kayra han

• uygurların yaradılış destanında yaradanın adı.
• altay mitolojisinde yaratıcı, baş tanrı. kayır han da denilir.
• eğer oğlum olursa ona vereceğim isim.
• oğlumun adı. şimdi farkettim ki bu ismi koymuş olmama rağmen bu başlığa yeni bakıyorum. ağlayıp duruyor, hiç de tengri gibi de değil ama du bakalım.
• (bkz: tengere kayra han)
  (bkz: ülgen)
• tanrıların en büyüğü ve en önemlisidir. her şeyin yaratıcısıdır. mutlak üstünlüğü vardır. göğün 17. katında oturur. diğer tanrıları da o yaratmıştır. bu anlamda diğer tanrıların kendisiyle kıyaslandığında, emirlerini yerine getiren veya verdiği görevleri yineleyen birer melek konumunda olduğu yaklaşımı yanlış olmayacaktır. ancak islam öncesi türk kültüründe melek veya benzeri bir kavram yer almadığı için bu sonuca yalnızca kıyaslama neticesinde ulaşılabilir. evrenin yazgısını belirler. iyilik yönü ağır basar. yeryüzünü yarattıktan sonra dokuz dallı bir ağaç (çam veya kayın) dikmiştir. bu ağaç yerle göğü birbirine bağlayan yaşam ağacı “uluğ kayın”dır. insanların atası olan dokuz kişi bu ağacın dallarından türemiş ve dokuz boy (dokuz ırk) bu kişilerin soyundan ortaya çıkmıştır.
• tek tengrim, tengri kayra han; mete han'ımın yüzü suyu hürmetine yaratmış tüm evreni.
  
  hadi bakalım.
• gökyüzündeki tengrilerin en büyüğü, 17. katta oturur. oğlu ülgen.
  
  yer yüzünü yaratıp dokuz dallı bir çam dikip dokuz kişinin bu dallardan türeyip dokuz ulusun bu dallardan oluşmasını ister.
  
  9 ışık/ulus efsanesi de kendisinden kaynaklanmaktadır.
• göğün 17. katında oturduğuna inanılan baş tengri kayra'nın inanç sistematiğinde ilgisiz bir tanrı olarak karşımıza çıktığını söyleyebilmek mümkündür. bu husus, kıtlık, savaş gibi dönemlerde insanların dualarının ve yakarışlarının sonuçsuz kalması neticesinde ilgilerini bir başka tanrı ya da tanrı oğluna yönlendirdikleri gerçeğini de yalın bir şekilde karşımıza çıkarmaktadır.
• türk mitolojisinin zeus’udur.
  göğün 17. katında oturur.
  
  yaşam ağacı diker ve insanlar bu ağaçtan türer mitolojiye göre.