ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap
şehir isimlerinin kökenleri
-
şehirlerin eski isimlerinde bahsediliyor bunların bir kısmından. şehir isimlerinin evriminde de bahsedilmiş. ama bazı şehirlerin güncel ismi de eski kökenli olabiliyor. buraya derleme yaptım.
bu "orası roboski değil uludere, pardon tam orası ortasu" muhabbeti üzerine oturdum türkiye'deki şehir isimlerinin nereden geldiğini derleyeyim dedim. ilerde biri "orasının adı türkçe değil yeea" diye ağlarsa gösterirsiniz (edit önerileri kabul edilir, bazı etimolojik mesele tartışmalı olduğundan yanlış bilgiler olabilir, ana fikir türkçe olmayan nice şehrin adını aynen benimsemiş olmamız, sona bir de notlar ekledim):
adana <- uru adaniyya ("ada'nın bölgesi", hitit)
adıyaman (türkçe)
afyonkarahisar <- afyon <- opium (yunan) <- hapanuwa (hitit)
ağrı <- ararat ("kral ara'nın dağı", urartu)
aksaray (türkçe)
amasya <- amaseia (yunan)
ankara <- ankyra ("çapa", hitit) (hitit döneminde belediye başkanlığına çapa atan bir figüre istinaden)
antalya <- attaleia ("kral attalos'un beldesi", yunan)
ardahan <- arta-han ("han ülkesi", ermeni) (huseyin sevki topuz)
artvin <- arta-vani ("verimli ülke", ermeni) (huseyin sevki topuz)
aydın (türkçe)
balıkesir <- palaeokastron ("eski kale", yunan) (prodromal)
bartın <- parthenia (yunan)
batman: batman nehrinden gelen bu ismin kökeni kesin bilinmiyor (bruce wayne)
bayburt <- baydbert (ermeni)
bilecik <- belekoma (hitit) (arjantin ovalarini sulayan nehir)
bingöl (türkçe)
bitlis <- bedlis (büyük iskender'in makedon komutanı)
bolu <- muhtemelen "şehir" anlamına gelen polis, istanbul ve safranbolu gibi
burdur <- polydoro/polydorion ("taşlık yer", bizans) (@onurder)
bursa <- prusia ("kral prus'un beldesi", yunan)
çanakkale türkçe (çanak kalesi)
çankırı <- gankira ("tiftik keçisi", hitit) (arjantin ovalarini sulayan nehir)
çorum <- çoğurum (türkçe) (arjantin ovalarini sulayan nehir)
denizli <- donguzlu ("çok domuzlu" manasında, türkçe) (guru)
diyarbakır <- diyar-ı bekir ("arap ailesi bekir'lerin diyarı", arap) şehrin arap işgalinden önceki ismi amid+amed (asur)
düzce (türkçe)
edirne <- hadrianapolis ("kral hadrian'ın şehri", yunan)
elazığ <- mamüretülaziz ("aziz inşaası", bu arapça isim osmanlı tarafından konmuş)
erzincan <- yerznka (ermeni)
erzurum <- arzan ar-rum ("rumların arzan'ı", türkçe) <- arzan/artsan (ermeni)
eskişehir <- "eski" (türkçe), "şehir" (farsça)
gaziantep <- aintap ("kral yolu", hitit)
giresun <- kerasus ("kiraz", yunan) <- keras ("boynuz / yarımada", yunan) (millikan)
gümüşhane <- gümüş (türkçe) hane (farsça) (ilginç bir şekilde bu şehrin adını yunanlar da "kioumioushane" olarak türkçesini kullanmışlar)
hakkari <- ("hakkar aşiretine ait", farsça) (huseyin sevki topuz)
hatay (türkçe)
antakya <- antiochia ("antioch beldesi", yunan) <- attic ionia ("attis'e tapan ionyalılar", hitit/yunan)
ığdır (türkçe)
ısparta <- yunan
istanbul <- eis stinpoli ("iç şehire", yunan) <- konstantinopolis ("imparator konstantin'in şehri", yunan)
izmir <- smyrna (yunan)
kahramanmaraş <- "kahraman" (farsça) "maraş" (hitit kumandanı 'maraj'
maraj>markasi>germenik>mer'aş>maraş) (onemliuyarilar)
karabük (türkçe)
karaman (türkçe)
