yar-ı gar

• farsça, mağara dostu.
  
  iki insan arasındaki sıkı dostluğu anlatan bir deyimdir ve kaynağını, hz. muhammed (sav) ile ebu bekir sıddık'ın mekkeli müşriklerden kaçarken bir mağaraya sığınmış olmalarından almaktadır.
• (bkz: mağaradakiler)
• mekkelilerden kaçarak sığındıkları gar-ı sevr, yani sevr mağarası'nda islâm peygamberi muhammed'e eşlik eden ebu bekir'in mağara arkadaşlığını tanımlayan yar-ı gar, zamanla dostluğun en ileri seviyesine, adeta bir ölümüne kankayıza evrilmiş.
  
  örneğin mevlana, gece gündüz en yakını ve yâr-ı garı olduğunu söylediği şems'e şöyle seslenir divan-ı kebir'de:
  şems-i tebrîzî tuî ender dilem
  hem karîn u yâr-ı garem rûz u şeb
  
  dede efendi ise ferahfeza mevlevi ayini'nin üçüncü selâm'ında, allah'ın kendisinin bir dostu, sığınağı/mağarası, onu koruyan ve de gözeten efendisi olduğunu şöyle ifade eder:
  yâr me-râ gâr me-râ aşk-ı ciğer-hâr me-râ
  yâr tüyî gâr tüyî hâce-i nigehdâr me-râ
  
  aşağıdaki dizeler ise kankası esrar dede'ye ithafen şeyh galip tarafından yazılmış:
  sâye gibi yanımda enîs-i nehâr idi
  hakka tamâm âşık idi yâr-ı gar idi
  
  şunlar ise nâmî'ye ait:
  hıfz ede lutf u inâyet eyleye
  ola tevfîk u hidâyet yâr-ı gar
  
  endûh u gussa hâtırımın yâr-ı garıdır
  mülk-i neşât gönlüme gurbet diyârıdır
  
  bâkî:
  uşşâkı zîr-i hâke iletse n’ola gamın
  derd-i mahabbet ehl-i dilin yâr-ı garıdır
  
  nakşî:
  künc-i hâtırda hemîşe yâd-ı lutf-ı hüsn eder
  ârzu vü iştiyâkın yâr-ı garıdır gönül
  
  geldik bu gara biz bir iki yâr-ı gar ile
  bir zevk olundu kim anıla rûzgâr ile
  
  şihâbî:
  bîkesem bîçâreyem bîakrabâyem hâsılı
  dâr-ı dünyâda benim bir yâr-ı garım kalmadı
• [toplantıdakilere birer kağıt verir. kazım dirik'in fikri: "mustafa kemal paşa nokta-i hücum olduğundan heyet-i temsiliye'ye girmemelidir." hüsrev (gerede): "girmesinin bir zararı yoktur." ibrahim tali, "mustafa kemal uzakta kalmalıdır." bunlar 19 mayıs gününün en yakın arkadaşları, milli kurtuliş savaşçısının "yar-ı gar"ları idi.] falih rıfkı atay - çankaya