• ittihat ve terakki cemiyetinin kurucusu ve 1 numaralı üyesi. bugünkü makedonya sınırları içindeki struga şehrinde 1865'te doğmuş bir zattır. 1 mayıs 1889'da ishak sukuti,mehmet reşit ve abdullah cevdet ile birlikte ittihat terakki'nin ilk halini oluşturan ittihat ı osmani cemiyetini kuruluşunda yer almıştır. maalesef türk siyasi hayatının en kısır damarı böylece teşekkül etmiştir. tıbbiye çıkışlıdır. sonraki yıllarda romanya'da yaşamıştır. arnavutluk milleti ve devleti için büyük mücadeleler vermiştir.

    bir küçük not: sayın temo, kuruluş tarihini her nedense 1889 olarak veriyor. bu ittihad-ı osmani'nin kuruluşu. günümüzde kaynaklar ittihat terakki'nin kuruluşu konusunda 1895 tarihinde müttefiktir. arz ederim.
  • 1908 tarihindeki meşrutiyet ilanı ile istanbul'a geldiğinde;darulaceze'nin de 9. müdürü olmuştur. önemli icraatlarından biri de; darülacezeyi yokolmaya yüz tutmuş bir kurum gibi göstererek, kendini 'kurumu ihya eden kurtarıcı' olarak lanse etmesidir ki; bu konu 'müessesat-i hayriye-i sıhhiyye nizamnâmesi'nde tenkid edilmiştir.
    reşat ekrem koçu'ya göre ittihat ve terakki büyükleri tarafından hırsları tatmin edilemeyan temo muhalefete geçmiş ve romanya'ya gidip, türkiye tabiiyetini de terk etmiştir. 1936'da istanbul'da toplanan 'balkan tıp kongresi'nde romanya'yı temsil etmiştir.
  • tıbbiye'de bitirme tezini da'ül- kelb* üzerine yapmıştır.
    mektepte okurken bunun haricinde kitapçı arakel efendi vasıtası ile bin nüsha halinde bastırmış olduğu "aile tabibi" isimli bir kitap ve "tegaddi ve devam-ı hayat" isimli bir risale yazmıştır.
  • meşrutiyet yıllarında osmanlı maarifinin yani eğitim sisteminin ihyası için hazırladığı bir raporda, "osmanlı evlatlarının beynelmilel cemiyete entegre olması" için latin alfabesinin öğretilmesini savunmuştur. cumhuriyetten yıllar yıllar önce.

    bu yüzden ittihatçı çevrelerde alaycı bir şekilde latinci ibrahim diye anılmıştır ki ekşi sözlük'e bir daha gelsem nickim bu olurdu.
  • son dönemlerde beynimde feci kabus haline gelen adam. bizim banyoda dolabın üstünde duran kitabın yazarı. sabah uyku sersemliğinde, gece yatarken karşıma çıkıyor. beni en çaresiz halimde yakalıyor. sonra beynimde çınlamaya devam ediyor. bazen unutuyorum nerde gördümdü diye, sonra gene hatırlıyorum.
  • ittihat ve terakki üyesi vatan hainlerinden sadece biri, kendisinden çokça bulunur tarihimizde.
  • bugün makedonya'nın sınırları içinde kalan struga'da mart 1865'de yoksul arnavut olarak doğmuşken, hemen fark edilen zekası ile başkent istanbul'da osmanlı askeri tıbbiyesinden mezun olmuş tıp;çok yönlü kişiliğiyle siyaset ve eylem adamı; ömrü boyunca osmanlıcılık idealine sadık kalmış, hızla değişen dönemini her daim doğru yorumlayabilmiş entelektüel ve toplum önderidir.
    ilk gençliğinden itibaren parçalanan imparatorluğun hem içinde ve hem dışında birey, siyaset ve sosyal bakımdan çok kimlikli bir hayat yaşamak zorunda kalmış; bu değişen süreçte öncelikleri sırasıyla osmanlı, müslüman ve arnavut olmak olmuştur.
    her osmanlı aydını gibi çok milletli imparatorlukların yerine burjuva ulusçuluğunu yükseldiği döneminde, başlangıçta arnavut orijinini geri plana atarak kurucusu olduğu "ittihad-i osmani" örgütü temelinde osmanlıcılığı savunmuş, bu fikirleri bile takibata uğrayınca, 1895'de artık osmanlı sınırları dışında yer alan bükreş'e giderek orada "sada-yı millet" adıyla 15 günlük gazete çıkarmıştır. gazetesi, osmanlı'nın romanya üzerine baskısı nedeniyle yayını durdurulunca, önce döndüğü istanbul'da önceki siyasi faaliyetine devam etmek istemiş bunda başarılı olamayınca bu defa geçen yüzyılın başından itibaren ömrünün sonuna kadar kalacağı, romanya'nın dobruca bölgesinin merkezindeki mecidiye kasabasına yerleşti.
    *
    dobruca o dönemde, rusların kırım ve besarabya'yı (1812) işgal etmeleri sonrasında kitleler halinde göç eden kırım tatarı ve müslümanın toplandığı bölge olmuştur. yine osmanlı-rus savaşı (1877-78) sonrasında, bölge de elden çıkınca, buradan ikinci defa osmanlı topraklarına doğru göçler başlamıştır. temo, bu sosyal hareketlilik karşısında hem bu göçleri engellemek ve hem de başka bölgelerdeki müslümanları bölgede toplama misyonunu üslenmiş, bölgeye gelen müslüman ahalinin öğretmen ve imam ihtiyacını karşılayan mecidiye müslüman medresesi'nde 'hıfz-ı sıhhat ve tababet-i avam' dersleri vermiştir. yapılan mahalli seçimlerde üst üste mecidiye belediye başkanı seçilmiştir.
    belediye başkanı olduğu dönem içinde (1915), müslüman medresesinde verdiği dersleri derlenip 'tababet-i avam-i hıfz-ı sıhhat" ile türkçe-romence latin harflerle basılmış; dibacesine göre, doğuya giden romen vatandaşları ile romanya'ya gelen osmanlı tüccar ve seyyahlarına kolaylık sağlaması ve romenlerle türkler arasında dostluğu kuvvetlendirmesi maksadıyla hazırlandığı ifade edilen (osmanlıca-romence sözlük 127 sf) 'usul-ü mulakeme'yi yayınlamıştır.

