirdi.
  
  ucak zaten coriolis kuvveti'nin etkisinde olan ruzgarlar ve hava ile beraber savruluyor, yani oldugu yerde durabilse hava ile birlikte hareket ederdi (o zaman coriolis kuvvetine maruz kalabilirdi). ama ucak ve pilot surekli bir rotada gitmeye calistigi ve bunun icin ciddi bir kuvvet uyguladigi icin diger tum etkilerin kuvveti cok onemsiz kaliyor.
• okyanus akıntıları ve rüzgarlar üzerinde etkisi olan bir kuvvet olmasının yanında, sanılanın aksine lavaboya dökülen su gibi durumlardaki etkisi ihmal edilecek kadar azdır ve gözlemlenemez. lavaboda yapılan deneyler malesef şovdur ve barış manço da zamanında kandırılmıştır.
  
  kaynak : http://www.evrimagaci.org/fotograf/56/6449
• coriolis etkisine pandastic açıdan bakacak olursak şöyle bi$iidir =>
  https://www.youtube.com/watch?v=vda0z0gevi4
  ^*
• http://andygiger.com/science/e-coriolis/index.html
  
  adresindeki java uygulamasıyla incelenebilecek kuvvet, etki, ivme. ya da her neyse.
• roket fırlatma üslerinin ekvatora yakın yerlerden seçilmesinin sebebi. yakıttan tasarruf sağlamak için halk tabiriyle dünyanın dönerken roketı uzaya savurmasından faydalanmak istenmesidir.