abraham de moivre

• fransiz istatistikci. (1667 - 1754) 18. yuzyilda kumarbazlar icin olasilik hesaplari yaparak para kazanan de moivre, kaleme aldigi sansin doktrinleri adli eseri ile olasilik teorisinin temellerini atti. olasiligin en basit sekilde oyunlar ile aciklanabilecegine inaniyordu. aslinda bir determinist olan de moivre, eserinin isminin aksine sans diye bir seyin olmadigini iddia ediyordu. mesela bir bozuk paranin yazi veya tura gelmesini biz sans olarak degerlendirsek de biz parayi attigimiz anda aslinda newton kanunlarina gore degismez kosullar (atma acisi, ruzgar, paranin agirligi, vs.) altinda bu deney gerceklestirildigi icin, paranin hangi yuzunun gelecegi aslinda bellidir ve sansla da hicbir baglantisi yoktur. yani bu durumda sans diye bir sey yoksa her sey bellidir ve bilinebilir. butun problem bizim bilmeyisimizdir.
  
  analitik geometri ve olasilik teorisinin babasi kabul edilen de moivre, pierre simon de laplace a bilimsel calismalarinda buyuk bir esin kaynagi olmustur.
  
  de moivre ile ilgili en ilginc konu da olumudur: hayatinin son zamanlarinda her gun normalden 15 dakika fazladan uyudugunu fark eden bilim adami, 24 saat uyudugu gun olecegini var sayarak 27 kasim 1754 u olum tarihi olarak belirledi. ve gercekten aynen hesapladigi gun de moivre hayata gozlerini yumdu.
• (cosx+isinx)^n = cosnx + isinnx formulunun mucididir kendisi.
• (bkz: determinist)
  (bkz: determinizm)
• (bkz: olasılıksız)
• şansın ölçülmesi üzerine isimli eserinde riski "kaybetme olasılığı" olarak net bir şekilde tanımlayan 18. yüzyıl matematikçisi.
  bugün her gün dönmeye gerek duyduğumuz "çan eğrisi" üzerinden anlatılan normal dağılımın tanımlayıcısıdır.
• olasılık ktabını okuduğumdan beri aklıma takılan bilim adamı. özellikle şans faktoru ile ilgili söyledikeri. ilginç!
• (bkz: pierre simon de laplace) 'a esin kaynağı olduğundan(bkz: laplace'ın şeytanı)'nın babası olmasa da dedesidir.
• şüphesiz hayran olunası bir insan. zannediyorum ki (bkz: adam fever)'in (bkz: olasılıksız) kitabının ana konularından birisi olan laplace'in şeytanı bu abimizin beyninde filizlenmiş. insanlığın, içerisinde bulunduğu sistemi anlamlandırma çabalarına olağanüstü bir katkı verdiği için bu abimize teşekkür etmek isterim.
  
  bu hayatta bilimsel veriler elde etmek suretiyle yaşamı tanımlamaya çalışan insanlardan daha saygı duyulası kimse yoktur. hayran olmak bana göre bir şey değil ama bu abimize hayran kalmaktan kendimi alıkoyamıyorum.
• calismalari ile trigonometrik donusumlere referans olmustur. ornegin moivre esitligi
  (cos a + i sin a)n = cos na + i sin na
  formulu ile bilinir ve euler formulunu kullanarak tumevarimla bu esitligi ispatlariz. euler de bize zaten su formulu soyler:
  ei0 ise bu durumda ei0 = cos 0 + i sin 0 olacaktir.
• ölüm tarihini hesaplayarak ölümün bile hesaplanabileceğini bize gösteren aşmış matematikçi, bende kendi ölüm tarihimi hesaplamak ve bilmek istedim şimdi.