kars <- kari (gürcü)
kastamonu <- kastra komnenon ("komnenos'un şatosu", yunan)
kayseri <- caesareae ("sezar'ın (kayzer'in) yeri", roma) (arjantin ovalarini sulayan nehir)
kilis <- kilseh ("kireç", arapça)
kocaeli (türkçe)
izmit <- eis medeia ("nikomedeia'ya", yunan)
konya <- iconium / iconia ("resim", yunan)
kütahya <- kotyaion ("yunan tanrıçası kotys'in şehri", yunan)
kırklareli <- kırk kilise (türkçe) <- saranta ekklisses ("kırk kilise", yunan)
kırıkkale (türkçe)
kırşehir <- kır şehri (kır türkçe, şehir farsça)
malatya <- malidiya (hitit) melid (asur)
manisa <- magnesia ("yunan kabilesi magnetlerin beldesi", yunan)
mardin <- marde (süryani) (huseyin sevki topuz)
mersin <- mersin kelimesinin kendisi yunan kökenli ama bu ismin kökeni o kelime mi bulamadım
muğla <- mobolla (hitit/karya)
muş <- muşa ("suyu bol", süryani) (arjantin ovalarini sulayan nehir)
nevşehir ("yeni şehir", farsça)
niğde <- magida (hitit?)
ordu (türkçe)
osmaniye <- osmanlıca
rize <- riza/rizaeus ("dağ yamacı", yunan)
sakarya <- zakharion ("saldırgan", yunan) <- sangarios (yunan) <- sangari (hitit)
samsun <- "eis amisos" ("amisos'a", yunan)
siirt <- sirte (yunan) / saird (ermeni)
sinop <- sinope (yunan) <- sinowa (hitit)
sivas <- sebaste/sebastia ("fem. agustus", latin)
şanlıurfa <- urfa (hitit)
şırnak <- "şehr-i nuh" gibi bir isim uydurulmuş ama ikna olmadım.
tekirdağ <- tekfur dağı (türkçe) (whisky tango romeo)
tokat <- dokeia (bizans) (orjinnal)
trabzon <- trebizond <- trapezous ("masa", miletli yunan tacirlerin koyduğu isim)
tunceli (türkçe)
uşak <- uşşak ("aşıklar", arapça)
van <- biaina (urartu)
yalova (türkçe)
yozgat (türkçe) ("yoz-kat", "koyunların otlamasının bereketli olduğu ova" anlamında) orhan sakin
zonguldak <- zone geul-dagh ("göldağı bölgesi", fransız)
notlar: bilgileri ağırlıklı olarak sırasıyla wikipedia, vikipedi ve nişanyan sözlük'ten derledim. bu esnada vikipedi'deki çoğu girişte ermeni isim kökenlerinin atlanıp doğrudan hitit ya da yunan kaynakla bağlandığını gördüm. arada bir yığın şey öğrenmiş oldum. mesela iller dışında ilçelerin isimleri de çokça yunan, hitit, asur, ermeni kökenlerden geliyor.
her düzeltme isteğini kabul etmiyorum sonsuza kadar taş makas kağıt oynar gibi bunları editleriz yoksa. boş kutuları ("??") daha kolay dolduruyorum. dolu olanlarda daha sağlam bir kaynakla eşleştirilmesinde fayda var.
cesare borgia
-
bu adam kendi kardeşi de dahil olmak üzere amaçlarına ulaşmasında her yolu mübah görerek yüzlercesini öldürtmüştür. babası ve kız kardeşi lucrezia borgia ile birlikte jodorowsky ve manara'nın yazıp çizdikleri borgia serisinde de cesare'nin zalimlikleri bolca anlatılmıştır. en sadık askerlerini bir göreve yollayıp katliam yaptırdıktan sonra iş bu suçu üstlenmeye gelince aynı sadık askerlerini iki parçaya ayırmaktan çekinmeyen biridir cesare borgia. babasını tanımaz derler ya, tam olarak bu ifade kendisi için yaratılmıştır. babası öldükten sonra papalık kavgasında ünvanlarını koruyabilmek için öncelikle yeni papa ii. julius'la anlaşmış, ancak machiavelli'nin tanımıyla ''ne yapacağı asla belli olmayan'' papa'nın kendisine vaat ettiği ünvanları yerine kendisini hapse attırmasıyla her şeyini kaybetmiştir.
