bozlak
-
anadolu blues'u
-
muharrem ertaş bozlaklar için "gök kubbeye atılan feryat" demiştir. hakkını vererek okumak ve çalmak büyük maharet ister. halk müziğinin er meydanlarındandır.
dert keder sahibi olmak isteyenler için gelsin:
(bkz: everek dağı)
(bkz: şad olup gülmedim)
(bkz: yüce dağ başına kurdum arılık)
(bkz: neredeysen kömür gözlüm)
(bkz: dert bende kaldı)
(bkz: mektup derken)
(bkz: şeker dağı)
(bkz: sarı yazma yakışmaz mı güzele)
(bkz: ankara'da yedim taze meyvayı)
(bkz: gayrı dayanamam)
(bkz: hapishanelere güneş doğmuyor)
(bkz: ötmesin bülbüller)
(bkz: bizim elden geçti m'ola obalar)
bu kadar bozlaktan sonra, uzun havayı oyun havasına bağlama geleneğine sadık kalmamak ayıptır. -
muharrem ertas ve oglu neset ertas, haci tasan, cekic ali gibileri, bozlaklari hakkini vererek okurlar, tuyleriniz diken diken olur.
-
bircok bolgede yaygin olmakla beraber ozellikle ic anadolu, guney anadolu ve toroslarda yaygin olan avsar ve turkmen oymaklarina ait bir uzun hava turudur.
ozturkce bir kelime olan bozlak kelimesinin anlami cesitli eserlerde, cesitli sekillerde aciklanmistir. divan-i lugat-it turk'de, bozlamak; ses vermek ve bagirmak anlamina gelmektedir. dede korkut'ta ise bogurmek manasinda kullanilmaktadir. ozetle feryat etmek, haykirmak, ayrica deve bagirmasi anlamina gelen bozulamaktan, bozlamaktan gelen bir kelimedir.
bozlak ayrica baglamada yapilan bir duzene (akord) de verilen addir. burada alt ve orta teller "la", ust tel "sol" sesine cekilir. bu duzene "abdal" duzeni de denmektedir.
bozlak ayrica kurdi makamlarindaki turleri belirten bir ayak adi olarak da "bozlak ayagi" seklinde kullanilmaktadir.
dag ve oymak havalarinin karakteristik bir turu olan bozlak, cogunlukla bir erkek tarafindan soylenir, ancak teke yoresinde yoruklerin hep birlikte soylediklerine de rastlanmistir.
bozlaklarin konularini, yoresel ve csitli toplumsal olaylarla ilgili konular olusturur. yigitlik ve kahramanlik bu konularin basinda gelir. -
söylenmez, havalandırılır. rahmetli neşet ertaş genellikle "bir bozlak havalandırılalım, yahut bir bozlak havalandırdım" derdi. havalandırmak güzel tanım hakikaten.
-
adnan saygun bozlak'ı kahramanlık motifini işleyen, gubara gubara söylenegelen uzun havalar olarak görmüş, anlamış, tanımıştır. cumhuriyet dönemi elitlerinin kendi kimlik ve miraslarına ne kadar yabancı ve ilgisiz olduklarını anlamak için güzel bir örnek. adnan saygun'a saygı, sevgi ve hürmet duyarım -yazmıştım da - ancak bu kusurunu da görmek, göstermek gerek. biliyorsunuz bir bozlak da kendi bestelemiştir. bu eserin analizi yazımın konusu değil. başka zaman. fakat bu bir bozlak değildir. bozlağı andırır bir hali bile yoktur. bozlakta kostaklanmak, gubarmak, caka satmak falan olmaz. isyan olur, başkaldırı olur falan ama bu kahramanca isyandan çok feleğe isyan gibidir. en dayıca olanı bile (cerit bozlağı) efelik taslar halden uzaktır. mahmut ragıp gazimihal bozlakların "hikaye edici" karakterinden bahseder. çok yerinde bir tespit (bu arada gazimihal ismini duymayanlara tavsiyem bir an evvel bu gediklerini yamasınlar) yani