isa çelebi

• yıldırım bayezit' in oğullarından biridir.
  1404 -1406 yılları arasında kardeşi musa çelebi ve çelebi mehmet ile savaşmıştır.
  çelebi mehmet' e yenilip karamanoğullarına sığınan isa çelebi, çelebi mehmet ' in karamanoğulları ile anlaşması neticesinde karamanoğlu beyliğinin sınırları dışına çıkarılmış, bir süre sultanönü' nde gizlenen şehzade, 1406' da eskişehir' de hamamda yıkanıyorken, çelebi mehmet ' in adamlarınca yakalanıp boğularak öldürülmüştür.
  
  tema :
  (bkz: osmanlı şehzadeleri)
• isa çelebi (1380-1406) yıldırım bayezid han'dan olma devlet hatun'dan doğma fetret devrinin talihsiz şehzadesi. osmanlı devleti'nin timur ile yaptığı ankara savaşı sonrasında osmanlı mağlup olmuş, yıldırım bayezid han esir düşmüş ve ülke fetret devrine girmiştir. isa çelebi bursa ve civarında hükümdarlığını ilan etmiş akabinde osmanlı'nın farklı mülklerinde hükümdarlığını ilan eden diğer kardeşleri ile taht mücadelesine tutuşmuş ve bu mücadeleyi kaybetmiştir. bursa'ya getirilen naaşı murad hüdavendigâr türbesi kenarına gömülmüştür. allah rahmet eylesin.
• doğrudan bizanslılar tarafından ortadan kaldırıldığı iddia edilen şehzade. şehzade mehmet’in^* lalası bayezid paşa’nın çabaları olsa da ölümüyle direkt bir bağlantısı yoktur.
• babası yıldırım beyazid'in ölümü ve ankara savaşı akabinde balıkesir bölgesine yerleşti ve 1402'de hükümdarlığını duyurdu. abisi mehmed çelebi'nin anadolu'yu paylaşma teklifini kabul etmedi. bu sebeple ulubat dolaylarında yaptıkları çarpışmada yenilerek bizans'a sığındı. oradan da, yanına gittiği süleyman çelebi'nin teşvik ve desteği ile yeniden mehmed çelebi kuvvetlerine saldırıya geçti. bursa'da bozguna mağlub olarak candaroğlu isfendiyar beye sığındı. ankara üzerine yürüdüyse de, kaybederek izmiroğlu cüneyd beyin yanına kaçtı. cüneyd beyin yardımı ve saruhan, menteşe ve aydın beylerinin desteğini arkasına alarak tekrar şansını denemek istedi, fakat yine başarısız oldu. karaosmanoğlu'na sığınmak zorunda kaldı. sonunda mehmed çelebi'nin adamları tarafından eskişehir'de yakalanıp öldürüldü.
• fetret dönemi'nde balıkesir-bursa bölgesinde hükümdarlığını ilan eden osmanlı şehzadesi.
  
  yıldırım bayezit'in oğludur. babasının saltanatında ısparta-burdur bölgesinde sancakbeyliği yaptı. 1402 senesindeki ankara savaşı'na katıldı. osmanlı ordusunun hezimetinden sonra balıkesir taraflarına kaçıp, saklandı.
  
  1402 yılının aralık ayında timurlenk izmir'i aldıktan sonra isa çelebi bir elçi göndererek timur'a bağlılığını bildirdi. ayrıca elçiyle beraber değerli hediyeler de gönderdi. timur da isa çelebi'ye hilat göndererek balıkesir bölgesinin yönetimini verdi. aynı dönemde rumeli topraklarının idaresi süleyman çelebi'de, amasya bölgesinin idaresi çelebi mehmet'teydi. musa çelebi ve mustafa çelebi ise timur'un esaretindeydi.
  
  isa çelebi, balıkesir'deki yönetimini güçlendirdikten sonra bursa'yı ele geçirdi ve hükümdarlığını ilan etti. fakat bir süre sonra timurlenk, musa çelebi'yi serbest bıraktı ve ona bursa'nın idaresini verdi. bunun üzerine isa çelebi bursa'dan çekilmek zorunda kaldı. timurlenk anadolu'yu terk ettikten sonra ise osmanlı şehzadelerinin taht kavgaları başladı. ilk olarak isa çelebi, bursa'yı almak için harekete geçti ve şehri zorlanmadan ele geçirdi.
  
