mahmut şevket paşa

• bozhane yakınlarında bir köy....
  istanbuldaki asfalt rallilerin en keyifli etaplarından biri olarak bilinen bozhane'den başlayan ve polonezköy kavşağını geçen etap bu köyün girişinde biter...
• harbiye nazırı ve sadrazam mahmut şevket paşa'nın 11 haziran 1913'te suikaste uğradığı makam arabası harbiye'deki askerî müzenin meşrutiyet salonunda sergilenmektedir.
• öldürülmesini fırsat bilen ittihat ve terakki büyük bir "ittihatçı muhalifi" avına başlamış, birçok aydın ve muhalif sürgüne gönderilmiştir.
• 1911 yılında havacılık komisyonunu kurmustur ki bu komisyon daha sonra turk hava kuvvetleri ismini almıştır.
• arap kökenlidir. babıali baskını'ndan sonra getirildiği sadrazamlık görevinde sadece 6 ay kalabilmiş, bir suikaste kurban gitmiştir.
• 31 mart ayaklanmasını bastırmış harekat ordusu komutanı. bu başarı ona harbiye nazırlığı^* yolunu açmıştır.
• 1908’de 3.ordu komutanı iken “harekat ordusu” ile 31 mart ayaklanmasını bastırdıktan sonra harbiye nazırlığına getirildi.1911’de türk ordusuna hava sınıfının kurulmasına öncülük yapan mahmut şevket paşa 9 temmuz 1912’de bu görevinden istifa etti.11 haziran 1913’de makam otomobili ile beyazıt’tan babıali’ye giderken düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü.
  hayatı: (1856-1913) mahmud şevket paşa, 1856 yılında bağdat’ta doğdu. babası, çeçen asıllı olan kethüdazade süleyman bey’dir. bağdat’ta bulunan askeri rüştiyede bir yıl okuduktan sonra istanbul üsküdar atlamataşı askeri okuluna devam etti. bu okuldan sonra kuleli askeri idadisine devam etti. bu okuldan mezun olduktan sonra harp okuluna girerek 1878 yılında mezun oldu. mahmud şevket paşa, 1880 yılından itibaren erkan-ı harb dairesi tercüme bürosu’nda çalışmaya başladı. ayrıca harp okulunda bazı dersleri okuttu. bazı dergilere yazılar yazdı ve tercümelerini yayınlattı. bu sıralarda ülkemizde bulunan ve harp okulunu ıslah çalışmalarını yürüten goltz paşa’nın yardımcılığında da bulundu. osmanlı devleti’nin ihtiyaç duyduğu silahların alınması ile ilgilenecek komisyonda görev aldı. vidinli tevfik paşa başkanlığında kurulan komisyonda iken, almanya ve fransa’ya inceleme amaçlı bir seyahatte bulundu. satın alınacak silahların alımında aktif rol aldı. uzun süre almanya’da bulundu. 1901 yılında mekke ve medine arasında kurulacak telgraf hattının yapılması işine atandı. mahmud şevket paşa, altı-yedi ay kadar hicaz bölgesinde bulunduktan sonra istanbul’a, önceki vazifesine döndü. 1905 yılında kosova valiliği’ne atandı. valiliği sırasında ittihat ve terakki cemiyeti ile yakın ilişkide bulundu. cemiyetin çalışmalarına göz yumdu. bir süre üçüncü ordu komutanlığı’nda da bulunduktan sonra, siyasi alanda faaliyette bulunacağı gelişmelerin içinde yer almaya başladı. 31 mart olayı meydana geldikten sonra, hareket ordusunun başında istanbul’a geldi ve şehirde sıkıyönetim ilan etti. bu arada meydana gelen önemli gelişmelerin merkezinde yer aldı. sultan abdülhamid’in tahttan indirilerek sultan reşad’ın tahta çıkarılması olayında etkili oldu. ordu müfettişlikleri görevlerine de getirildi ve giderek etki alanı genişledi. şehirde otoritesini sağlamaya çalışırken çok sert tedbirlere baş vurmaktan çekinmedi. mahmud şevket paşa, hükümet ve meclis üzerinde baskı kurdu. ibrahim hakkı paşa hükümetinde harbiye nazırlığı’na getirildi. daha önceden sürdürdüğü birinci, ikinci ve üçüncü ordu müfettişliklerini bırakmadı. ii. meşrutiyetin ilanından sonra iç ve dış olaylar hızla gelişti. arnavutluk isyanı ve sert şekilde bastırılması, yemen isyanını bastırmak için trablusgarp’tan asker gönderilmesi, trablusgarp’ın korunmasız kalmasına paralel olarak italya’nın burayı işgal girişimi ve çıkan savaş osmanlı başkentinde şiddetli siyasi sarsıntılara yol açtı. iç ve dış olaylar hükümetlerin çalışmasını da olumsuz yönde etkilediğinden çok sık olarak hükümet değişiklikleri yaşandı. mahmud şevket paşa, said paşa kabinesinde de harbiye nazırlığı’na getirildi. bir süre sonra bu görevinden istifa etti. bu arada balkan savaşları başladı. alasonya ordusu kumandanlığı’na getirilmek istendiyse de bu görevi kabul etmedi. savaş sonrasında mağlubiyetin sorumluları arasında gösterilerek eleştirildi. tarihimize, “bab-ı ali baskını” olarak geçen olayda kamil paşa ittihat ve terakki’nin baskısıyla sadaretten uzaklaştırıldı (23 ocak 1913). onun yerine sadaretle birlikte harbiye nazırlığı’nı da üstlenen mahmud şevket paşa geçti. önceleri ittihat ve terakki ile beraber hareket ettiyse de bir süre sonra kendi istekleri doğrultusunda hareket etmeye başladı. cemiyetle araları yeniden açılmaya başladı. ittihat ve terakki ile iktidar paylaşımından hoşnut kalmayan mahmud şevket paşa arasında oluşan sürtüşme giderek büyüdü. cemiyet tarafından bir tehdit olarak algılanmaya başlandı. diğer taraftan sert tutumundan dolayı muhalif gurupların da eleştirilerine hedef oldu. 11 haziran 1913 günü harbiye nezareti’nden sadarete giderken çarşıkapı yakınlarında uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü. olayı tertipleyenler yakalanarak idam edildi.
  
  önemli not:"mahmutpaşa semtine ismini veren paşa değildir. bu semtin adı çok daha eskiden yani fatih dönemi sadrazamı mahmud paşa'nın isminden gelir."
• tem üzerinde bir viyadükün adıdır
• (bkz: ya mahmut sevket pasa ya kuzgun necdet lese)
• ibrahim temo'dan gelen anekdota bakılırsa, bir osmanlı demokrat fırkası üyesine bastonunu sallayarak "sizi sopa altında gebertirim" diyen adam. ahmet samim'i öldürtenin de kendisi olduğu söylenir (31. mart'ın da bir suikast ile başlamasından ders çıkarmamış paşamız.) fakat suikasti soruşturma niyetine yaptığı ise elli kadar muhalifi toplayıp işkenceden geçirmektir. basit bir ara seçimin bile "sopalı seçimler" sanıyla anılmasının baş sebebidir mahmut şevket. demokrasimizin knight rider hızıyla daha başlangıçlarında rakiplerini geride bırakmasını beklemek elbette haksızlık olur ama tarık zafer tunaya üstadın, 2. meşrutiyet'i "cumhuriyet'in siyaset laboratuvarı" olarak gördüğü de hesaba katılırsa, laboratuvardaki patlama ihlallerine, ev ortamında da devam edilmesine pek şaşmamak gerek...