    geri kalan ömrünü (1939) romanya'nın dobruca bölgesinde geçiren; müslümanlarının burada tutunması, refahı ve "azınlık" olarak romen toplumu içinde dil, hukuk ve sosyal sorunlarını çözmeye adayan ve topluluğun refahına harcayan temo'nun mezarı mecidiye'dedir.

    bu dönem içinde ömrünün son yıllarında önce "atatürk'ü niçin severim" (1937) ve bir bakıma kendisiyle de hesaplaştığı "ittihat ve terakki cemiyetinin teşekkülü ve hedemat-ı vataniye ve inkılab-ı milliye dair hatıralarım" (1939) isimli eserleri önce romanya'da, sonra da sadeleştirilerek türkiye'de yayınlanmıştır.
    *
    işbu entry, büyük bir osmanlı aydınının hukukunu teslimde küçük bir tespitten ibarettir.
  • inanılmaz zeki, becerikli, ileri görüşlü, bir yandan da vatanını seven ve vatanı için çalışan osmanlı düşünce adamı.

    vatan haini filan diyerek götünüzden eleştiri yapmayın. birinci dünya savaşı sonrasında bile dışarıdan osmanlı'ya yardım etmeye çalışmış bir isimdir.

    ittihat ve terakki cemiyeti'nin kurucularının tamamı (diğer kurucu üyeler ishak sükûti, abdullah cevdet, çerkez mehmed reşid; evet, evren ya da cemal değil) gibi vatanına candan bağlı, kesinlikle her adımında ülkenin istikbalini düşünen bir isimdir.

    atatürk ile fikirleri çok benzeşir, işte farklı olarak atatürk bir "türk milleti" hayal ederken temo bir "osmanlı milleti" hayal etmiştir. o dönemde milliyetçilik kavramının daha yeni yeni bu coğrafyada şekillendiğini düşünürsek, kurduğu hayal aslında pek saçma da değildir. (aynı hayali rusya gerçeğe dönüştürmüştür mesela.)

    daha sonra kendi kurduğu cemiyetten dışlanır. cemiyet cemal, ahmet rıza, evren gibi temo'nun paris'te bir hafta geçirdkten sonra "bu ne lan, bu adamlar padişahın yerine geçseler ne yapacaklarını bilmiyorlar bile" dediği beceriksizlerin eline düşer; bugün bildiğimiz bir boka yaramayan, ancak kendi içerisinde kavga etmeyi bilen ittihat ve terakki'ye dönüşür.

    en büyük hatası istanbul'dan paris'e değil de romanya'ya kaçmak olmuştur. halbuki paris'e kaçsa ve cemiyeti baştan beri kendi görüşünce yönlendirebilse, yapılanmayı bu gerizekalılara bırakmasa, belki bugün atatürk ile birlikte ülkenin kurtarıcılarından birisi olarak anılacaktı.

    çok az tanıdığımız, daha fazla okumamız gereken, sahiplenmemiz gereken bir karakterdir.
  • halkımızın kürde fırsat verme ya rab şeklinde bildiği aslında türke fırsat verme ya rab şeklinde olan şiirin sahibi. başlarda osmanlıcıyken hayatının ilerleyen dönemlerinde arnavut milliyetçisi ve türk düşmanı olmuştur.
  • türkiye cumhuriyeti kurulduğunda gidip romanyaya yerleşmiştir.1936 senesinde balkan tıp kongresi'ne romanya delegesi olarak istanbul'a gelmiştir. türkiye'yi kurtarmak için yola girmişti romanya'da ne işi var bu kafirin ? tarih bunu soracaktır elbet.
hesabın var mı? giriş yap