halk hekimliği

• şüpheli ve belirsiz bir kategori olmakla birlikte olçumluk, parpıcılık (örneğin böyü sokmasına, yılan/akrep zehirlenmesine, terme/temriyeye yönelik dualı, tükürmeli bir işlem parpılamaktır), eş katmak bu sınıftan uygulamalar olarak görülebilir. koca koca dillerin, kültürlerin aşındığı, türlerin soykırıma uğradığı, bütünüyle yaşamın tehdit altında olduğu bu çağcıl zamanlarda elbette halk hekimliği de çok kan kaybetmiş, kapitalist sağlık elinde can verme raddesine gelmiştir. fakat kapitalist sağlık ve yaşam belki de büyük gürültüyle göçtüğünde geride insan birey ve toplulukları kalmışsa el yordamıyla da olsa halk hekimliği yeniden devreye girermiş, bu kaçınılmazmış gibi duruyor. aile hekimliği diye bir şubesi, ve organik ilintisi yoktur. olsa olsa aile hekimliğinin reddedilen uzak atası olabilir. aile hekimliği artık zengin devletlerin ve merkezi örgütlenmenin kapatması.
  
  başa güneş geçmesi ve ishal/amel/sürgün durumlarında karna karpuz sarılırmış. olasılıkla bütün bütün.
  elma yağı ve çörek otu soğuklamaya iyi gelir.
  köstebek gözsüz bir hayvan olup deri hastalıklarına iyi gelirmiş.
  
  bir tekerleme gibi ilkesi var:
  mındarı mındar keser.
  acıyı acı, sancıyı su keser.
  bir başka ilke; yarayı fazla elleme, el beredir.
  
  iddialı olmadan aktarayım: sperm cildi gençleştiriyor.
  
  yemişen, mısır yemişi/mısır inciri (frenk inciri?) dize (ağrısı? tutukluğu?) iyi geliyormuş. sarı kantaronla karıştırılıp uygulanıyormuş (dıştan). belli olmaz belki de yarayan sarı kantarondur.
  
  oldukça etkili bir zehir içerdiğinden dolayı her ne kadar sinüzit ve sarılık tedavisinde kullanıldığı söylense de bir damlasıyla insanı bir anda komaya sokabilecek eşek hıyarına karşı çok dikkatli olunması gerekmektedir. yöresel bir iddia olarak, şeytan keleğinin ergin meyvesinin sıkılmış suyunu içmenin migrene iyi geldiği söylenmiş, tabii bilemiyorum.
  
  mercanköşk mide ağrısına iyiymiş, süte karıştırılarak içilirmiş.
  
  balmumuyla birlikte tencerede kaynatılarak mum emdirilmiş bez parçası bebeğin/yenidoğanın karnına yaprak gibi sarıldığında onu üşütmekten/soğuklamadan korurmuş.
  
  yenidoğanda göbek kanı kulağa damlatılırsa çocuk kulak ağrısı bulmazmış. kulak ağrısına hafif pişirilmiş sarmısak da kulak yoluna doğru uygulanırsa iyi gelirmiş. kulak ağrısı, doğum sancısı, diş ağrısı cehennemin çımkısı/kıvılcımıdır. [denenmiş bir duyum olsa da, belirtmeye gerek yok, bu yazılar bir tedavinin sorumluluğunu almanın yerini tutmaz, denenmesinden ve olası olumsuz sonuçlarından sorumluluk kabul edilmez. dışarıya alet, takım verilmez.]
  
  diş ağrısını karanfilden daha güçlü geçiren çare, ezilen sarmısağın dişin hem dış hem iç yanına sıva gibi, tampon gibi uygulanmasıdır. ağrı kesici yoksa, diş çekilemiyorsa.
  
  likapa yani yaban mersini hem bol antioksidan içermesi, hem likopen deposu olmasıyla değerli. bir de karadeniz'de şeker hastalığına iyi geldiği söyleniyor.
  