denebilir ki yörüklerin yaşadığı topraklarda söylenen, anlatıcı üslupta uzun havalardır. peki bunun diğer uzun havalardan ayıran ne? benden evvel yazan arkadaşlar buna değinmemişler pek. şimdi efendim mesela hoyrat var değil mi? neredeyse hepsinin sözleri a-a-b-a formundadır. kullanılan makamlar da bozlaktan farklıdır. bozlağın kendine has, çok ilginç bir yürüyüşü vardır. ileride değineceğiz. hoyratta ezgi kalıbın dışına taşmaz. hicaz veya segahtır ya da uşşak ve sürpriz yoktur. daha lakayt bir havası vardır. güneydoğu anadolu'nun tarım yapılabilir alanlarında söylenen bir uzun hava bu. lakayt olmasında bunun payı çoktur. sonra maya var bir de. tanıması kolaydır. illa ki hüseyni makamındadır. daha nazikçe bir feryadı andırır tavrı. karadeniz'de de yol havası dedikleri bir uzun hava vardır. oranın çalgılarıyla icra edilir. kemençe, tulum vs. bunu diğer uzun havalardan ayrı tutmak gerekir. teatral, farklı bir havası vardır. bunun teke yöresi versiyonu da gurbet havasıdır. kabak kemane kullanılır. barak var bir de ama unutulmak üzere. zambır çalarlardı eskiden. acayip bir alet. sesi insana dehşet veriyor. barakta zambır kullanılır. şimdi kaba zurna kullanıyorlar. neyse kısa keseyim; bozlakta bu saydıklarımdan farklı iki şey göze çarpıyor; kullanılan çalgı ve makam. bozlakta bağlama olmazsa olmazdır. kabak kemane ile de bozlak söyleyen var ancak bunlar istisna durumlardır. bozlağın çalgısı bağlamadır. diğer ayırıcı özelliği de kullanılan makamdır. bozlakların makamsal analizi karmaşık bir konu. bunu tartışmanın yeri sözlük değil sanırım. erol parlak'ın yüksek lisans tezine ulaşsın meraklısı. çok detaylı ve duru bir analiz var orada. fakat çok kabaca değineyim yine de. ana bozlak dizisi kürdidir. si bemoldür, geri kalan sesler ise naturel. batı müziğindeki re minör dizisi gibi yani ama tabii ki makamda seyir özellikleri vardır batı'da olmayan. bu ana diziye sık sık hicaz beşlisiveya hicaz dörtlüsü eklenir. halk müziğinde garip ayağı deniyor. buraya kadar fevkaladelik yok. bundan sonra işler çetrefilleşiyor. hicaz dörtlüsü/beşlisi dizinin neresine eklenecek?
dizinin beşinci sesine eklenmesi en sık görüleni. yani la kararlı bir kürdi olarak düşünün ana yapıyı, re sesine hicaz dörtlüsü eklenecek. mi bemol ve fa diyez yeni arızalar olacak demektir bu da. fakat bazen üçüncü, beşinci hatta yedinci seste de eklendiği oluyor fakat bunlar çok kısa süreli geçkiler olarak kullanılıyor. örnek vereceğim. çekiç ali - sarı yazma yakışmaz mı güzele. video oynatma hızını 0.5'e getirirseniz daha iyi kavrarsınız. açılış si bemol dışında arıza yok. kalıbın içinde devam ediyor yürüyüş fakat tam işaretlediğim zamanda (0:12) mi bemol basıyor. beşinci sese eklenen hicaz dörtlüsü. fakat saniyeler sonra re bemol geliyor (0:14) ve 1 ölçü kadar çarpmada kullanılıyor. işte burada 3. sese eklenen hicaz beşlisini görmüş olduk. gezindi geldi sadece. bunu bluesdaki blue note'a benzetebiliriz. tek tek hepsini incelemedim ama öyle sanıyorum ki hiçbir bozlakta ana dizinin içinde kalınmaz. illa ki dışarı taşılır ve geri gelinir. üstelik bu taşmalar öyle hicaz dörtlüsüne uğrayıp gelmek gibi de değildir. ben miyim bu dünyada bozlağına bir bakın mesela. icra esnasında hangi notalara basıldığını yazıyorum:
" la - si bemol -do -re bemol -re -mi bemol - mi -fa- sol bemol - sol " (komalara da bemol dedim geçtim) 12 sesli dizide sadece iki notayı atlamış: si ve la bemol. halk müziği için oldukça karmaşık bir yapı. üstelik bozlak icrasındaki zaman oyunları da son derece karmaşıktır. zaman oyunuyla trilleri, üçlemeleri falan kast ediyorum. bu icraları notaya almak acayip zordur. erol parlak iğneyle kuyu kazmış gerçekten. lafı daha fazla uzatmayacağım. bir ara da uzun havadan bahsederim. şimdi aşağıya bir liste ekleyeceğim. trt repertuarındaki tüm bozlakları bulacaksınız burada. yöresini ve makamını da yazdım. kaydını bulabildiklerimin link'ini de ekledim. buyursunlar:
•açtım perdeyi turnayı gördüm / kırıkkale / muhayyerkürdi
•ağ ellerin sala sala gelen yar / kırşehir / karciğar-zemzeme
•akşam oldu kırat yemez yemeni / kırşehir / karciğar
•akşamdan mı geçtin kayalık özü / kırkkale / kürdi
•aman ol da kara gözlüm aman ol / adana / kürdi
•anavarza'nın yazıları / adana / kürdi
•ankara'da yedik taze meyvayı / ankara / kürdi
•ankara'dan ferman geldi neyleyim (kaydına rastlamadım)
•anladım evvelden böyledir takdir kırşehir / karciğar zemzeme
•aradım derdime çare mi buldum kırşehir / hicaz
•arkadaşım gurbet elde vuruldu (kaydına rastlamadım)
•arpalar sarardı da gittik yolmaya (halil atılgan'ın geçmişten günümüze çukurova türküleri diye 5 kasetlik bir serisi var. oradan dinleyebilirsiniz ancak. internette kaydına rastlamadım. bir ara ben yüklerim olmadı) adana / kürdi
•aslı'm gitti vatanımdan elimden / yozgat / hicaz
•aşağıdan aslan paşam geliyor (kaydına rastlamadım)
•aşağıdan kalktı bir akça geyik kırşehir / kürdi
•aşağıdan yusuf paşam geliyor adana / muhayyer
•aşk ataşı düştü garip gönlüm kırşehir / hicaz
•ayağında papuç başında yazma (halil atılgan'ın geçmişten günümüze çukurova türküleri'nde var) adana / muhayyer
•aydos kırk yılda bir kere uğradım (kaydına rastlamadım. erol parlak derlemiş ama nedense kaydetmemiş)
•aziziye'ye giden gelin (halil atılgan'ın geçmişten günümüze çukurova türküleri'nde var) adana / hicaz
•babına da deli gönül babına kırıkkale / muhayyer
•bad-ı sabah bir mevlayı seversen kırşehir / kürdi
•bağrek dağı dumanın var karın var orta anadolu / kürdi
•bahar gelir boz bulanık akarsın kırşehir / acemkürdi
•bana bir hal oldu cuma gecesi kırşehir / kürdi
•başım alıp çıksam bir yüce dağa kırşehir / hicaz
•başım alıp diyar diyar gideyim kırşehir / hicaz
•başında pare pare garın var senin kırşehir / gülizar
•bayram geldi benim yarim kaçıyor çorum / hicaz *kaynak kişi cafer kaya seslendiriyor. görüyorum ki çok bileni yok. tanınması gereken ağırbaşlı, renkli bir sima.
•ben de gittim bir geyiğin avına kırıkkale / acemkürdi *bunu da kaynak kişisi kamil abalıoğlu seslendiriyor.
•ben gidiyom amanetim allah'a kırşehir / hicaz
•ben miyim dünyada bir bahtı kara kırşehir / muhayyerkürdi başlıyor, karciğar devam ediyor ve saba zemzeme bitiyor.
