zeydiyye ^*

• şiiliğin bir kolu. yemen’in genelinde çoğunlukta, kıyı bölgelerinde ise azınlıkta olan zeydi isyancılar, 2004’ten beri kuzeyde ayrı bir devlet kurmaya çalışıyor. liderleri abdülmelik el husi, almanya’da sürgünde yaşıyor.
• zeyd b. alî zeynelâbidin b. el-huseyn b. alî tarafından kurulmuş mezhep.
  
  mezhebin esasları:
  
  bu mezhebin usûlünü imam zeyd tedvîn etmemiş olmakla beraber tâbileri onun ictihadlarına bakarak tesbit etmişlerdir. delilleri kitâb, sünnet, icmâ', kıyas, istihsan ve akıl'dır. akıldan maksatları: şer'î delillerde hükmü bulunmayan bir meselenin akıl yoluyla -iyi veya kötü, faydalı yahut da zararlı olduğuna hükmedilerek- çözüme bağlanmasıdır.
  bu mezhebde ictihada büyük önem verilmiş, ictihad kapısının kapanması tecviz edilmemiş, birçok müctehid yetişmiş, başka -sünnî- mezheblerden de istifade etmişlerdir. esasen fürû'da hanefî mezhebi ile birleşen tarafları pek çoktur.
  
  ayrıldıkları bazı hükümler:
  1- mest üzerine mesih câiz değildir.
  2- gayr-ı müslim'in kestiği yenmez.
  3- ehl-i kitâb kadınlar ile evlenmek câiz değildir.
  4- cenaze namazında beş tekbir alınır.
  5- ezanda "hayye alâ hayri'l-amel" sözü ilâve edilir.
  6- vade farkı ile satım akdi caizdir.
  7- şüf'a hakkı toprakta ve akarda, ortak ve komşu içindir.
  8- karşılıksız bağıştan rucû caizdir.
  
  günümüzde zeydiyyelik
  
  günümüzde zeydiyye mezhebi başta yemen, umman, suudi arabistan olmak üzere birçok ülkede taraftarı olan bir mezheptir. yemen nüfusunun (21.000.000) yaklaşık % 73 'ü nü oluşturan 15.500.000 kişi zeydiyye mezhebine mensuptur. suudi arabistan'ın % 5.5 (1.200.000) ve umman'ın % 2.2 (60.000) zeydi'dir.
  
  kaynak: dunyadinleri.com
• (bkz: şia /@derinsular)
• (bkz: #50104215)
• hz.ali'nin torunlarından zeyd bin ali'ye nisbet edilen, şii fırkalar içinde en mutedil ve sünniliğe en yakın olan, mensupları bugün daha çok yemen'de yaşayan, şiiliğin isnaaşeriyye ve ismaililik ile birlikte 3 kolundan biri olan mezhep.
  
  imam zeyd, zalim emevi yönetimine karşı ayaklanır (kıyam eder). birlikte yola çıktığı kufeliler (bugünkü ırak) tarafından ihanete uğrar ve yenilerek öldürülür. gizlice defnedildiği mezarından çıkarılarak cesedi yakılır, bir ağaca asılarak ibret için halka teşhir edilir. (bu kıyamı ebu hanife de desteklemiştir.)
  
  islam tarihinin nadide değerlerinden olan imam zeyd'in belli başlı görüşlerine bakacak olursak:
  diğer şii fırkların aksine zeyd, ilk üç halifeyi kabul eder, gasıp saymaz. bu yüzden bazı tarihçiler şia mezhebi dışında değerlendirir.
  el menzile dışında mutezile'nin esaslarını aynen benimsemiştir. tevhid, adalet, vaad ve vaid ile emri bil maruf anlayışı örtüşür.
  mutezile'den ayrılan ana görüşü; imamet ve büyük günah işleyenin durumu yani iman amel ilişkisidir.
  
  imametle (halifelik) ilgili görüşleri şu şekildedir:
  imamette nas ile yani ayet veya hadisle tayin sözkonusu değildir. imam olabilmek için faziletli, takvalı ve ilim sahibi olmak yeterlidir. günahlardan korunmuşluk yani ismet sıfatı yoktur. sadece peygamberler masumdur, günahsızdır. (bu görüşleri diğer şii fırkalardan ayrılır.)
  imamın kureyşli olması yetmez, haşimi ailesinden fatıma soyundan olması gereklidir.
  
  iman-amel ilişkisi ile ilgili görüşleri:
  büyük günah işleyen kişi tam nlamıyla tevbe etmedikçe cehennemliktir. büyük günah imanı yok ettiği için bu kişi mümin olarak kalamaz. (haricilere benzer bu yönü)
  
  fıkhi konularda hanefiliğe yakın duran zeydiye mezhebi mut'a nikahını caiz görmez.
  
  yemen nüfusunun %55'i zeydiyeye mensuptur.
• ehl-i sünnete en yakın olan şii mezhebi. rafizilik gibi şii mezhepleri tarafından tekfir edilir (?). yemendeki husiler ile karıştırılmamalıdır.
• ehl-i sünnetin özellikle hanefi branşına yakın şii mezhebi. rafizi kelimesini de zeydiler bulmuş.
• en hoşgörü sahibi şi'a fırkası olarak bilinir.
  saklı imam akîdesine bağlı değillerdir. takiyye ve mut'a'ya karşıdırlar. diğer şi'alarla ortak yanı sufizme karşı çıkmasıdır. günümüz islam toplumunun yaklaşık %14'ünü teşkil ederler.