  şeker hastalığına karşı halk ilaç ve çarelerinden: mahlep tokat mahlebinin sadece temmuz ayındaki sürgünleri kırpılıp kazanda kaynatılıyor. ortaya çıkan su/sıvı her yemekten sonra birer su bardağı içiliyor. böyle uygulayan bir hasta şeker ilacını kesebilmiş, istediği kadar meyve yemeye başlamış. hatta yılların açlığıyla eve üç kasa incir almış. 6 ay kadar devamla şeker hastalığının geçmesi olasılığı da var, geçmeyip destekli tedaviyle kolaylaşması da olanaklı.
  
  aşılı kara dut ağız eskimesi/ağız uluğu/ağız yarası için iyiymiş; pişirir, geçirirmiş. ilaç gibiymiş.
  
  tarhana anne sütünü çok arttırıcı kapasiteye sahipmiş, iyi desteklermiş.
  
  silbiç içine sıcak kül konarak beşiğe yatırılan çocuk hem gece boyunca rahat sıçarak deliksiz uyur hem külün ısısıyla gaz sancısından korunur. kurtulmak değil önlemek bakımından sağlıklı.
  
  anamdan halk hekimliği kapsamında turunçlu nezle/grip önlemi:
  sarı eğşi dediğimiz turuncu ikiye böl. köz üstünde, veya sobada veya mikrodalgada dayanılabilecek kadar ısıt. 2 - 3 iri tuz tanesini üstüne ekele^*. boğazına sar. nezle erdiren çaredir. boğazın yumuşar, rahatlarsın, nezlen erer, daha hızlı düzelirsin.
  koynuna suyunu kaçırma, rahatsız olabilirsin.
  tekrarlayabilirsin, sorun olmaz. turuncun suyunu içmek zaten iyi, ısınınca. içinde bol c vitamini olduğuna göre bu ısıtma vitamini bozacak kaynarlıkta/şiddette olmamalı.
  
  nününün kök soğanı ezilip yakı haline getirilip köpek tutması yarasına sarılıyor veya suyu sıkılarak uygulanıyor. yarayı yakıyor ama çok hızlı iyileştiriyor, böylece azannamak denen yara kötüleşmesi olmuyor. büzüşmeyi hızlandırıyor galiba, fibroblastları mı uyarıyor nedir.
  
  pek uygar olmayan koşullardaysanız yara iyileşmesini hızlandırmak için soğan rendeleyip yaraya sarın, üstünü bezle kapatın. bereyi alır, yarayı pişirip olgunlaştırırmış. ninemi öküz süstüğünde annem uygulamış. çürük, kan oturması olmamış. anladığım kadarıyla vücut deri bütünlüğünün hafif bozulduğu temiz yaralanmalarda geçerli. veya önce yara antisepsisi uygulanır, sonra bunlar denenebilir. (bkz: soğan/@ibisile)
  
  anamdan kuru öksürük uygulaması:
  "bir sahanda önce zeytinyağını ısıtın yani kaynatın. sonra üstüne üzüm pekmezi ekleyip pişirmeye devam edin. (oran ölçü vermedi, galiba yaklaşık eşit ölçüde.) başında bekleyerek, hafif karıştırarak pişirmeyle bu yavaş yavaş bal kıvamını alırmış. bal kıvamını aldığında vaz geçip bir kaba beklemeye alıyorsun. sonra bu hazırladığın zeytinyağı - pekmez bulamacını günde 3-4 kez birer çorba kaşığı yutmaya başlıyorsun. hem bronşların açılır hem küh küh öksürüğünü söker diyor. akciğerler için ikisi de iyiymiş, birlikte daha iyilermiş."
  
  (bkz: bakışlar mayalar tarihöncesi)
  (bkz: sözlü kültür/@ibisile)
  (bkz: kocakarı ilaçları)
  (bkz: şifalı otlar/@ibisile), şifalı bitkiler
  (bkz: avşar kızı/@ibisile)
  (bkz: yel bileziği)
  (bkz: sarılık/@ibisile)
  (bkz: el vermek)
  (bkz: el vurmak), el salmak
  (bkz: dut/@ibisile)
  (bkz: kül/@ibisile)
  (bkz: tilkişen)
  (bkz: yemişen/@ibisile)
  (bkz: sütleğen)
  (bkz: süpürgeotu)
  (bkz: kuş götü)
  (bkz: kulunç/@ibisile)
  (bkz: nazar/@ibisile)
  (bkz: sülük terapi/@ibisile)
  (bkz: işaretler/@ibisile)
  (bkz: bebek tuzlamak/@ibisile)
  (bkz: avokado/@ibisile)
  (bkz: kuru öksürük/@ibisile)
  (bkz: zeytinyağı/@ibisile)
  (bkz: deriye katmalık)
  (bkz: atağan), hafirgan
  (bkz: mayasıl/@ibisile), mayasıl otu
  (bkz: kös köpeği)
  (bkz: dolama/@ibisile)
  (bkz: nar kabuğu/@ibisile)
  (bkz: ocelot/@ibisile)
  (bkz: eşek hıyarı/@ibisile)