•ben ölürsem garaları bağlama kırıkkale / kürdi
•ben ölürsem kimler çalar sazımı (kaydına rastlamadım)
•benden selam söylen mürseloğlu'na adana / muhayyer
•benim annem yol üstüne gelirse nevşehir / makamını çıkaramadım *kaynak kişi refik başaran seslendiriyor
•bıraktın yalınız gurbet ellerde kırşehir / karciğar zemzeme
•binbir hayalınan doğdum anamdan kırşehir / acemkürdi
•bir anadan bu dünyaya gelince kırşehir / gülizar
•bir güzel kız gördüm tutmuş yolunu kırşehir / karciğar zemzeme
•bir selam gönderdim canan eline yozgat / muhayyerkürdi *kaynak kişi hafız süleyman seslendiriyor.
•bir gün şu dünyadan yüklenir göçüm (kaydına rastlamadım)
•bize gam çektirdi de sehpayı hicran kırıkkale / kürdi
•bizim elden geçti m'ola obalar kırıkkale / acemkürdi başlıyor saba devam ediyor
•boğazına takmış da bir dizge hakık (kaydına rastlamadım)
•bu nasıl talihtir bu nasıl kader kırıkkale / acemkürdi
•bu sabah ağardı dağların özü (kaynak kişi bahri altaş'ın söylediğini biliyorum ama kaydını bulamadım)
•bu yıl bu dağların karı erimez kırşehir / kürdi
•cerit ırakka'dan sökün edince kırıkkale / muhayyer
•çıkıp çıkıp kayabaşı gezmeli kayseri / gülizar
•çıktıkça sılaya gözümde yanar (kaydını bulamadım)
•çıktım çiçek dağına aygar görünür kırşehir / acemkürdi
•çoban kavalını dertli çalıyo kırşehir / hicaz
•çok zaman sabrettim tükenmez derdim kırıkkale / hicaz
•dağlar seni delik delik delerim orta toroslar / kürdi
•dağlar senin goyağında şahin kırıkkale / hicaz
•davran kırat davran sivri'ye davran (kaydına rastlamadım)
•davran kıratım davran yokuşu davran niğde / muhayyer
•derdimin ortağı sinem bülbülü kırıkkale / kürdi
•devel'oğlu derler geldim yanına (kaynak kişi yusuf özdemir seslendiriyor. albüm kapağı yürek burkuyor) çankırı / hüseyni
•devredip gezersin dar-ı fenayı çorum / kürdi
•dinek dağı yeni geldim gurbetten kırşehir / muhayyerkürdi
•doğar yaz ayları çiçekler açar (kaynak kişi çekiç ali seslendiriyor. "bağlamanın pehlivanı" olarak bilinen bu usta hakikaten de döve döve çalan, müthiş bir müzisyendir) kırşehir / acemkürdi
•dostlarınan bozuk gitti aramız kırşehir / muhayyerkürdi
•dostum beni niçin zar incidirsin (kaynak kişi aşık veysel seslendiriyor) sivas / hüseyni
•ela gözlerini sevdiğim dilber (halil atılgan'ın geçmişten günümüze çukurova türküleri albümünde var sadece) adana / muhayyer
•elde değil elem geldi gaziler (halil atılgan'ın albümünde var) adana / muhayyerkürdi
•emine'm oturmuş yolun üstüne (kaydına rastlamadım)
•eminemin fistanı birmandan (kaynak kişi hacı özkan seslendiriyor) yozgat / kürdi, hicaz
•engininden yükseğine çık otur (kaynak kişi soner özbilen seslendiriyor. neşeli, renkli bir beyefendidir) yozgat / karciğar
•enginlik dediğin eyi bi şeydir (kaydına rastlamadım)
•erken düşer şeker dağın gırcısı kırşehir / muhayyerkürdi başlıyor, karciğar devam ediyor ve saba zemzeme bitiyor. bir başka kırşehir bozlağı olan ben miyim dünyada bir bahtı kara ile aynı güzergah.
