addison hastalığı

• primer ve sekonder adrenal yetmezlik olarak ikiye ayrılabilir.
  
  primer adrenal yetmezlik: daha çok adrenal korteksin dejenerasyonuna bağlı olarak gelişir. dejenerasyonun altında yatan neden ise otomimmun adrenalittir. adrenal medulla destrüksiyondan etkilenmez. adrenal yetmezlik diyebilmemiz için dokunun bilateral olarak %90 oaranında harabiyeti gereklidir. buna bağlı olarak mineralokortikoid, glukokortikoid ve adrenal androjenlerin salgılanması azalmıştır. buna ayrıca acth bağımsız adrenal yetmezlik de denir. pek çok otoimmun olayda görüldüğü gibi otoimmun adrenalite de diğer endokrin otoimmun hastalıklar eşlik edder. en sık birlikte görüldüğü durum otoimmun tiroidite bağlı hipotiroididir.
  
  primer adrenal yetmezlik nedenleri:
  • otoimmün
  - sporodik
  - otoimmün poliglandüler sendrom tip 1(ops tip1): addison hastalığı, hipoparatiroidizm,
  mukokütanöz kandidiazis, primer gonadal yetmezlik, malabsorbsiyon
  - otoimmün poliglandüler sendrom tip 2 (ops tip 2, schmidt sendromu): addison hastalığı
  otoimmün tiroid hastalıkları, primer gonodal yetmezlik, hipoparatiroidizm, tip 1 diabetes mellitus
  • infeksiyonlar
  - tüberküloz
  - yaygın mantar enfeksiyonları
  - hıv
  • metastatik tümörler
  (akciğer, meme, gastro-intestinal, vb.)
  • bilateral adrenal kanama
  (meningokoksemik sepsis, anti-koagulan kullanımı)
  • ilaçlar
  ( aminoglutatamide, etomidate, ketakonazol, metyropone, mitotone)
  • infiltratif hastalıklar
  (amiloidoz, sarkoidoz)
  • adrenolökodistrofi
  • acth direnç sendromları
  • konjenital adrenal hiperplazi
  • bilateral adrenalektomi
  
  sekonder adrenal yetmezlik: hipofiz veya hipotalamustaki anormalliklere sekonder gelişen adrenal yetmezliğe denir. en sık nedeni uzun süre glukokortikoid kullanımına bağlı iatrojeniktir.
• uzun süreli steroid kullanan insanlarda aldıkları steroidi bir anda kesmeleri durumunda görülmesi muhtemel hastalıktır. bunun sebebi de dışarıdan alınan steroitlerin negatif feedback etkisi ile vücudun normal kortizol salgılanımını azaltmasıdır.
• böbrek üstü bezlerinin yeterli hormon salgılamamasından dolayı oluşan bir hastalıktır.güçsüzlük,halsizlik,kas ve eklem ağrıları,kilo kaybı,iştahsızlık,mide bulantısı,sürekli nükseden ishal,kan basıncı düşüklüğünden baygınlık hissi,kan şekeri düşüklüğü gibi durumlar baş gösterir.
• addison hastalığı(böbrek üstü bezi yetersizliği) kortizol ve aldosteron gibi böbrek üstü bezi hormonlarının yetersiz üretimiyle karakterizedir. brincil böbrek üstü bezi yetersizliği hem kortizol hem de aldosteron düzeylerini olumsuz etkilemektedir. yeterince çalışmayan veya hasarlı böbrek üstü bezleri bu hastalığa neden olmaktadır. birincil böbrek üstü bezi yetersizliğinin %70'i otoimmün bir durumdur.
  hipofiz bezi işlev bozukluğu da ikincil böbrek üstü bezi yetersizliğiyle sonuçlanmakta ve tipik olarak yalnızca kortizol üretimini etkilemektedir.
  kortizol böbrek üstü bezi kabuğu tarafından üretilen glikokortikoid yapısındaki bir hormondur. kortizol karbonhidratlar, proteinler ve yağların metabolizmasını, ve kan şekeri düzeylerini etkilemekte, bir iltihaplanma karşıtı olarak işlev görmekte ve vücudun strese reaksiyon göstermesine yardımcı olmaktadır. böbrek üstü bezi kabuğu tarafından üretilen mineralokortikoid yapısındaki aldosteron kanda tuz ve potasyum dengesini düzenler. bu iki hormon yeterli miktarda değilse vücut güçsüzleşir, susuz kalır, kan basıncını muhafaza edemez veya strese uygun biçimde yanıt veremez.
  başlıca belirtileri aşırı yorgunluk, kilo kaybı ve ciddi anlamda iştah azalması, açlık hipoglisemisi, ağız mukozasında ve deride özellikle ameliyat ve yara izlerinde, meme başlarında ve genital bölgelerin renginde koyulaşma (pigmentasyon), düşük tansiyon ve bundan kaynaklanan bayılmalar, tuza duyulan ihtiyacın artması, hipoglisemi, mide bulantısı, ishal veya kusma, karın ağrısı, kaslarda veya eklemlere oluşan ağrılar, sinirlilik, depresyon veya diğer davranışsal bozukluklar.
• aldosteron'un bir görevi de ter ve tükrükten kloru geri emilmesini ve yerine potasyum salgılanmasını sağlar. işte addison hastalığında aldosteron olmadığı için tuzlu ter ve koyu tükrüklü olurlar.
  
  ayrıca türkiyede en büyük sebeplerinden biri mycobacterium tuberculosis'dur.^*
• kortexin %90'ı devre dışı kaldıktan sonra semp. ortaya çıkar.
  
  %60-70 olguda neden otoimmündir.özellikle zona fasikülata ve retikülariste atrofi belirgindir.cortex'te bağ dokusu ve lenf.infilt. vardır.medulla normaldir.
  
  ayrıca adrenal bez akc ve kc'den sonra en sık met.alan 3.yerdir.adrenal bez en sık kc'e met. yapar.ama adrenal beze en sık akc ca'lar met. yapar.
• bu hastalık sonucu, insan vücudu adrenalin yerine melanin hormonu salgılar ve salgılanan bu hormon, deri pigmentlerine etki ederek ten renginin kararmasına yol açabilir.
• çok informal bir bilgi vereyim. hamile aşermesine benzer şekilde ekşi ve bol tuzlu şeyler istiyor insanın canı sürekli, benim için spesifik olarak ayran, turşu ve yeşil zeytin, sanırım sorun potasyum ve
  sodyum değerleriyle alakalı. tansiyon düşüklüğü ile de ilgili olabilir pek tabi.
  bu hastalığın kesin bir çaresi yok, şeker hastaları gibi düzenli ilaç kullanmak durumundayız. aksatmak sorunlara sebep oluyor. duruma göre ilaçların dozunu artırmayı bi süre sonra kendiniz ayarlayabiliyosunuz.
• surrenal tüberküloz nedeniylede oluşabilen bir hastalık
• rahmetli baskan john f. kennedy'nin hastaliklarindan biri. genc yasindan beri, hayat standartlarini dusuren cok ciddi rahatsizliklari varmis.
  https://www.theatlantic.com/…ordeals-of-jfk/309469/