protestanlık ^*

• hristiyanlığın bir mezhebidir. ülkemizdede protestanlar mevcuttur. türkiye" dekiler dualarını tamamen türkçe yapmaktadırlar. arapça dua edip hiçbir şey anlamamaktan mantıklıdır.
• kapitalizmin önünü açmış, burjuva'ya yaramış hristiyanlık mezhebidir. inananlarına protestan denir.
• not-fundamental christ
  anglo-sakson hristiyanlık
  ılımlı hristiyanlık,
  modern hristiyanlık
  güncellenmiş hristiyanlık...
  terimleriyle basitçe açıklanabilir bence...
  sonuçta bu noktaya gelmesini istemese de fikir babası martin luther king'dir...
• (bkz: protest), protesto, protestan
• protestanlık, hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir.
  16. yüzyılda martin luther ve jean calvin'in öncülüğünde katolik kilisesi'ne ve papa'nın otoritesine karşı girişilen reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).
  
  papazlara ihtiyaç duymaksızın kitab-ı mukaddes'i okuyabildikleri için her vaftiz edilmiş inananın aracı bulunmadan rahiplik yetkisi olduğuna inanan protestanlar, kitab-ı mukaddes'i hristiyanlık için tek kaynak saymışlardır.
  
  reform sonrası ortaya çıkan dini akımlar öncelikle kendi içinde 3 ana kola ayrılmıştır. bunlar:
  lütercilik
  kalvinizm
  anglikanizm (protestan mezhebi olarak sayılmamakta ve bağımsız bir batı kilisesi olarak tanımlanmaktadır.)
  diğer protestan mezhepleri: pentakostalizm, baptistler, metodizm ve adventizm.
  
  protestanlık diğer hristiyan mezheplerinden bazı ayrımlar gösterir. katolik ve ortodokslar gibi ruhanî başkanları yoktur. protestanlık; katolik ve ortodoks kiliselerinin merkeziyetçi anlayışının tersine, çeşitli kiliseler veya mezhepler arasındaki kurumsallaşmamış bir topluluktur. katolik inanç sisteminin çoğunluğunu korusalar da katolik kilisesi'nin papa'ya verdiği geniş yorum ve uygulama yetkisini tanımama, dinî inançları daha kişisel düzeyde yaşama ve katolik kilisesi'nin dünyasallaşan ayin ve uygulamalarından uzaklaşma gerekçeleriyle katolik kilisesi'nden ayrılmışlardır.
  
  özellikle john calvin'in öncülük ettiği kalvinizm koluna bağlı olan reform kiliseleri ve presbiteryen mezhepleri eski ahit'te on emir'de yer alan kendin için oyma put; yukarda göklerde olanın ya da aşağıda yerde olanın ya da yerin altında sularda olanın suretini hiç yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin yasasına uyma gerekçesiyle kiliselerinde resim, heykel ve tasvir bulundurmazlar.
  
  lutherci kiliseler ise bu açıdan katolik mirasa bağlı kalmış ve kilise binalarındaki süsleme ve dekoru bir ölçüde muhafaza etmişlerdir.
  
  lutherci akım daha çok kuzey avrupa'da yerleşmiş, almanya'nın büyük bölümünde evangelische kirche adı altında ve isveç, norveç, finlandiya ve danimarka gibi iskandinav ülkelerinde ise ulusal devlet kilisesi temelinde kabul görmüştür.
  
  katoliklerin tersine protestan rahipler evlenebilmektedir. bazı protestan mezheplerinde ise kadınların da rahip olabilme hakları vardır. kitab-ı mukaddes'in ana dilde okunabilmesi de protestanlığın bir başka özelliğidir. katolikler ve ortodokslar kilise ayinlerinde kitab-ı mukaddes'i yunanca ve latince okumak zorundaydılar ancak ikinci vatikan konsülünün toplanmasının ardından katolik kiliselerinde de ana dilde ayin yapma özgürlüğü novus ordo adı verilen yeni bir kilise yasası uyarınca kabul edildi.
  
  protestanlıkta azizlere ve meryem ana'ya dua edilmez ve dilekte bulunulmaz. protestanlar kitab-ı mukaddes'in katolik kilisesi tarafından kabul edilen ama milattan önce sabitlenen yahudi kanonunda (kanon: kitab-ı mukaddes'in bölümler listesi) yer almayan bazı kitapları apokrif olarak tanımlar ve "tanrı sözü" olarak kabul etmezler.
  