•eser bad-ı sabah da gülyüzlü yare (kaydını bulamadım)
•evimizin önü bir büyük bostan (yağcıoğlu ağıdı) ankara / muhayyerkürdi
•gaba duraktan gelip geçerken (kaydını bulamadım)
•gam gasavet çekme divane gönlüm (kaynak kişi cafer kaya seslendiriyor) çorum / muhayyerkürdi
•gam gasavet kalkmaz oldu başımdan orta anadolu / muhayyerkürdi
•gayri dayanamam ben bu hasrete (mehmet erenler çok büyük bir ustadır) çorum / acemkürdi
•gel cananım benden hezar eyleme çorum / hüseyni
•geleli gülmedim ben bu cihana (ismail altunsaray yeni kuşağın en parlak bozlak icracılarındandır. bu icrasındaki çekiç ali taklidi onun ne büyük bir usta olduğunun işaretidir) kırşehir / acemkürdi
•gezdir ağam gezdir kıratı gezdir ankara / acemkürdi
•gine bahar geldi akar bulanık seller (kaydını bulamadım)
•gine bir ayrılık düştü serime (kaynak kişi seslendiriyor: mustafa erkuş) ankara / muhayyerkürdi
•gine göç eyledi avşar elleri kırşehir / muhayyerkürdi
•gine haber gelmiş dostun elinden kırşehir / muhayyerkürdi
•gine telli turnam yarelenmişsin kırşehir / muhayyer
•girdim mahpus damlarına gül benzim (kaydına rastlamadım)
•girdim tünele dayalı kürek orta anadolu / acemkürdi
•giye giye eskitmişsin alları kırşehir / kürdi başlıyor saba zemzeme devam ediyor
•giyindim kuşandım gittim düğüne kırıkkale / hicaz
•gök yüzünde bölük bölük uçarsın (kaydına rastlamadım)
•gök yüzünden uçan bölük durnalar kırşehir / muhayyerkürdi
•gönül ne gezersin seyran yerinde kırşehir / muhayyerkürdi
•gör ki felek bizi neler eyledi kırşehir / hicaz
•gurbet ellerinde alma canımı kırşehir / muhayyerkürdi
•gurna hamamı derler bir büyük gurna kırıkkale / hicaz
•günahım çoktur gözüm dolar yaşınan (kaydını bulamadım)
•güzel izmir duman gitmez başında kırşehir / kürdi
•güzelin çadırı boyraza yamaç (kaydına rastlamadım)
•hapishanelere güneş doğmuyor kırşehir /acemkürdi
•hasan dede sen keskin'in erisin (kaydını bulamadım)
•hasta düştüm de bimecalim bafra'da yozgat / muhayyerkürdi
•hazeli de deli gönül hazeli (kaydını bulamadım)
•hele bakın şu feleğin işine kırşehir / muhayyer
•her ana doğurmaz böyle mollayı kırıkkale / karciğar zemzeme
•her ne zaman görsem seni everek dağı kayseri / kürdi
•heveslik eyledim yavru yitirdim çorum / acemkürdi
•hub nazarım kaldı gelin ahçanda (kaydını bulamadım)
•hubların serdarı muzom'u gördüm (kaydını bulamadım)
•huriler gılmanlar dergaha gider kırıkkale / gülizar zemzeme
•ırast geldim bir kaşları kemana kırşehir / muhayyer kürdi başlıyor saba zemzeme devam ediyor
•ırızgım çok deyip mala güvenme kırşehir / muhayyerkürdi
•ilk akşamdan yüklediler göçümü (ustalar süha okuş'a genelde burun kıvırırlar ancak beni oldum olası çarpar sesi) kayseri / kürdi
•inileme karadeniz(kaydına rastlamadım)
•kaderim benim kaderim kırşehir / saba zemzeme
•kadir mevlam seni sevmiş yaratmış çorum / kürdi
•kahraman da benim yarim kahraman kırşehir / kürdi
•kalkın durnalar van'dan çekilin sivas / kürdi
•kalktı kısmet bu ellerde gayrı kırşehir / muhayyerkürdi
•kalktı kısmet bu ellerden gidelim kırşehir / kürdi
