blue suede shoes

• 1 ocak 1956 tarihinde yayımlanmış, rock'n'roll tarihinin altın parçalarından biri; bir carl perkins şaheseri. single olarak yayımladığı bu güzelliğin b yüzüne hafızalarımızda ileride the beatles ile yer etmiş honey don't'u koymuştur carl perkins. (elbette ki hem blue suede shoes, hem de honey don't birer carl perkins bestesidir.)
  
  ilk rock'n'roll parçalarından birisi olarak kabul edilmektedir blue suede shoes. (dönemine göre en rafine ve belirgin bir örnek olması kanımca bu şarkıya bu unvanı veren bir diğer etken.) her şeyden evvel, bu şarkı rock'n'roll kültürünün temel taşlarından birisidir. ''blue suede shoes'', bir nesne olarak da rock'n'roll sembolüdür; bir kültür ögesidir kesinlikle. (en basit örnek olarak (bkz: roll over beethoven) ) bu bağlamda; rock'n'roll ruhunu oluşturan bir ''çekirdek'' eserdir de diyebiliriz blue suede shoes için.
  
  şarkının öyküsü pek çok efsaneyi de birarada barındırmakta. 1955 senesinde sam phillips ve sun records, dönemin blues veya r&b havasından uzak kalmış country, rockabilly veya proto rock'n'roll'a meyletmiş beyaz gençlere hitap eden bir şirket hâline gelivermiştir; johnny cash, carl perkins, elvis presley, jerry lee lewis, roy orbison gibi isimler o dönemde sun ile çalışmıştır. (blues da var elbette, fakat dönem rock'n'rollu buraya yığılmış durumda. ayrıca sam phillips'in sun records öncesi b.b. king, howlin' wolf gibi çalışmalarını şirketten ayrı tutmak lazım.) elbette ki hepsi o dönemden itibaren tanışmış, dostluk kurmuşlardır birbirleriyle. zaten 1955 senesinde pek çok turneye beraber çıkmıştır johnny cash, elvis presley ve carl perkins. (1956 senesine ait, bu dostluk ve sun records'un ev sahipliği yapmasıyla bir jam vardır kii: million dollar quartet. efsaneler elvis presley, johnny cash, carl perkins ve jerry lee lewis vardır bu kayıtta.)
  
  her neyse; işte, blue suede shoes da işte varlığını bu ortak turnelerden birine borçludur. 1955 senesinin turnelerinden birinde, johnny cash carl perkins'e almanya'da havacı asker olarak görev aldığı dönemde tanıştığı bir havacı hakkında bir şeyler anlatır, sonra bu askerin blue suede shoes giydiğinden bahseder; bu ''mavi süet ayakkabı'' fikrinden şarkı yapmasını söyler. (bu siyahî arkadaş, dışarı çıkacağı günlerde arkadaşlarına hep aynı uyarıyı yapmaktadır: 'man! don’t step on my blue suede shoes; i’m goin’ out tonight.' ) carl perkins ''ne alaka?'' diye düşünür, bu fikre burun kıvırır açıkçası.
  
  tâ ki 1955 aralık ayına kadar. burada carl perkins sahne almakta, dinleyiciyi kendinden geçirmektedir; o esnada dans etmekte olan bir çiftten erkek olanının sevgilisine ''don't step on my suedes!'' diye dert yandığını işitir. (süet, lekelendiği anda anlamı kalmayan; lekeye tahammülsüz deri tipidir; ama ayakkabı olarak da çok şıktır be.)
  
  carl perkins işte bu fikirden hareket eder (deri üreticisinin sorunlarından şarkı yapar aslında, pek de bi meselesi yok), aynı akşam blue suede shoes'u besteler. (elbette ki johnny cash'in tavsiyesini unutmamıştır şarkıyı bestelerken, belki de bu enteresan tesadüf kendisini bu şarkıyı bestelemeye itmiştir, kim bilebilir) nedense başlangıçta şarkının adını blue swade shoes olarak telaffuz eder ve öyle besteler. (zannediyorum suede kelimesini bilmeyen carl perkins, yerine swade yazmıştır -swade diye bir kelime de lügatlerde mevcut değil-) 17 aralık 1955'te ise isim değişmiş, blue suede shoes son şeklini ve ismini de almıştır. (not: burada esasen iki öyküyü birleştirdim, çünkü johnny cash öyküyü kendisini de içine katarak anlatmakta; carl perkins ise sadece sahnede gördüğü dans eden çifti anlatmakta. ve ortada fena bir kirlilik var)
  
  19 aralık 1955 tarihinde şarkı kaydedilir, honey, don't, sure to fall ve tennessee ile birlikte. (sure to fall 'un enfes bir yorumunu live at the bbc'de dinleyebiliriz -the beatles olanında tabii-)
  
  prodüktör sam phillips, esasen o dönemde elvis presley'i elmecbur rca'e ''satmak''(lan?!) mecburiyetinde kalmıştır. (hem elvis gidici gibidir, hem de paraya ihtiyacı vardır sun records'un) doğal olarak elinde parlatması gereken bir rock'n'roll ''yüz''ü vardır, o da carl perkins'tir işte. her neyse, sam phillips şarkıya son eklemeleri yapan isimdir prodüktör olarak; ''go, man, go'' olan kısmı ''go, cat, go'' olarak değiştirir, böylelikle country havasından kurtulmayı istemiştir. aynı zamanda ''drink my corn'' olan kısmı da ''drink my liquor'' olarak değiştirmiştir de. (böylece artık o rock'n'roll imajı olacak olan şeytanî, haşarı ve umursamaz hava da belki de ilk kez katıştırılmıştır, kim bilebilir ki)
  
  böylelikle carl perkins singleı yayımlanır 1956 senesinin ilk günü. blue suede shoes ve honey, don't! bizlerledir. yavaş yavaş şarkı hit olur, çok enteresan tepkiler alır o dönem müzik çevrelerinde. enteresan bir tarz, enteresan sözler... karmaşık, bilindik country esintilerini taşıyan bilinmedik bir şarkı gibidir aslında bu. benzerleri o tarihlerde yeni yeni görülen -tutti-frutti mesela, 1955 tarihlidir- değişimin habercilerinden biridir aslında.
  
