hesabın var mı? giriş yap

  • olasılık ve istatistik üzerine çalışmalar yapmış ve tam da öleceği gün olarak hesapladığı 27 kasım 1754 gününde ölmüş olan fransız matematikçi abraham de moivre'dır.

    abraham de moivre fransa'da protestan bir ailenin çocuğu olarak doğmuş ve henüz çocukluk yıllarında matematik ile hollandalı matematikçi christiaan huygens'in yazdığı ve cardano'nun kitabından önce yayınlandığı için o zamanlar dünyadaki tek olasılık kitabı olan de ratiociniis in ludo aleae isimli kitabı okuyarak tanışmıştır.

    bu kitaptan etkilenen de moivre, hayatını bir matematikçi olarak geçirmeye karar vermiş ve her ne kadar diğer alanlar üzerine çalışmayı sürdürse de olasılığa ayrı bir ilgi duymuştur.

    moivre, kral 14. louis'nin protestanlara karşı pek de hoşgörülü olmayan politikalarından dolayı fransa'yı terk edip ingiltere'ye yerleşmiş ve ingiltere'de yaşadığı dönem parası olmadığından geçinebilmek için zenginlerin çocuklarına özel matematik dersleri vermek zorunda kalmış.

    moivre'ın verdiği dersler sürekli olarak onun bir yerlerden bir yerlere seyahat etmesine ve boş vakte sahip olmamasına sebep olsa da matematik öğrenme konusunda azmini hiçbir zaman yitirmeyen adamcağız ders aralarında çaktırmadan okuyup bir şeyler öğrenebilmek için isaac newton'ın yakın zamanda yayınladığı orijinal ismi philosophiæ naturalis principia mathematica, türkçe çevirisi ise doğa felsefesinin matematiksel ilkeleri isimli kitabın sayfalarını cebinde dolaştırırmış.

    bu çalışma azmi sayesinde her ne kadar çalışmak için çok az vakte sahip olsa da zamanla matematikte ilerleme kaydetmiş ve hatta dönemin büyük insanlarından olan, newton'ın kankası edmond halley ile arkadaşlık kurmuş ve halley aracılığı ile daha sonra newton ile de arkadaşlık kurmuş.

    o dönemler newton ve halley ile çalışmalar yapmış, hatta newton'ın şu girdide bahsettiğim fluxion çalışmalarını binom dağılımından çıkarıp multinom dağılımına genişletmiş.

    tüm bunlara rağmen fransız kökenli olduğu için ingiliz akademisinde rahat koşullarda çalışmasına imkan tanıyacak bir pozisyon edinememiş, önü asla açılmamış. bahtsız matematikçi bu sebepten tüm çalışmalarına, azmine ve prestijine rağmen zengin çocuklarına ders verebilmek için sağda solda koşturup durmuş, fakirlik çekmiş ve hatta para kazanabilmek için bahisli satranç bile oynamış.

    çok fazla anlatılan ve günümüzde tartışmalı olsa da genellikle doğru kabul edilen bir hikayeye göre de moivre yaşlandıkça bu hayat temposunu kaldıramamaya başlamış ve tıp literatüründe letarji olarak bilinen ağır bitkinlik-yorgunluk rahatsızlığına yakalanarak her gün uyku süresinin yaklaşık 15 dakika arttığını fark etmiş. bunun üzerine zaten olasılık ve istatistik ile ilgilendiği için bu türden hastalıkların ortalama ölüm süreleri hakkında bilgi edinmiş ve kendi ölüm gününün kendi hastalığının seyri üzerinden bir olasılık hesabıyla 27 kasım 1754 gününe denk geleceğine karar vermiş. bu hesaba göre de moivre, sürekli 15 dakika artan uyku ihtiyacı 24 saati bulduğunda artık vücudu durumu kaldıramayacak ve ölecekmiş. işe bakın, adam tam da 2-3 ay öncesinden söylediği günde, söylediği sebepten ve söylediği şekilde ölmüş.

