nass

• (bkz: ikile)
• nass olan genelde dogma ile karıştırılır. nass anlaşılmaya, birden fazla yoruma, tefsire ve tevile açıktır; nassı yorumlayanlar da yanılabilen insanlardır. dogma ise asla eleştirilemez ve ondan birden fazla sonuç çıkarılamaz. islam’da birden fazla mezhep ve binlerce tefsirin yazılmış olması ve halen yazılması ancak bu sayede mümkün olmaktadır.
• eski dilde, sarihlik, açıklık, kat'ilik. manaları açık ve meydanda olan âyet-i kerime ve hadis-i şerifler...
• (naß^*)alm. sifat, islak anlaminda (bkz: wet)
• bazı durumlarda insan o kadar dumur halindedir ki kelimeyi tamamlayamaz.nass da "nassı yaaa" veya "nassı yaniii" şeklindeki soru kelimelerinin dumurlu versiyonudur.
• ks. national agricultural statistics service
• (bkz: boss nass)
• doğma, düşünülmeden dahi doğru olduğu belli bir kesimce ya da herkesce kabul edilen kavramlar, hakkında yorum yapamayacağımız kural ve uygulamalar. örneğin dinlerde ki veya ideolojilerde ki bir çok kavram nass olarak gösterilebilir.
• açıklık, açık ve kesin yargı.
• felsefede dogma. inanç düzleminde ise bir meseleye açıklık, sarihlik, kesinlik getiren delil, hüküm, bürhan anlamına gelir. nass-ı kur'an ve nass-ı hadis gibi kalıplar bu anlam muvacehesinde türetilmiş. islam kelâmcılarına göre dogma, kaynağı ve onu vazedenler tarafından bakıldığında asla eleştirilemez hükümler, nass ise tam aksine tevile ve tefsire açık olan(lar)dır. nass'ları her okuma tarihsel bir tefsirdir aslına bakılırsa. tarihsel dil ve ortam nassların o tarihsel şartların ve dilin etkisiyle yeniden tefsir edilmesini neticelendirir.
  
  islam ilim adamları, ilahiyatçıları hristiyan geleneğindeki gibi masum papa'lar, hatadan münezzeh kardinaller değildir. en güçlü içtihad bile müçtehidin zannî bilgisini ortaya koyar. müçtehidler de zaten içtihadlarından sonra "her şeyin en iyisini allah bilir" derler. nass kavramı üzerinden kur'an sanki her an yeniden vahyolunmakta ve insanlar tarafından anlam düzeyleri çerçevesinde "farklı" şekillerde anlaşılmakta ve yorumlanmaktadır.
  
  kur'an'ı ve islam'ı özellikle kurumsallaşmış bir din olan hristiyanlıktan ayırıp özellikle modern zamanlardaki birçok tartışmaya bu gözle bakmakta fayda var.
  
  (bkz: her bilenin üstünde bir bilen vardır)