•karadır kaşların ela getirir orta anadolu / muhayyerkürdi
•kara bulut kesti ayın önünü amasya / acemkürdi
•karşıdan karşıya elmalı dağlar (enteresan bir ortam) kırşehir / muhayyer
•katırcıoğlu der ki kırıldı dalım (kaydını bulamadım)
•kır atım kalk gidelim haraphaneden orta anadolu / muhayyerkürdi
•kır atınan endim kara dikmeden kırıkkale / kürdi, saba zemzeme
•kısmet kalktı bu ellerde durulmaz kırşehir / saba zemzeme
•kızılırmak etrafın dağ mıdır kırşehir / acemkürdi
•kızılırmak kan ağlıyor yasından (kaynak kişi gürbüz sapmaz seslendiriyor) niğde / kürdi
•koçu'nun dağına çıkaydım hemen kırıkkale / muhayyerkürdi, karciğar zemzeme
•kova kova indirdiler yazıya kırşehir / kürdi
•kurban olam habip bıyık teline orta anadolu / kürdi
•kurban olurum mezeriyin taşına (kaydını bulamadım)
•küçükten görmedim ana kucağı niğde / muhayyerkürdi
•malum olsun sana bak ne haldeyim çorum / kürdi
•manavgat yolları sade mermerden orta anadolu / muhayyerkürdi
•mecnun gibi dolaşıyom çöllerde kırşehir / saba zemzeme
•mektup derken şiir oldu bak yine kırıkkale / muhayyerkürdi
•nan-ü gasem nade taksimde mevla bana mı verdin kırıkkale / muhayyerkürdi
•nasıl methedeyim karakurt seni kırşehir / hicaz
•neden garip garip ötersin bülbül kırşehir / karciğar zemzeme
•nedendir kömür gözlüm nedendir adana / karciğar
•nedir bu başımda bu sevda nedir kırşehir / kürdi
•nerde kaldı vatanımız elimiz kırşehir / muhayyerkürdi başlıyor, karciğar devam ediyor ve saba zemzeme bitiyor. hatırlayalım ben miyim dünyada bir bahtı kara ve erken düşer şeker dağın gırcısı da aynı seyirde devam ediyordu
•nevşehir dedikleri (kaynak kişi refik başaran seslendiriyor) orta anadolu / hicaz
•neyneyim yalan dünya malı ziyneti kırşehir / muhayyerkürdi
•nice defterlerden ismin sildirdim (kaydını bulamadım)
•niye gamlanırsın divane gönül çorum / kürdi
•ötmesin bülbüller solmuştur gülüm kırıkkale / muhayyerkürdi
•raşit'ler sıladan çıkarkan da yemeni orta anadolu / muhayyerkürdi
•saat üç buçukta pazarı gezdim (kaydı bulamadım)
•sabah güneşi doğdu çıktı yüceden (kaydı bulamadım)
•sabah güneşi gibi doğup parlama (kaynak kişi yaşar karakuş söylüyor) adana / gerdaniye
•sabahtan kalktım yıkadım yüzüm orta anadolu / muhayyerkürdi
•sana derim sana anavarza kalesi adana / karciğar
•sanki sam yelisin estin bağıma kırşehir / hüseyni
•sarı yazma yakışmaz mı güzele kırşehir / acemkürdi
•sefil baykuş ne gezersin bu yerde sivas / hüseyni
•seher vakti bülbül eyleme figan (kaydına rastlamadım)
•seher yeli her yellerin başısın kırşehir / muhayyerkürdi
•siper mi aldın şeker dağının yolun aksaray / muhayyerkürdi
•sitem taşlarına vurdum başımı kırşehir / kürdi
•sizin bağdan bizim bağa in olur (kaydını bulamadım)
•son bakışım oldu toklumen'in köyüne kırşehir / muhayyerkürdi
•şad olup gülmedim eller içinde kırşehir / acemkürdi
•şad olup gülmüyor kalbi yaslıdır kırşehir / kürdi
•şeker dağı'nın hiç eksilmez gıcısı kayseri / kürdi ve saba zemzeme
•şen olasın yozgat dumanın getmez (kaydına rastlamadım)
•şu gurbet ellerin yeli sert olur sivas / muhayyerkürdi