machiavelli, borgia'nın bu affedilmez hatasını '' başkasının sözüne kendi sözünden daha fazla güvenen kişi kaybeder'' şeklinde prens'de ifade eder. machiavelli, kendisinin yaptıklarını onaylamaz, ancak ''iktidarı'' elde etmenin, ancak cesare borgia'nın yaptıklarıyla mümkün olabileceğini kabul eder. böylece 500 sene boyunca machiavelli işte bu adamın kanlı mirasıyla suçlanır durur enfes bir yanlış anlaşılmayla. machiavelli sanki kandan ve iki yüzlülükten zevk alıyormuşcasına prens'de yazdıklarından dolayı yüz yıllar boyu suçlanır. oysa ki kendisi cesare borgia'nın yanında sağ kalabilmekten başka bir şey düşünmemiştir. aynı machiavelli, borgia sürülünce başa gelen medici'lerin insafına kalınca iş dilenmek zorunda kalmıştır.
cesare 31 yaşında gövdesinde 25 delikle ölmek üzereyken floransa medici ailesinin eline geçer. roma, babası alexander'dan daha zalim papaların eline geçer. cesare, machiavelli'nin ''örnek lider'' olarak göstermesine rağmen, kıçını kurtaramaz. ancak cesare borgia gibi liderler hiç eksik olmaz. üstelik de çok sevilirler saygı görürler. anıt mezarlarda uyur cesetleri hepsinin. ama biz machiavelli'ye iğrenç dedik miydi tertemiziz.
öldüğü günden günümüze dek, cesare borgia adeta soyundan yüzlercesi gelmişcesine aynen kendisinin yaptıklarını yapanlarla doludur. bu insanlar da iktidarı kimseciklere kaptırmamışlardır. yaptıkları katliamlarla binlercesini yok etmişlerdir. ancak kendilerinin yazdıklarına ''tarih'' demek, tükürmekten farksızdır. tarih cesare borgia'yı pek yazmaz, ancak muadillerinin ''zaferleriyle'' doludur. cesare borgia ise, çoğunlukla machiavelli gibi kendisine yalaka olan bir uşağının yazdığı kitaplar sayesinde hala anılmakta ve bilinmektedir.
neden zorunlu kimya dersi tartışılmıyor
-
(bkz: aferin çok doğru düşünmüşsün)
starbucks'ın olmadığı şehirler
-
italya'nın bütün şehirleri.
edit: artık milano'da var.
lazio'nun efsane kadrosunu saymanın kız düşürtmesi
-
peruzzi
negro
couto
nesta
pancaro
nedved
veron
mihajlovic
c.lopez
crespo
salas
budur.
ssg'nin kim olduğunu bilmeyen sözlük yazarı
5.25 tl'ye simit almak
-
az önce ankara çayyolu beğendik mağazası açık büfe kahvaltı bölümünde başıma gelen olaydır. kasiyerin verdiği bilgiye göre, mağaza müdürünün talimatı ile, simitlerde kahvaltının kg fiyatı ile tartılarak satılmaya başlamış. bu sayede az önce 1(bir) adet simite 5.25 tl ödemiş oldum. şimdi bodrum'da 50 tl'ye lahmacun yiyenleri daha iyi anladım. gerçekten insan kendini çok farklı hissediyormuş. :)
///////////l
sözlük yazarlarının işlediği suçlar
-
ankara'da bi gece sarhoşken belediyenin önündeki fıskıyeyi kırmıştım yanlışlıkla. sonradan çok tantanası olmuş diye duymuştum.
25 mayıs 2020 psikolojinin kaymaya başlaması
-
tr'de yasayip da psikolojin yeni kaymaya basladiysa senden guclusu yok diye cevap verilesi serzenistir.
1000 yıl sonra uzaylılar yapmış denilecek eserler
-
(bkz: esenler otogarı)