  bursa'nın isa çelebi tarafından ele geçirildiğini öğrenen tokat-sivas bölgesindeki çelebi mehmet, ilk olarak isa çelebi'ye bir elçi göndererek, anadolu'nun kendi aralarında paylaşılmasını teklif etti. isa çelebi bu teklifi reddetti. bunun üzerine çelebi mehmet bursa'ya ordusunu gönderdi. germiyanoğlu yakup bey komutasındaki çelebi mehmet ordusuyla, timurtaş paşa komutasındaki isa çelebi'nin ordusu ermeni beli mevkiinde karşı karşıya geldi. isa çelebi'nin ordusu bu savaşta yenildi ve balıkesir'e çekilmek zorunda kaldı. bu esnada isa çelebi de ulubat mevkiinde çelebi mehmet'i beklemekteydi. çelebi mehmet ordusuyla bu bölgeye gelince savaş başladı. daha tecrübeli ve donanımlı ordusu olan çelebi mehmet, kardeşini yenmeyi başardı. hezimetten sonra isa çelebi konstantinopolis'e kaçarak bizans imparatoruna sığındı. çelebi mehmet de bursa'ya girerek kendisini osmanlı'nın ve anadolu'nun hükümdarı ilan etti.
  
  rumeli hükümdarı süleyman çelebi ve bizans imparatoru ikinci manuel arasındaki müzakereler sonucunda isa çelebi edirne'ye giderek süleyman çelebi ile görüştü. süleyman çelebi, ordu ve para vererek isa çelebi'yi bursa üzerine gönderdi. ilk olarak çanakkale'yi ele geçiren isa çelebi, bursa'ya saldırdıysa da ele geçiremedi. bundan sonra karamanoğulları üzerine yöneldi birkaç kaleyi ele geçirdi. karamanoğulları topraklarında asker toplayarak bir daha bursa'ya saldırdı. ele geçiremeyeceğini anlayınca etraftaki arazileri yağmaladı ve yaktı. bu haberi alan tokat'taki çelebi mehmet ordusuyla bursa'ya geldi. çelebi mehmet gelince isa çelebi kaçtı ve isfendiyaroğulları'na sığındı. isfendiyar bey ile beraber ankara'yı kuşatmaya kalktı, çelebi mehmet gelince yenilip, kaçtı.
  
  çelebi mehmet'in tokat'a döndüğünü haber alınca ege kıyılarına gitti ve aydınoğulları, menteşeoğulları, saruhanoğulları, tekeoğulları beylerine çeşitli vaatlerde bulunup, desteklerini almayı başardı. çelebi mehmet, bu ittifak ordusunu da mağlup etmeyi başardı ve isa çelebi'yle ittifaklık kuran beylikleri teker teker itaat altına aldı.
  
  son yenilgiden sonra isa çelebi karamanoğulları'na sığınmak zorunda kaldı. çelebi mehmet'in girişimleriyle karamanoğlu beyi, isa çelebi'yi sınır dışı etti. nihayetinde çelebi mehmet'in adamları tarafından eskişehir'de yakalandı ve boğduruldu. (1403)
  
  kaynaklar:
  + halil inalcık - devlet-i 'aliyye (1) - türkiye iş bankası kültür yayınları - ağustos 2016.
  + dimitris j. kastritsis - bayezid'in oğulları - çev: ayda arel - kitap yayınevi - 2010.
  + feridun emecen - osmanlı imparatorluğu'nun kuruluş ve yükseliş tarihi - türkiye iş bankası kültür yayınları - 2016.
• ankara savaşı'nda meydandan tüymüş şehzade (1402), sonrasında birçok çarpışmada diğer şehzafelerle giriştiği mücadelerde kan dökmüş, bursa'yı almak isterken halkın direnciyle karşılaşmıştır. bursa'da yangınlar çıkardığı iddiaları mevcuttur. taht mücadelesinde timur'a bağlılık bildirip hediyeler göndermek, bizans imparatoru manuil'e sığınmak gibi kansızlıklar yapmıştır. candaroğlu isfendiyarbey ve osmanlı'nın baş düşmanı karamanoğulları'na sığınmışlığı vardır (tam bir problem çocuk). çelebi mehmet'in adamlarınca eskişehir'de bir hamamda yakalanıp boğdurulmuştur (1406). mehmed'in kardeşini boğduran kendi adamlarını astırdığı aktarılır.