  şarkıyı carl perkins'ten sonra yorumlayan ilk isim yakın dostu elvis presley olmuştur. meşhur olmadan önce johnny cash ve carl perkins ile ortak çalışan, yakın dost olan, beraber çokça sahne almış elvis presley. sun records'tan ayrılmış, rca records ile anlaşmıştır elvis; ocak ayının sonlarına doğru da blue suede shoes'u kaydeder böylelikle.
  
  elvis presley'in bu yorumu 23 mart 1956 tarihinde yayımlanmış debut albümü elvis presley'in açılış parçası olarak yayımlanacaktır.
  
  sonrasında albümün tam anlamıyla patlama yapmış olmasına bağlı elvis presley ''çılgınlığının'' ortalığı kasıp kavurmasıyla, 8 eylül 1956'da single olarak da yayımlanır blue suede shoes, b yüzünde tutti frutti olarak.
  
  şarkı, ilk defa r&b listelerinde bir country sanatçısının, carl perkins'in listebaşı olmasını sağlamıştır. milyon satan ilk country eseridir de ayrıca. o dönem çılgınlar gibi çalınmıştır radyolarda honey, don't! ile birlikte; buna britanya'daki radyolar da dahildir. carl perkins, pek çok tv programına çıkmıştır, yıldızlaşmıştır. (kim bilebilir di ki, bu programlardan birine giderken kaza yapacağını perkins'in, kardeşini kaybedeceğini, bir daha asla o eski adam olamayacağını, travmayı atlatamayacağını, yavaş yavaş ortalıktan çekileceğini?)
  
  gelelim elvis presley yorumuna. orijinaline övgüde bulunmamı engelleyen yorumuna, desek daha doğru olur sanırım.
  
  carl perkins yorumu, tüm sevimliliğiyle kulaklarımızı şenlendirmesine rağmen; yavaş ve ''muhafazakâr'' bir yorum kesinlikle. ve şarkıya tam anlamıyla ''rock'n'roll '' dememizi engelleyen bir yorum, daha çok bir rockabilly/country parçası gibi. sözler kesinlikle capcanlı ve ''davetkâr'' olmasına rağmen, carl perkins elindeki potansiyeli fark edememiş kesinlikle. bu hâliyle güzel bir şarkı kesinlikle, döneminde gördüğü aşırı ilgi elbette ki haklı ve normal. fakat, yavaş ve ''muhafazakâr'' bir yorum işte.
  
  elvis presley yorumu ise rock'n'roll'un gerçek istikameti. heyecan, şehvet ve enerji dolu; elvisvâri bir yorum. şarkının sözlerinin, hissiyâtının hakkını veren cesur bir yorum; solosu takdire şâyân. şarkının bir cover olduğuna inandırmayacak cinsten; hızıyla, vokaliyle, her şeyiyle rock'n'rolla doyuran bir kayıt, gelecek güzel günlerin habercisi gibi aslında.
  
  sonradan the beatles dahil zilyon tane coverı yapıldı, fakat elvis presley yorumu başka; bambaşka.
• bu şarkının giriş kısmı olan:
  
  well, it's one for the money,
  two for the show,
  three to get ready,
  now go, cat, go.
  
  aşağıda görüldüğü şekilde değiştirilip tom waits'in mr siegal isimli parçasında
  (bkz: heartattack and vine) misafir edilmiştir...
  
  well it's one for the money, two for the show
  i said: three to get ready, and go man go
  i said: tell me mister siegel
  how do i get out of here
• sözleri ve müziği carl perkins'e ait olan ve elvis presley'in seslendirdiği şarkı.
• beatles da coverlamistir.
• elvis presley'in en sevdigim şarkılarından biri. insanı hayata döndüren cinsten. gitar solosuna bayıldıgımı da söylemeden geçemeyecegim. johnny cash'ın yorumu jimi hendrix'ten daha güzel ama elvis bambaşka..
• michael kiske tarafindan bile coverlanmi$,rekortmen $arki.
• güzeldir.
• ray charles'ın da yorumladığı şarkı..
• sözleri şöyledir:
  
  well, it's one for the money,
  two for the show,
  three to get ready,
  now go, cat, go.
  
  but don't you step on my blue suede shoes.
  you can do anything but lay off of my blue suede shoes.
  
  well, you can knock me down,
  step in my face,
  slander my name
  all over the place.
  
  do anything that you want to do, but uh-uh,
  honey, lay off of my shoes
  don't you step on my blue suede shoes.
  you can do anything but lay off of my blue suede shoes.
  
  you can burn my house,
  steal my car,
  drink my liquor
  from an old fruitjar.
  
  do anything that you want to do, but uh-uh,
  honey, lay off of my shoes
  don't you step on my blue suede shoes.
  you can do anything but lay off of my blue suede shoes.
• bu şarkının eilert pilarm yorumunu dinlemeyen çok şey kaçırmış demektir. gerçi eilert abimizin her bir şarkısı birbirinden güzidedir. ^*