  ayrıca dünyada kapitalizme dayalı kalkınmanın gerçekleştiği ülkeler büyük ölçüde protestandır. max weber protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhukitabında konuyu detaylı detaylı biçimde ele almıştır.
• "hristiyanlığın ve aklın bir yanına inen inme..." nietzsche
• kılıcı görünce hristiyan olanların atadan dededen hristiyan olanlara hristiyanlık satması durumu.
• kiliseleri katoliklerinkine göre oldukça sade olan mezhep.
• ilerlemeci, özgürlükçü, çok ponçik olduğu iddaları genelde amerikan tarih yazımından bize geçmiş birer şehir efsanesidir
  1400-1500 lerde ronesansın merkezi italyadır, yine bu dönemde yunan tanrılarının pek çok heykeli yapılmıştır italyada. pek çok büyük rönesans sanatçısı ya doğrudan kiliseden destek almış yahut işlerine karışılmamıştır.
  kilise uzun süredir çeşitli sebeplerden dolayı yıpranmaktaydı. rönesansta katoliklerin bu sanat ve bilim hareketlerine destek vermesi yeni bir başlangıç , avrupaya yeni bir soluk getireceği düşünülüyordu.
  kapitalizmi desteklediği palavradır. kapitalizmin öncüsü olan merkantalizm daha ortada protestanlık bile yokken kuzey italya, alçak ülkeler ve ingilterede ortaya çıkmıştır.
  protestanlık bir püritanist hareket olarak başlamış ve tüm bu ilerlemeyi yozlaşma ve dezenformasyon olarak yorumlamıştır. selefiliğin hristiyanlık versiyonudur.
  marthin luther tüm bu sanat hareketlerinin hristiyanlığın özünü bozduğunu, katolik kilisesinin dünyevi işlere fazla sardığını söyleyerek eleştirir. "bir hristiyanın tüm hayatı boyunca incil dışı bir kitap okumasına gerek yoktur" diyen marthin luther ı özgürlükçü ve ilerlemeci sanan arkadaşların hiç oturup luther ın manifestosunu baştan sona okuduklarını sanmıyorum. . bugün bakınca imrendiğimiz kiliselerdeki heykel ikona ve resimlerin incilde yazmıyor diye yok edilmeleri çağrısında bulunan bir adamdan bahsediyoruz. direkt tüm müslüman yahudi eşcinsel hatta engellilerin itlaf edilmesi gerektiğini söyleyen fetvaları vardır bu çok seküler progresif arkadaşımızın.
  protestanlık avrupaya ne özgürlük ne barış getirdi.
  avrupa protestan hareketiyle birlikte tarihinde görülmedik bir dini çılgınlığa sürüklendi. katolik ve protestanların kilisenin kadrosunu sidik yarışı için eksponansiyonel olarak artırması, farklı kıtalara kendi mezhebini yaymak için misyoner gönderme faaliyetleri bu dönemde başlamıştır. yine ünlü cadı mahkemelerinin kurulması doğrudan bu mezhep çatışmasıyla alakalıdır. yine burada en abartılan ve katoliklere bok atılmak için kullanılan olaylardan biri engizisyondur. katolik engizisyonunda toplamda sadece 12 kişi idam edilmişken binlerce başkası protestanlar tarafından doğrudan bir mahkeme bile görmeden idam edilmiştir.
  protestan katolik çekişmesi avrupa tarihinin en kanlı din savaşlarına sebebp oldu. 30 yıl savaşları yüzünden alman nüfusunun %50 si yok oldu. ingilterede iç savaş çıkmasına sebep olan ve kralcıları kovduktan sonra başa geçen oliver cromwell ingiltereye cehennemi yaşattı. bu ruh hastası püritanist protestan arkadaşımız tam bir diktatörlük kurdu ve sırf protestan değiller diye irlanda ve iskoçyaya uyguladığı ambargolar yüzünden binlerce insanın kıtlıktan ölmesine sebep oldu. sadece 9 yıllık iktidarı bile ingilizler ibezdirmeye yetmişti ki adam öldükten hemen sonra aristokratları ve kralı ülkeye davet edip monarşiyi restore ettiler.
• 1370 ile 1520 yılları arasında -yani uzun on beşinci yüzyıl boyunca- batı ve orta avrupa'nın dînî, siyâsî, sosyal ve kültür hayatında ne olup bittiğine dair yeterli bir altyapıya sahip olmadan; o dönemi yaşamış aristokrat, din adamı ve ayaktakımının gözünden her gün deneyimlenen dünyayı görebilecek denli kaynak okumadan hakkında fikir yürütmenin uzmanları için bile (bkz: william cavanaugh - barbara diefendorf çekişmesi) epey güç olacağı reform mezhebidir. öyle ki bu çelişkiler ve çekişmelerle dolu yüzyıl ve sosyal hayat göz önüne alındığında luther bile dikkatleri üzerinde toplamakta zorluk çekebilir.
  
  sözlükle saatler sürecek başka bir teşrîk-i mesâi yapmak istemediğim için meraklılarına okullardan ya da okunulanlardan yarım yamalak öğrenilmiş "protestanlık" ve aslında tüm reform hareketinin daha iyi anlaşılabilmesi adına luther'in 95 tezinden önce hakkında okuma yapılması gereken belli başlı kişi ve olayları mümkün olduğunca kısa tutarak sıralayabilirim.
  
  (bkz: magnum schisma occidentale), (great occidental schism of 1378)
  (bkz: price revolution)
  (bkz: john wycliffe)
  (bkz: lollardcılık)
  (bkz: geert grote)
  (bkz: devotio moderna)
  (bkz: john hus)
  (bkz: birgittines)
  (bkz: confessionalization)
  (bkz: catherine of siena'nın papalara yazdığı mektuplar)
  (bkz: revelations of divine love)^*
  (bkz: visio willelmi de petro ploughman)
  (bkz: konstanz konsili)
  (bkz: floransa konsili)
  (bkz: hussitler)
  (bkz: hussit savaşları)
  (bkz: thomas müntzer)
  (bkz: zwickau prophets)
  (bkz: alman köylü savaşı)
  
  ve tabii luther'den sonra da olsa ulus devletler için protestan özgürlüğünün gerçekte nerede başlayıp nerede bittiğini görebilmek için:
  
  (bkz: cuius regio, eius religio)