hilat

• eskiden, osmanlı padişahlarının, birini ödüllendirmek için hediye ettikleri değerli kaftan.
• hilat veya hilat giydirmek sadece osmanlılarda degil, emevilerden itibaren pekcok turk-islam devletinde gorulen bir uygulamadır. sultan ikinci mahmud tarafından kaldırılmıstır.
• hükümdarların ya da seçkin kişilerin giydikleri sanatkane sırma işlemeli,özellikle kenar yazıları ile süslü elbiseye tiraz denir.kenar yazılarında sultanın adı ve lakapları bulunur. hilat hükümdarın taltif etmek istediği kişiye verdiği süslü elbisedir.yani tiraz dışarıya hediye olarak verilince hilat olur.hilat sadece elbise olarak değil,verilecek kişinin yaptığı görevin özelliğine göre külah,at,kemer ve kılıç bağı olarak da verilebilir.selçuklularda hilat verilecek kişi,hacipler tarafından camehane(came elbise demektir) adı verilen odaya götürülür ve uygun olan elbise kendisine verilirdi.
  
  hilat ayrıca selçuklularda vezaret alametidir.
• (bkz: kaside-i bürde)
• ankara savaşından sonra esir düşn beyazıd tevazu ve aciz makamında kabahatlerini itiraf etti, timura; “cezamı buldum, kerem ve büyüklük sizindir; ben ve çocuklarım bendelikten ayrılmaz, canla başla hizmetten kusur etmeyiz” dedi ve “orduda olan çocuklarım musa ve mustafa hayatta iseler, lutfen bana getirilsin” diye ilave etti. musa’yı bulup getirdiler, emir onu bağışladı, hil’at giydirdi.
  ^* zafername
• osmanlı devleti'nde hilat giydirme geleneğine, hanedanın meşruiyetinin ve ona bağlı olmanın bir işareti olması sebebiyle çok önem verilmiştir. devlet, maddi sıkıntı içine düştüğü dönemlerde dahi hilat giydirme törenleri yapılmıştır. özellikle resmi törenler ve sur-i hümayun gibi şenlikler hilat verilmesi için önemli vesilelerdi. hilatlar giyim sebeblerine bağlı olarak, arz hilatı, ulufe hilatı, veda hilatı, umum hilatı gibi isimler almakta, bununla beraber taltif amacıyla kışlık ve yazlık olarak yılda iki defa verilen ve kayıtlarda 'adet' olarak geçen hilatlar da vardı.
  
  osmanlılarda devlet adına verilen hilatlar barış zamanında; padişah, sadrazam, darüssaade ağası, defterdar ve valiler, seferde ise; serdar-ı ekrem ve serdar huzurunda giydirilirdi. huzurda kürk giyenler ricalden sayılırlar, sadrazam veya vezir olanlar erkan kürkü namıyla meşhur kürkler giydikleri gibi şeyhülislam olanlar ferve-i beyza adıyla anılan beyaz kürk ve ulema ile müderrisler muvahhidi denilen tarzda giyerlerdi.
  
  edit: imla.
• 2. mahmut tarafından kullanımı kaldırılan, osmanlı imparatorluğu'nda üstün hizmet göstermiş, savaş kazanmış / isyan bastırmış ve çeşitli faydaları dokunmuş devlet adamlarına, ve bazen de hanedan dışından olan devlet adamlarına hediye edilen ve bazen padişahın huzurunda kendilerine sunulan, zamanın en değerli kumaşlarından yapılan kaftan. aynı zamanda padişah, ölüm emrini verdiği kişiye gerek huzurunda, gerekse bulunduğu yerde siyah hilat vererek / giydirerek ardından infazını gerçekleştirirdi. geleneğin emeviler ile başladığı, selçuklular zamanında da devam ettirildiği bilinir...
• https://www.youtube.com/watch?v=jo63z9lvuo0
• messi abime de bence yakışmıştır