•şu yalan dünyadan usandım doydum kırşehir / muhayyerkürdi
•taze haber geldi dostun elinden kırşehir / muhayyerkürdi
•tonele vardım da dayalı kürek aksaray / acemkürdi
•tor şahin misali eğdirip bakma (bir çift durna gördüm) kırşehir / acemkürdi
•yağmur yağdı bulandı hava kırşehir / muhayyerkürdi
•yarin yaylasına seyrana vardım kırşehir / karciğar zemzeme
•yarmı'ya vardım da bir kanlı kürek (kaydını bulamadım)
•yatıvermiş kargalı'nın özüne kırkkale / kürdi
•yeğin olur da yoğnese'nin ekini (kaydını bulamadım)
•yeni geldiniz dinek dağı gurbetten kırşehir / muhayyerkürdi
•yine de bahar geldi akıyor seller (kaydını bulamadım)
•yoruldum da yol üstüne oturdum orta anadolu / hicaz
•yüce dağ başına ekin ekeyim çankırı / hüseyni
•yüce dağlar senin karın varm'ola kırşehir / karciğar zemzeme
•yüceden mi geldin sen seher yeli orta anadolu / acemkürdi
•yükseğine koymadım yel alır diye (kaydını bulamadım)
•yüksek imiş çıkamadım avlunuz orta anadolu / kürdi
•zahide kurbanım kırşehir / hicaz -
bir bağlamacının icrada ulaşabileceği zirvelerden biri. malum serbest bir eseri çalmak taksim yapmak, makamasal müziğimizde en zor şey.
-
başım alıp çıksam bir yüce dağa
acep bizim eller görünür m'ola?
...
ta küçükten öksüz yetim kalanlar
bayramlar gelse de sevinir m'ola?
ansızın yakalanmışsınızdır. kadim dostunuz radyonun ettiği iştir bu. müebbet cezaya mahkum ettiğiniz duyguların isyanını tetikleyen bir fitildir sanki. bir of çekme, bir kaçış noktası yakalama çabalarını başın hafifçe sağa çevrilmesiyle gözünüzün önünde beliren şehrin ışıkları yakalar bu kez. haylaz çocukluğum, ilk gençliğim, yitirdiklerim, uzaklar uzaklar...doluya koyarsınız almaz, boşa koyarsınız dolmaz. azad edemezsiniz bir türlü, diyemezsiniz: "bu son fasıldır ey ömrün nasıl geçersen geç". efkârınıza bile karışır otokontrol denilen tek dişi kalmış canavar. radyodan yayılan feryâd suskunluk olur oturur sol böğrünüze. -
sesten ziyade kulak isteyen bir söyleyiş biçimidir. makamlar, uzatmalar öyle kafaya göre değil söylenilen sözün manasına göre uzatılır. bir haykırış, bir ağıt biçimidir aynı zamanda. dinlerken kendini belli etmez, ama bir mırıldanmaya çalıştığınız zaman şarkının götünü başını dağıtırsınız. bir kerede dinlenilebilir fakat on kerede söylenilenemez. söyleyene helal olsun derken böyle türküleri ortaya çıkaran üstadlara ne denilebilir.
korkma, şu türküyü bi dinle, bi söylemeye çalış hele. -
pir sultan abdal'dan; bu yil bu daglarin kari erimez
bu yil bu daglarin kari erimez
eser bad-i saba yel bozuk bozuk
turkmen kalkip yaylasina yurumez
yikilmis asiret il bozuk bozuk
kizilirmak gibi cagladim aktim
el vurdum gogsumun bendini yiktim
gul yuzlu cerenin bagina ciktim girdim
bahcesine gul bozuk bozuk
elim tutmaz gullerini dermeye
dilim tutmaz hasta halin sormaya
dort cevabin manasini vermeye
sazim duzen tutmaz
tel bozuk bozuk
pir sultan'im yaratildim kul diye
zalim pasa elinden mi
ol diye dostum beni ismarlamis
gel diye gidecegim amma
yol bozuk bozuk
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap