• erzurum kongresi kararlarını uygulamak üzere mustafa kemal'in başkanlığında oluşturulan yürütme organıdır. sivas kongresinde ise heyet-i temsiliye'nin yetkileri bütün yurdu kapsayacak şekilde genişletildi ve üye sayısı arttırıldı. heyet-i temsiliye'nin görevi tbmm'nin açılışı ile sona ermiştir.

    erzurum kongersi'nde altı doğu ili içerisinde yer alan ve bu yüzden erzurum kongresi'ne katılmış olan sivas vilayeti temsilcileri heyet-i temsiliye oluşturulduğunda m.kemal atatürk'ün tüm ısrarlarına rağmen heyet-i temsiliye'ye katılmayı kabul etmemişlerdir; bu sebepten sivasta toplanacak olan sivas kongresine sivastan olamayan sivasın seçmediği delegeler kurulca seçilerek görevlendirilmiştir bu kişiler bekir sami bey ve `rauf (orbay) bey` dir.

    bu uygulama bugün hala tartışılagelen "sivas kongresinde sivas delegesi var mıydı?" sorusunun tartışılmasına neden olmuştur. bazı kaynaklarda sivas kongresi'nin delegeleri arasında yer alan bekir sami bey, tokat delegesi olarak gözükmekte, bazı kaynaklarda ise sivas delegesi olarak gösterilmektedir; bu durum o dönemde sivas'ın tokat vilayetine bağlı olduğu düşünülerek değerlendirilmekte bazı kaynaklarda da sivas delegesi olmadığı şeklinde değerlendirilmektedir fakat bu durumun esas ortaya çıkış nedeni erzurum kongresine katılmış olan sivas delegelerinin heyet-i temsiliye'ye katılmamalarından doğmaktadır.
  • mondros mütarekesi’nden sonra anadolu topraklarının itilaf devletleri tarafından işgal edilmesi üzerine başlayan ulusal direniş sırasında, ulusal bir meclisin (tbmm) kuruluşuna dek milli mücadelenin yürütme organı olarak görev yapmış kuruldur.
  • aşiret reislerinden tutun da bürokrat ve askerlere kadar farklı üyeleri bulunan, kendi içinde karmaşık ilişkilere sahip hükümet benzeri yapılanma. daha çok mustafa kemal'in karizmatik otoritesini meşrulaştıran bir işlevi olmuştur.
  • milli mücadele döneminde, amasya genelgesi ile kurulmasına karar verilen ve erzurum kongresinde kurularak faaliyetlerine başlayan organizasyondur. ardından, tarihsel ve siyasal süreç içerisinde adı, yapısı ve işlevi değişe değişe günümüze cumhuriyet halk partisi olarak gelen siyasal oluşumdur.
  • anadolu'da milli mücadele'yi başlatmış olan mustafa kemal, sivas kongresi'nden sonra anadolu ve rumeli müdafaa-i hukuk cemiyeti heyet-i temsiliyesini ankara'ya getirmeyi kararlaştırdı.

    gazi paşa'nın meclis tutanaklarına geçen konuşması aşağıdaki gibidir;

    "efendiler! bütün maddî, manevî sorumluluğu heyeti temsil adı altında bulunan heyet üzerine almış ve 16 mart 1920 tarihinden bu dakikaya kadar bütün acı dönemlere, manzaralara karşı görev yapmayı olağanüstü bir görev bilmiştir, bu sorumluluk çok ağırdır. o heyeti artık bu ağır yükün altında bırakmayınız, bu dakikadan itibaren öneriyorum, hemen memleketin alın yazısını üstleniniz.

    bundan çekinmeye gerek yoktur. bu görev o kadar önemli, içinde bulunduğumuz zaman o kadar tarihidir ki; bu koca sorumluluğu içinizde üç, beş kişiye yüklemekle yetinemeyiz. bütün bu meclis, tam manasıyla sorumlu olmak mecburiyetindedir. millet bizi ancak bunun için gönderdi, bizi buraya beş kişinin eline milleti terk edelim diye göndermemiştir (hay hay sesleri)."

    heyette bulunan isimler aşağıdaki gibidir;

    mustafa kemal
    ahmet rüstem bey*
    mazhar müfit kansu,
    h. rauf orbay,
    yaver muzaffer kılıç
    hakkı behiç bayiç
  • erzurum kongresi bildirgesinin son maddesinde adı geçen heyet-i temsiliye'yi oluşturan ve kongrede seçilmiş olan, adları 29 ağustos 1919'da erzurum valiliği'ne bildirilenler şu dokuz kişidir:

    1) mustafa kemal (atatürk)*, sabık üçüncü ordu müfettişi, askerlikten müstafi.

    2) rauf bey*, eski bahriye nazırı.

    3) raif efendi, eski erzurum mebusu.

    4) izzet bey, eski trabzon mebusu.

    5) servet bey, eski trabzon mebusu.

    6) şeyh fevzi efendi, erzincan'da nakşibendi şeyhi.

    7) bekir sami bey*, eski beyrut valisi.

    8) sadullah bey, eski bitlis valisi.

    9) hacı musa efendi, mütki aşireti reisi
  • bir nevi senato yahut daha doğru tabirle temsilciler meclisi hükmünde olan kurul idi.

    erzurum ve sivas kongreleri genel kurulları tarafından, kongre kararlarını uygulamak, kongrenin toplantı halinde olmadığı zamanlarda kongre adına karar verme yetkisine sahip seçilen kurul. tbmm'nin açıldığı güne kadar görev yaptı.

    *
  • tbmm’nin açılmasıyla icra vekilleri heyeti adını alan oluşum.
  • (bkz: hacı musa bey)
  • [toplantıdakilere birer kağıt verir. kazım dirik'in fikri: "mustafa kemal paşa nokta-i hücum olduğundan heyet-i temsiliye'ye girmemelidir." hüsrev (gerede): "girmesinin bir zararı yoktur." ibrahim tali, "mustafa kemal uzakta kalmalıdır." bunlar 19 mayıs gününün en yakın arkadaşları, milli kurtuliş savaşçısının "yar-ı gar"ları idi.] falih rıfkı atay - çankaya
hesabın var mı? giriş yap