    bu konudaki görüşlerden biri de moivre'ın aslında ölüm tarihini hesaplamadığı, sadece herhangi bir tarihte öleceğini kendisine şartladığı için placebo etkisinin sağlığa zararlı versiyonu olan nocebo etkisi sebebiyle ölmüş olmasıdır

    ancak bu konuda söylemek istediğim iki şey var:

    birincisi bu adamın öyle rastgele bir tarih seçip de "ben bu tarihte ölürüm kesin öyle hissediyorum" diyecek kadar boş bir adam olmaması. yani eğer adam 27 kasım tarihinde ölmesinin daha olası olduğunu söylüyorsa boş yere söylemiyordur, bir bildiği vardır. neden böyle söylediğimi görmek isteyenler yazının sonuna bırakacağım de moivre olasılık çalışmalarını inceleyebilir.

    ikincisi ise adamın şartlandığı için öldüğünü kabul etsek bile bu durumun sadece daha havalı bir durum olması. çünkü düşünsenize, siz olasılık üzerine çalışan bir matematikçisiniz ve yaptığınız hesaba o kadar güveniyorsunuz ki yaşanacak bir olayın yaşanacağı yoksa da siz öyle olmasını uygun gördüğünüz için öyle oluyor. yani bence bu daha havalı.

    ileri okuma için:

    mathshistory biyogafi

    de moivre wiki

    de moivre - laplace olasılık teoremi

    nocebo etkisi

  • bu özür dile diyenlerde gram beyin yok. dizide "ne arıyorsun dağ başında?" diyen kişi sosyete ortamında büyümüş, bu ortamın dışına çıkmamış varlıklı bir kadın. bu senaristin veya oynayan oyuncunun kendi düşüncesi değil, bir karakterin repliği. aradaki farkı ayırt edebilmek pek zor olmamalı.

  • uyarıya rağmen yaptıysa erkek haklıdır. bu abuk sabuk türk adetleri niye üretildi anlamış değilim.. bu kahve değil, içine tuz girdiği vakit vücuda alınmaması gereken bir maddedir.

    tweet altında kız kurtulmuş yazmışlar. tuzlu kahveyi reddeden bir damat adayı gerçek yüzünü gösterdi diye eleştirmişler. kusura bakmayın ama aptal aptal gelenekleriniz ile kafayı yemişsiniz.

  • windows xp'nin varsayılan* teması olan lunanın varsayılan duvarkağıdı resmi. orijinali "bliss.bmp"dir, türkçeye "manzara" olarak çevrilmiştir. mavi-yeşil ağırlıklı renk şeması, luna'nın renk şemasıyla uyum içersindedir ve windows xp'nin reklam ve pazarlama politikasında önemli rol oynamıştır.

    bliss, california'da napa bölgesinin asma bahçelerinde, fotoğrafçı charles o'rear tarafından çekilmiş. fotoğrafçı, napa vadisinde ikamet etmekte olup zaten daha önce 1979 yılında da national geographic dergisinin "napa, valley of the wine" başlıklı makalesi için de napa'nın asma bahçelerini çalışmış.

    fotoğrafın çekildiği arazinin yaklaşık koordinatları, google maps'e göre aşağıdaki gibi:
    http://maps.google.com/…=0.028509,0.054932&t=h&z=14

    hemen oraya gidip piknik yapmak gibi bir fikriniz varsa, üzülerek söylüyorum, yatar. nedenine gelince; charles o'rear'ın asıl ilgi alanı, napa arazisindeki üzüm asmalarıydı. fakat fotoğrafın çekildiği yıllarda -90ların sonu- "bliss.bmp" resmindeki tepelere asma bitleri* dadanması nedeniyle o parseller ilaçlanıp nadasa bırakıldığından arazi boştu. bliss'in fotoğraflandığı tepelere bugün giderseniz, muhtemelen şöyle bir manzarayla karşılaşacaksınız:
    http://www.goldinsenneby.com/am.jpg

    "gerçek" bliss'in akıbeti hakkında daha fazlası için, 2007 yılında goldin+senneby'nin "paris was yesterday" sergisi için hazırladıkları çalışmanın sayfasına bir göz atabilirsiniz:
    https://goldinsenneby.com/…ractice/after-microsoft/
    https://vimeo.com/118432664

  • benim için kesinlikle mazda 323'ün açılıp kapanan farlı araba modeliydi. o zamanlar benim gözümde ne ferrari ne porsche dünyanın en iyi arabası mazda'ydı. bir de tempra'nın o dijital göstergesinden dolayı gözümde ayrı bir yeri vardı, ne zaman tempra'ya binsem o dijital hız göstergesinden gözümü alamazdım.

    mazda 323
    tempra'nın müthiş göstergeleri